‘zbekist0n respublikasi oliy уа ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

MDH davlatlari aholisining ilm-ma’rifat potensiali
Mamlakatlar
Mustaqil tadqiqotchilar
1 mln ga
to‘g‘ri
keladigan
ilmiy
tadqiqotchi-
lar
Jami
soni
Fan doktorlari
Fan nomzodlari
soni
%
soni
%
1. Qozog‘iston
11,524
1166
27,6
3058
72,4
674
2. Qirg‘iziston
2500
251
29,5
600
70,5
490
3. Tojikiston
5617
596
22,2
2090
77,8
814
4. 0 ‘zbekiston
26,145
2721
22,8
9231
77,2
954
Manba.
www.google.ru_«CTpaHbi в цифрах», 2010 г.
Texnika-texnologiya potensiali — jamiyatdagi mashina- 
mexanizmlar miqdori, ularning tarkibi, texnikaviy darajasi va 
texnologik tizimlar majmuyini o‘z ichiga oladi. Bu potensial 
fan yutuqlari naqadar yangi texnika va texnologiyada moddiy- 
lashganligini bildiradi. Texnika-texnologiya darajasi fan taraq- 
qiyotiga monand tushishi shart, ammo buning uchun fan 
yutuqlarini amaliyotda joriy etishni ta’minlovchi iqtisodiy 
vositalar amal qilishini talab qiladi. Agar bunday vosita boMmasa, 
fan va texnika potensiali bir-birini ta’minlamay qo‘yadi. Masa- 
lan, sobiq SSSRda yer yuzidagi olimlarning 25 foizi ishlagan, 
lekin fan bilan texnikani bog‘lovchi vosita zaifligidan, ulkan 
mamlakat ishlab chiqarish darajasi bo‘yicha dunyoda 68 o‘rinni 
egallagan. Texnika-texnologiya potensiali ilmiy potensialdan 
yuqori bo‘lishi ham mumkin, ammo bu hoi ishlab chiqarish 
import qilingan texnika-texnologiyaga asoslanganda yuz berdi. 
Masalan, Yaponiyada ilm-fan va ta’lim iqtisodiy rivojlanishda 
asosiy omilga aylandi. Yaponiyada YIM ko'payishining uchdan 
ikki qismi ushbu omil hisobiga bo'ladi. Bu mamlakatda ilmiy 
tadqiqot, tajriba konstruktorlik izlanishlariga (NIOKR) sarf-
45

---

lanadigan mablag‘lar quyidagicha taqsimlangan: fundamental 
nazariy tadqiqotlarga 12,6 %, amaliy tadqiqotlarga 24,2 %, 
ularni ishlab chiqarishga 63,2 %. Bu sohadagi o ‘rtacha ish 
haqi mamlakatdagi o‘rtacha ish haqidan 2,6—3 marta yuqori.1