Zaxiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti xorijiy tillar fakulteti

Mashg`ulotlar tugadi va hamma o`z uyiga tarqaldi. 
(Mashg’ulotlar tugadi, natijada hamma o’z uyiga tarqaldi) 
Odam qo`li tegdi-yu, tashlandiq yerlar obod bo`ldi. 
(Odam qo’li tegdi, natijada tashlandiq yerlar obod bo’ldi.) 
Qattiq izg`irin ko`tarildi-da, hech kim uydan chiqmay qo`ydi. 
2. Zidlov munosabatli bog`langan qo`shma gaplar: 
Bunday gaplar tarkibidagi sodda gaplar o`zaro ammo, lekin, biroq, bog`lovchilari, -u(-yu), -da 
yuklamalari yordamida bog`lanadi:
Yurtimizning buguni chiroyli, lekin ertasi, indini yanada chiroyliroq, baxtliroq bo`ladi. 
3.Ayiruv munosabatli bog`langan qo`shma gaplar: 
Bunday gaplardagi sodda gaplar o`zaro ayiruv bog`lovchilari (goh…goh, yo…yo, yoki….yoki, 
ba`zan…ba`zan, dam…dam, yoxud…yoxud) yordamida bog`lanadi. Ayiruv bog’lovchili 
bog’langan qo’shma gaplar voqea – hodisalarning galma – gal bo’lishini yoki ulardan biri 
bo’lishini ifodalaydi: 
Goh osmonni tutib ashula yangrar, goh allaqayerda garmon tovushi eshitilib qolar edi. 
4.Inkor munosabatli bog`langan qo`shma gaplar: 
Bunday gaplar qismlari o`zaro na inkor yuklamasi yordamida bog`lanadi va orasiga vergul 
qo`yiladi: 
Na suv bor, na biron yemish qolibdi. 
5. Bo’lsa, esa so’zlari yordamida bog’langan qo’shma gaplar. 

---

14 
Bunday qo’shma gaplar qismlari o’rtasida zidlash yoki qiyoslash munosabatlari ifodalanadi. 
Bo’lsa, esa so’zlari qiyoslanuvchi so’zdan keyin keladi: 
Ertoyev qo’llarini siltab va’z aytmoqda, ular esa, ichki bir tug’yondan qaltirab, cho’yan 
haykalday qotib turishardi. (O.Y.) 
Ergash gapli qo`shma gaplar va ularning turlari 
 
Birdan ortiq sodda gaplarning mazmun jihatdan tobe-hokim munosabati asosida, ya`ni birining 
boshqasiga ergashishidan tuzilgan qo`shma gap ergash gapli qo`shma gapdeyiladi.