Analogli model
— tadqiq etilayotgan
m odelning tushunarli
va o ‘xshash shakldagi ifodasi. M asalan, geografik xarita, grafik.
Analogli m odelning boshqa misoli — bu tashkiliy sxema —
bu sxemani yasashda rahbar faoliyat v a individlar o ‘rtasidagi
bog‘liqlikni zanjirsim on sifatida ko‘ra oladi.
Matematik modelda
obyekt yoki
hodisaning xususiyatini
ifodalash uchun simvoUar qoMlaniladi. M asalan, m ahsulot hajmi
va xarajatlarining o ‘zaro bogMiqligini
m odel yordam ida ifodalash
mumkin.
C=PV (0,J)=2500
Bunda:
С — xarajatlar ishlab chiqarish hajm iga (PV ) ko‘paytirilgan
0,1=2500.
M odelni yasash boshqarish singari jarayondir. Bu jarayonning
asosiy bosqichlari quyidagilar:
1. M asalaning q o ‘yilishi.
2. Modelni yasash.
3. M odelning to ‘g ‘riligini tekshirish.
4. M odelni q o ‘llash va yangilash.
Masalaning qo'yilishi.
Boshqaruv m uam m osining to ‘g‘ri hal
etilishini ta ’m inlaydigan modellami qurishning birlamchi va eng
muhim
bosqichi, m asalani qo‘yishdan iborat.
Modelni yasash.
Masalani qo‘ygandan keyingi bosqich
modelni yasash. M odel tuzuvchi m odelning bosh maqsadini,
m odeldan foydalangan holda rahbariyatga
uning oldida turgan
muammoni yechishda yordam beradigan qanday natijaviy normativ
va axborotlar olish m um kinligini aniqlashi kerak.
Modelning t o ‘g ‘riligini tekshirish.
M odel tuzgandan keyin
uning ishonchliligini tekshirish lozim. T ekshirish
jihatlaridan biri
modelning real hayotga moslik darajasini aniqlashdir, y a ’ni real
vaziyatning ham m a m oddiy kom ponentlari m odelda kiritilganmi.
M odelni o ‘tmishdagi holatlarga tekshirish talab qilinadi.
Modelni qo ‘llash va yangilash.
M odeln ing ishonchlilikka
tekshirishdan keyin uni q o ‘llaydilar. B oshqaruv
ilm ining faqatgina
163
60 % ga yaqin m odellari to ‘la yoki qism an qoMlanilgan. Ko‘pgina
rahbarlar ulardan chetlanib yurishadi yoki ulam i tushunishmaydi.
Bunday rahbarlarga m odelni qo ‘llashni o ‘rgatish kerak boMadi.
Modelni ishlatishdan so ‘ng uni har doim albatta yangilab turish
kerak. Hatto agar m odel muvaffaqiyatli chiqsa ham doimo yangilanib
turilishi lozim .
M odellam ing samaradorligini turli
qiyinchiliklar va potensial
cheklanishlar oqibatida pasaytirilishi m um kin. Ular: noto‘g ‘ri dast-
labki farazlar,
axborotlam ing cheklanganligi, foydalanuvchilam ing
qo‘rquvi, am alda sust qoMlanilishi, haddan ziyod boMgan qiymat.
Dostları ilə paylaş: 
