‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

j
... S r/iA) 
д~Ъ%Ро
bu yerda: 
q\
va 
q0 - i -
ko'rinishdagi mahsulotlaming mos ravishda 
hisobot va bazis davrlardagi ishlab chiqarishning miqdor hajmi;
P o ~ i ~
ko'rinishdagi mahsulotlaming bazis davrdagi narxi.
Bizning misolimizda (3.11-jadval) haqiqatdagi yalpi mahsulotlar 
chiqarishning o'sishi quvidagiga teng:
1060 - 970 
o w
Д 
YaMn =
-----------
x 100 
= 
9,3%.
q
970
Agar u turli qiymatli baholashni e’tiborga olmay aniqlansa, u holda 
o'sishning orttirma ko'rsatkichini olamiz:
1 1 5 4 -9 7 0
Д 
YaMna =
 
x 100 
= 
19%.
PQ
970
3 .11-jadval
Mahsulot ishlab chiqarish hajmi
CVtgan davr
Hisobot davr
Hisobot davri uchun bazis 
davr narxlarida ishlab 
chiqarish hajmi
miqdor,
dona
narx,
so‘m
summa,
ming
so‘m
miqdor,
dona
narx,
so‘m
summa,
ming
so‘m
miqdor,
dona
narxi,
so‘m
summa,
ming
so‘m
A
10 000
27,25
272,5
12 000
30
360
12000
27,25
327
В
5000
37,50
187,5
6000
39
234
6000
37,50
225
D
20000
25,50
510,0
20000
28
560
20000
25,50
510
va b.
Jami
-
-
970,0
1154,0
1060,0

---

Korxonaning faoliyat ko‘lamidagi o‘zgarishlar tufavli ko‘plab k o 'r­
satkichlar o‘zaro taqqoslanmas bo£lishi mumkin. Misol uchun, agar 
hisobot yili mahsulot ishlab chiqarish xarajati summasini bazis davrdagi 
mazkur k o ‘rsatkich (X^o^o+ao) bilan taqqoslasak. u holda ushbu ко rsat- 
kichlaming farqlanishi nafaqat mahsulotlar tannarxi darajasining о zga- 
rishi bilan, balki hajmidagi mahsulot ishlab chiqarish miqdori о zga- 
rishlari bilan ham shartlangan boiadi. Xarajatlami taqqoslanuvchan 
ko‘rinishga olib kelish uchun hajmli omillar ta'sm ni xolislantinsh zarur. 
Buning uchun bazis davr xarajatlarining o‘zgaruvchan summasini hiso­
bot davrida haqiqatdagi mahsulot ishlab chiqarish hajmiga qayta hisob- 
lash va shundan so‘ng buni hisobot davr xarajatlari summasi bilan taq­
qoslash zarur (3 .12-jadval):