‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi n. M. Ziyavitdinova, Y. M. O‘rinov, Sh. N. Xayitov menejment

Qarorlar shajarasi
— bu uslub ham bir qancha mavjud 
variantlardan eng yaxshi y o ‘nalishni tanlab olish uchun qoMlaniladi. 
Q arorlar shajarasi qaror qabul qilish m uam m osini sxem a ko'rinishida 
ifodalaydi.
M asalan, ushbu qarorlar shajarasida quyidagicha m uam mo 
turibdi: kulcha non ishlab chiqarish.
Qarorlar shajarasi uslubini bir qarorning natijasi keyingi qaror 
natijasiga ta’sir ko‘rsatadigan vaziyatlarda qoMlash m um kin. Bu 
uslub ketm a-ket qarorlam i qabul qilish uchun qoMlaniladi. Qarorlar
169

---

shajarasidan foydalanib rahbar ikkinchi nuqtadan dastlabki nuqtaga 
qaytish yoMi orqali o ‘zi uchun ancha m aqbul boMgan qarorni topadi.
Q aror qabul 
qilishning 
birinchi 
nuqtasi
Q ilin a d ig a n
h a r a k a tla r
H o la t
(e h tim o llik )
K u tila d ig a n
y u tu q
Q aror qabu! 
qilishning 
ikkinchi 
nuqtasi
Q ilin a d ig a n
h a r a k a tla r
K u tila ­
d ig a n
y u tu q
Faqat 
kulcha non 
ishlab 
if 
c h iq a r is h /^ *
1
к
Yuqori talab (0,7)
8 m in g so ’m
2
Ishlab chiqarish 
q uw atlarini 
oshirish, 2 turdag 
m ahsulot 
ishlab chiqarish
3 ming 
so ‘m
Past talab (0,3)
3 m ing s o ’m
1 ming 
so ’m
Yuqori talab (0,6)
6 ming s o ’m
Ishlab
c h iq a rish
\
q u w a tla r in i
o sh irm a slik
F a q a t \ ^
b u x a n k a T 
n o n is h l a b ^ -
c h iq a rish
Past talab (0,4)
2 m ing so ’m
Prognozlashtirish
— bu o ‘tgan davrda to‘plangan tajriba 
ham da kelajak to ‘g ‘risidagi joriy farazlam i kelajakni aniqlash 
m aqsadida qoMlaniladigan uslub.
P rognozlarning turlari:
1. Iqtisodiy prognozlar — iqtisodning va ko‘rsatkichlar holatini 
oldindan pro g no z qilish.
2. T exnologiya rivojlanishini prognoz qilish.
3. R aqobatchilarning rivojlanishini prognoz qilish. 
Raqobat 
darajasi strategiyasini oldindan aytish.
4. S o ‘rov lar va tadqiqotlar asosida prognozlash.
5. Ijtim oiy prognozlashtirish.
Iqtisodda asosan prognozlashtirishning m ikdoriy uslubi 
qoMlaniladi. B uning mohiyati qaysi bir om ilning ta ’siri natijasida 
kelgusida 
maMum 
bir 
k o ‘rsatkichning 
qaysi 
darajagacha 
rivojlanishini moMjallaydi. Prognozlashtirishning m iqdoriy uslubi 
m iqdoriy axborot yetarli boMmagan sharoitda qoMlanilmaydi, 
buning uchun sifat uslublari qoMlaniladi. Kelajakni prognoz qilish 
ekspert tom onidan am alga oshiriladi.
170

---

Qarorlam i tanlash, ulami uzil-kesil qabul qilish rahbar 
tom onidan am alga oshiriladi. Bunda rahbar qaro m i yakkaboshchilik 
asosida qabul qilishi m umkin. Odatda, yakkaboshchilik ko‘pchilik 
fikri bilan birgalikda q o ‘shib olib boriladi, y a ’ni:
-tanlangan qaror varianti tegishli tashkilotlar bilan kelishib olinadi; 
-qaror uzil-kesil qabul qilinadi va hujjat (buyruq, farm oyish berish, 
rejani tasdiqlash va h.k,) bilan rasm iylashtiriladi;
-qaror ijro etuvchi shaxslarga yetkaziladi