Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti
Yüklə 1,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- JK 14-moddasi 1-qismida
|
NOTA BENE !
Ayb jinoyatning belgisi sifatida shuni anglatadiki, birinchidan, shaxs o‘zi sodir qilgan ijtimoiy xavfli qilmishi va uning natijasida kelib chiqqan ijtimoiy xavfli oqibat uchun aybi mavjud bo‘lgan taqdirdagina jinoiy javobgarlikka tortiladi, ikkinchidan, aybsiz holda zarar yetkazganlik uchun shaxs jinoiy javobgarlikka tortilmaydi. Ijtimoiy xavfli qilmishning huquqqa xilofligi uni sodir qilgan shaxsning ana shu qilmishga nisbatan ruhiy munosabati mavjud bo‘lishini talab qiladi, ya’ni jinoyatni qasddan yoki ehtiyotsizlik orqasida sodir qilish. Ayblilik belgisining mavjud emasligi jinoyat ijtimoiy xavfliligining formal belgilari mavjud bo‘lganda ham qilmishda jinoyat tarkibi mavjud emas deb baholanishi mumkin. Buning sababi jinoiy javobgarlikka tortish asosi hisoblangan jinoyat tarkibining muhim elementi – subyekt tomonning mavjud emasligida ifodalanadi. («Ayb» tushunchasi haqida mazkur tom VII bobining «Ayb tushunchasi va shakllari» deb nomlanuvchi 3-§ da batafsil tushuntirilgan.) Javobgarlik muqarrar bo‘lgan holatlarda ayblilik JK moddalarida javobgarlik asosi sifatida keltirilgan. O‘zbekiston Respublikasining jinoyat to‘g‘risidagi qonun hujjatlari aybsiz javobgarlikka yo‘l qo‘ymaydi (JK 9- moddasi). Har qanday ijtimoiy xavfli va huquqqa xilof qilmish jinoiy jazoga sazovorlikni nazarda tutadi. Jazoga sazovorlik sodir etilgan qilmish uchun javobgarlikning muqarrarligi prinsipini ifodalaydi. Shu bilan bog‘liq ravishda jazoga sazovorlikni qilmishni jinoyat sifatida tavsiflaydigan belgilar qatoriga kiritish faqatgina jinoyat huquqi tabiati va xarakteri tufayli emas, balki qonunda to‘g‘ridan-to‘g‘ri ko‘rsatilganligi uchungina amalga oshirilgan. JK 14-moddasi 1-qismida nazarda tutilgan «jazo qo‘llash tahdidi bilan» jumlasi jazoga sazovorlikni jinoyatning asosiy belgilaridan ekanligidan dalolat beradi. Aytilganlardan shunday xulosaga kelish kerakki, qilmishning huquqqa xilofligi jazoga sazovorlik bilan bevosita bog‘liq. Jinoyat-huquqiy taqiqni o‘rnatuvchi huquq normasi qonun bilan o‘rnatilgan qoidalarga rioya 122 qilishni, bu qoidalar buzilgan taqdirda aybdorni jazolashni ta’minlovchi jinoiy sanksiyalar mavjud bo‘lishini nazarda tutadi. Harakat yoki harakatsizlikning taqiqlanganligi jinoiy-huquqiy norma bilan bog‘liq bo‘lmasa, jinoyat ham, jazo ham mavjud bo‘lmaydi 1 . Yüklə 1,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|