Ózbekistan tariyxı
Yüklə 347,7 Kb.
|
|
Kirisiw :
BXSR quram tapqannan keyin, onıń shın mánistegi ǵárezsizligin támiyinlew ushın partiya hám húkimet shólkemlerin “milliylestiriw” maqsetinde bir qatar oqımıslı adamlar tárepinen jasırın shólkemler hám olardıń jobaları tuzildi. 1920 -jıl noyabrinde Fayzulla Xojayev tárepinen jaqtılandırǵan Qararınıń Buxara Xalıq Sovet Respublikası Bilimlendiriw nazirliginde -diniy mekemege berilgen mal-múlk bólimi basqarıwshı wazıypasına tayınlandı. Nátiyjede sovet basqarıw princpıına qarsı jasırın shólkem orayı Tashkentten Buxaraǵa kóshedi. 1920 - jıl dekabr ayında Buxara qalasına Zaki validiynıń keliwi menen shólkem óz iskerligin keńeytiredi, onıń aǵzaları Buxara Respublikası sheńberinde shıǵıp, pútkil Turkistan topıraǵı boyınsha háreket etedi. Validiy Buxarada jasar eken, jadidshilik ideyaları menen aylanısqan siyasiy partiyalar shólkemlestiriw, olardıń programması hám rejesin dúziw menen jigerli túrde shuǵıllandı. 1921-1922-jıllarda SHarqiy Buxarada sovet basqarıw princpıına qarsı háreket keskin tús aladı. Buǵan sebep qızıl armiyanıń bul aymaqta alıp barǵan qaraqshılıq hám talawshılıǵı edi. Qızıl askarler bul jerdegi xalqdan azıq-túlik talap eter, biygúna adamlardı jazalar, olardı “qaraqshılarǵa” járdem beriwde ayıplar, hátte, hayallardıń ar-namısına tiyiwge shekem barıp edi. Bul jaǵday Kolob hám Baljuvonda háwij alıp, húkimet shólkemi joq, xalıq bolsa jasaw jerinen qashqan edi.1 BXSR MIK baslıǵı Usmanxoja 1921-jıldıń dekabrinde Arqa Buxara daǵı jaǵdaydı ońlaw ushın bul aymaqǵa jiberildi. Qızıl áskerlerdıń tártipsizligi hám jeke is kóriwi aqibetinde óz jurtın tastap, emigrantlıqqa ketip atırǵan watanlasların óz kózi menen kórgen Usmanxoja sovet hákimiyattan keskin narazı boldı. Ol qızıl armiyanıń Buxarada turıwına hám húkimet ishki jumıslarına tartılıp ketiwine qarsılıq bildirip, Arqa Buxarada háreket alıp baratırǵan ǵárezsizlik gúresshileri Nur2 shashıwshı Posho, Ibrohimbek hám basqa qórbasshılarǵa xat jiberip, olardı sovet basqarıw princpıına qarsı birgelikte gúresiwge shaqırdı. Bunnan tısqarı áskeriy járdem alıw maqsetinde Afganistan arqalı inglizler menen baylanıs qılıwǵa háreket etdi. Biraq ol maqsetine almaǵannan keyin, azmaz Afganistanda, keyin bolsa Turkiyada omiriniń aqırına shekem yashadı. Yüklə 347,7 Kb. Dostları ilə paylaş:
|