Њзбекистон республикаси олий ва њрта

Ekstensiv yo‘nalish		Intensiv yo‘nalish

Savdoda texnologik jarayonini takomillashtirish

Iqtisodiy mexanizmni takomillashtirish

Savdo shahobchalarini kengaytirish

Xodimlar sonini kupaytirish

Tovarlarni keltirish miqdorini, tezligini orttirish

Tovarlar assortimentini kengaytirish

Tovarlarni siljitish buginlarini kamaytirish

Tarmoqni industirlash, modernizatsiyalash

Ilmiy-texnik progress

Mexnat unumdorlini oshirish

Iqtisodiy dastaklarni takomillashtirish

Moddiy ragbatlantirishni takomillashtirish

Faoliyatni optimal rejalashtirish va prognozlash

Axborotlar tizimini takomillashtirish

Ijtimoiy-psixologik muhitni yaxshilash

Inson omilini aktivlashti rish

Normal psixologik muxit yaratish

Ma’naviy manfaatdorlikni oshirish

Xodimlarni malakasini oshirish

tarixiy urf-odatlarni kadrlash

Ushbu modellardan savdoni rivojlantirish rejalari yoki prognozlari variantlarini solishtirishda foydalanish mumkin.

Savdo faoliyati maqsadidan biri bo‘lgan talab va taklifni muvofiqlashtirish nuqtai nazaridan kelib chiqilsa, uni rivojlantirish modeli quyidagicha modellarda ifodalanishi kerak.
I – model TA_i  AT_i bulsa TA_i - AT_i = IM_i. bunda IM_iEK_i
II – model TA_i  AT_i bulsa AT_i - TA_i = EK_i. bunda IM_iEK_i
III – model TA_i = AT_i bulsa IM_i=EK_i buladi.
Bu yerda: TA_i –i - tovar guruhi bo‘yicha chakana tovar oboroti;
AT_i –i – tovar guruhiga aholini talabi;
IM_i –i – tovar guruhi bo‘yicha tovarlarni importi;
EK_i –i – tovar guruhi bo‘yicha tovarlarni eksporti.

Ushbu ko‘rsatkichlar hudud, respublika miqyosida summalashtiriladi.

Savdoni asosiy maqsadi bir tomonidan, aholining iste’mol tovarlarga bo‘lgan talabini har tomonlama qidirish bo‘lsa, ikkinchi tomondan o‘z faoliyatidan tegishli foyda (daromad) olishdir. Maqsadning birinchisiga erishish natijasida savdo korxonalari ijtimoiy samaradorlikga erishadi. Ikkinchisida iqtisodiy samaradorligini oshirishni ta’minlaydi. Iqtisodiy samaradorlikning mezoni xarajatlar bilan belgilanadi.
Savdo jarayonida moddiy, mehnat, moliyaviy resurslar sarflanadi va uning natijasida ma’lum hajmda tovar oboroti va xizmatlarga erishiladi va foyda (daromad) yaratiladi. Shu sababli savdoning iqtisodiy samaradorligini oshirish jamiyat manfaatini ta’minlash, aholini talabini, qondirish, takror ishlab chiqarish jarayonini tezlashtirish kabi natijalarni ham beradi. Uning iqtisodiy samaradorligini oshirishning ahamiyati yuqoridagilardan kelib chiqadi.
Savdoning iqtisodiy samaradorligini aniqlashda uning umumiy faoliyatiga baho berish va unda sarflangan barcha resurslarni alohida-alohida samarasini aniqlash muhim ahamiyat kasb etadi.