2-sinf matematika darslarida masalaning qisqa shartini modellashtirish asosida modellashtirishga o’rgatish
2.2 Ikkinchi sinf matematika darslarida masalaning qisqa shartini modellashtirish asosida o’rgatish texnologiyasi
Modellashtirish- bilish obyektlari (fizik hodisa va jarayonlar)ni ularning modellari yordamida tadqiq qilish, mavjud predmet va hodisalarning modellarini yasash va o‘rganishdir. Mavhum obyekt, olisda joylashgan obyektlar, juda kichik obyektlarni o‘rganishda modellashtirishni ahamiyati katta. Matematik model (modellashtirish) deganda tabiatda , jamiyatda bo`layotgan turli hodisa, jarayonlarning matematik tushunchalar, formulalar, tenglama va tengsizliklar orqali ifoda etilishini tushunamiz . Model (lot. modulus-o‘lchov, me‘yor)-biror obyekt yoki obyektlar tizimining obrazi yoki namunasidir. Model fransuzcha ―modele” so’zidan olingan bo’lib, namuna demakdir.
Bolalarning narsalarning chizmada tasvirlash usullari bilan tanishishi ham foydalidir. Dastlabki 1-2 ta masalani o’qituvchining o’zi tasvirlab chizadi. Murakkab masallalarni echishi uni turli xil sodda masalalarga ajratib echishga keltiriladi. Murakkab masalalarni echishda 1 ta bog’lanish emas balki bir nechta bog’lanishlar bo’ladi. Tarkibli masalada o’qituvchi masala shartini beradi va uni qisqa yozuv bilan tushuntiradi. Modellash obyektlari ijtimoiy foydali yo‘nalishga ega bo‘lishi, ta’lim jarayonini ko‘rgazmali qurollar bilan jihozlashga yordam berishi kerak. O‘qituvchi chizmachilikka doir ishlarni asta-sekin kiritib boradi. Matematik modelni tuzish uchun, dastlab masala rasmiylashtiriladi. Masala mazmuniga mos holda zarur belgilar kiritiladi. So‘ngra kattalik orasida formula yoki algoritm ko‘rinishida yozilgan funksional bog‘lanish hosil qilinadi. Murakkab masalalarning deyarli hammasi uchun qisqacha yozuv zarur bo’ladi. Bu yozuvdan masalani takrorlashda, qayta-qayta eslashda foydalaniladi. Yozuvda asosan masala sharti va savol qismi orasidagi bog’lanish ko’rsatilishi kerak.
– sinf darsligidan quyidagi materiallarni ko`rib chiqaylik :
