Siyosiy omillar har xil shakllarda nam oyon b o ‘lishi mum kin.
M asalan, u yoki bu m ahsulot yetkazib berish yoki xizm at
ko‘rsatishni ta ’qiqlab qo‘yish; embargo e ’lon qilish, u yoki bu
savdo-siyosiy u y u sh m alarig a qabul qilish yoki qilm aslik;
diplomatik munosabatlaming o ‘matilishi yoki buzilishi; u yoki
bu harbiy-siyosiy tashkilotlarga kirish, u yoki bu davlat bilan
borayotgan urush holati va hokazo.
Jah o n ham jam iyatida n am o y o n b o ‘ladigan
demografik omillar, eng a w a lo , ishsizlikni keltirib chiqarishi m um kin
bo‘lgan ishchi kuchlarining migratsiyasi (bir joydan ikkinchi
joyga ko‘chishi) bilan bog‘liqdir. Bunday holat qaysidir davlat
uchun yaxshi k o ‘rsatkich b o ‘lishi va uning aksi — qaysidir
davlat uchun salbiy bo‘lishi mum kin.
M illiy iqtisodiyotga
madaniy omillar ham kuchli t a ’sir
o ‘tkazishi mum kin. M asalan, um um m adaniyati kuchli bo'lgan
davlatlaming boshqa davlat madaniyatiga ta ’siri (bosqinchiligi —
ekspansiya) tufayli uning iqtisodining pasayishiga (foyda keltirib
turgan madaniyat va san’at tarm oqlari daromadlarini pasayib
ketishi tufayli) olib keladi.
Milliy iqtisodiyotga ta ’sir qiluvchi
ichki omillar (2-chizm a).
Shaxsiy-insoniy omil - bu m ehnat qilish qobiliyatidan iborat
bo‘lmish
ishchi kuchi va uning faoliyat qilishidir. Shaxsiy insoniy
omil m ehnatga layoqatli aholi, uning jismoniy va aqliy qobiliyati,
bilim ham da saviyasi, malaka va mahoratidir. 2011-yilda 0 ‘z-
bekistonda m azkur m ehnatga layoqatli aholi soni 17,2 mln.
kishini tashkil qiladi.
Moddiy ashyoviy omil — bu ishlab chiqarish uchun zarur
bo'lgan barcha moddiy shakldagi vositalar. Uning tarkibiga tabiiy
boyliklar, ulardan olingan xomashyolar, m ashina-m exanizm ,
asbob-uskuna va qurilmagan inshootlar kiradi. Ular ishlab chi-
23
qarish vosita (fondlari)lari deb ham yuritiladi. Ular ma’lum
narxda hisoblanib, pulga chaqilgan shakli, ya’ni qiymat-pul
shakli
