Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti
Yüklə 1,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
hokimiyat vakillariga topshirish deb ko‘rsatilgan qonuniy maqsadga
qaratilganligida ushlash deb tan olinishi mumkin. Xuddi shu holatda, agar ushlashdan boshqacha maqsad ko‘zlangan bo‘lsa, u qonuniy deb qaralishi mumkin emas. Masalan, sudsiz o‘zboshimcha jazolash maqsadida amalga oshirilgan qisqa muddatli ozodlikdan mahrum qilish ham noqonuniy deb tan olinadi. Tergov va sud organlari subyektning jinoiy qilmishni sodir etgan shaxsni ushlash harakatlarining maqsadini aniqlashga alohida e’tibor berishi lozim, u ushlashning qisqa muddatli bo‘lishi hamda ushlayotgan shaxsning ushlangan shaxsni darhol hokimiyat organlariga yetkazish zarurligini anglab yetishi kabi jihatlardan kelib chiqib, aniqlanishini ko‘zda tutadi. Bunda ushlashning qisqa muddatli bo‘lishi va uning zarurligi har bir muayyan holatda ishning barcha holatlarini birgalikda hisobga olgan holda aniqlanadi (ushlash vaziyati, hokimiyat organining yaqinligi, ushlovchi shaxsning ushlangan shaxsni ushbu organlarga yetkazish imkoniyati, sodir etilgan qilmishning xavfli ekanligi va hokazo). Muayyan ishning holatlari ushlovchi shaxs tomonidan biror-bir mezon buzilganligidan dalolat bersa (masalan, ozodlikdan mahrum qilish asossiz uzoq davom etgan yoki avval ushlangan shaxs ozodlikda qonuniy bo‘lganligi shaxsga ma’lum bo‘lgan – tegishli ehtiyot chorasi tanlanganda 417 yoki jinoiy javobgarlikka tortish muddati tugaganda yoki ozodikdan mahrum etish bilan bog‘liq bo‘lmagan jazo tayinlanganda) tergov va sud organlari ushbu shaxsning qasdi yo‘naltirilganligi masalasini muhokama qilib, kerakli belgilari mavjud bo‘lganda uni tegishli jinoyat sodir etganligi uchun javobgarlikka tortishi lozim. Ijtimoiy xavfli qilmishni sodir etgan shaxsni ushlashda ushlovchi faqat uni hokimiyat organlariga berish maqsadini ko‘zlashi lozim. Bunday qonun aynan qaysi hokimiyat organlari haqida gap ketayotganligini aniqlamaydi. Shuning uchun ham jinoiy qilmishni sodir etgan shaxsni huquqni muhofaza qilish organlariga, ijroiya, qonun chiqaruvchi yoki sud hokimiyati organlari, tegishli muassasa, korxona ma’muriyatiga topshirish maqsadlari qonuniy deb tan olinishi lozim (masalan, tashkilot direktoriga, korxona rahbariga topshirish va hokazo). Ushlangan shaxsni ushbu tuzilmalarga yoki mansabdor shaxslarga yetkazish maqsadini qo‘ygan holda ushlovchi shaxs ushlangan shaxsning tegishli hokimiyat organlariga yetkazilishini anglab yetadi. Ushlangan shaxsni tegishli hokimiyat vakillariga topshirish ham (masalan, ichki ishlar organlari xodimlariga, DXX vakillariga va hokazo) uni hokimiyat organlariga topshirish sifatida tan olinishi kerakligini qayd etish lozim. Ayni paytda, ushlangan shaxsni nokonstitutsiyaviy organlarga topshirish maqsadi qonuniy deb qaralishi mumkin emas. Maqsadi belgisiga ko‘ra, ushlash qonuniyligini tan olish uchun tergov va sud organlari faqat ushlovchi shaxsning harakatlari tegishli yo‘naltirilganligini aniqlashi lozim. Bunda jinoiy qilmishni sodir etgan shaxsni hokimiyat organlariga topshirish sifatida amaliy natijasiga erishish talab etilmaydi (masalan, ko‘rilgan choralarga qaramay, ushlangan shaxs qochib ketgan, yashiringan hollarda va hokazo). Fuqaroda ushbu ko‘rsatilgan maqsadning bo‘lishi ham ko‘rib chiqilgan harakatlarga qonuniylik beradi, natijasi emas. Ushlashning barcha holatlarini puxta baholash ushlanayotgan shaxsga qonuniy tarzda zarar yetkazishdan uni o‘zboshimcha jazolashni to‘g‘ri ajratish uchun xizmat qiladi. Ijtimoiy xavfli qilmishni sodir etgan shaxsga zarar yetkazishning haqiqiy maqsadlarini muayyan ishning barcha 418 holatlarini, jumladan, ushlovchi shaxsning faoliyati motivlari, ushlashning tanlangan usullari va vositalari, vaziyati, yetkazilgan zararning xarakteri va og‘irligi, shuningdek, qasdining qaratilganligidan dalolat beruvchi boshqa barcha holatlarni tahlil qilish asosida aniqlash lozim. Ushlash qonuniyligining mustaqil sharti faqat ushlashning muayyan Yüklə 1,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|