Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта

ta’lim 
Internet dastuchilar 
guruhi 
O’qituvchilar 
guruhi 
O’qituvchilar 
guruhi
oluvchi
bo’sh vaqtida uy sharoitida yoki ish joyida ta’lim 
olishi mumkin; 
235

---

-
har bir 
ta’lim oluvchi
ga individual yondashuv;
-
resurs materiallar: audio, video materiallardan foydalanib 
mustaqil shug’ullanish imkoniyati; 
-
ta’lim oluvchi duch kelgan qiyinchiliklar
bo’yicha 
maslahatchilardan telefon orqali, xat orqali yoki elektron pochta 
orqali maslahatlar olish; 
-
trening-seminarlar, konferensiyalar, audio, video 
konferensiyalar tashkil etish va boshqalar. 
Ochiq va masofaviy ta’lim kurslarini tashkil etishda so’nggi o’n yil 
ichida turli xildagi texnologiyalar ishlatila boshlandi va ularning 
qo’llanilish doirasi tobora kengayib bormoqda. 
Online asosida ta’lim olishning cheklovlari: 
•
ta’lim oluvchi va ta’lim beruvchi o’rtasida yo`zma-yo`z muloqotning kamligi; 
•
ta’lim oluvchidan resurs materiallari bilan mustaqil ravishda ishlashda qunt va 
izchillikni talab etadi; 
•
ta’lim oluvchi komp’yuter texnikasiga ega bo’lishi kerak; 
•
ta’lim oluvchida INTERNET tarmog’iga ulanish imkoniyaga ega bo’lishini 
talab etadi; 
•
tarmoq orqali ta’lim berish muhiti mukammal ishlab chiqilgan tuzilishga ega 
bo’lishi va ta’lim oluvchilarga tezkor muloqot qilsh imkoniyatini ta’minlashi 
lozim; 
•
ta’lim oluv
’lishi lozim
chi yozma muloqot qilish qobiliyatiga ega bo
Taraqqiyot juda tez rivojlanmoqda va o‘zgarmoqda. Axborot 
texnologiy a
al r jamiyat axborot resurslaridan oqilona foydalanishning eng muhim 
usullaridan b
a u bir nechta bosqichlarni bosib o‘tdi. Bu 
iri bo‘lib, hozirgi kund
bosqichlar n
ni g almashinuvi ilmiy texnikaviy taraqqiyotning rivojlanishi, 
ma'lumotlarn
texnik vositalari paydo bo‘lishi bilan 
i qayta ishlashning yangi
belgilanad I
i. nsonning bilim darajasi ham ma'lum davr ichida shaxs tomonidan 
o‘zlashtirilgan axborotlarning ko‘p yoki ozligi bilan belgilanadi. Shuning uchun 
ham yangi 
iyalardan unumli foydalanish bugungi kunning 
axborot texnolog
talabiga aylanmoqda. Jumladan, ta'lim tizimida sezilarli o‘zgarishlar ro‘y 
bermoqda ya'ni, ta'lim tizimida bugungi kunda Masofadan o‘qitish uslubi 
qo‘llanilmoqda. Masofadan o‘qitish uslubi bu sirtqi ishning yangi bir usulidir. 
236

---

Masofadan o‘qitish bu mustaqil ish demakdir. Mustaqil ish har bir insonning 
mustaqil fikrlash, holatini baholash, xulosa va bashorat qilish qobilyatlarini 
rivojlantiradi. 
a, qonun 
Bugo`ngi kunda insoniyatni huquqiy ongini o‘stirishd
ustivorligini oshirishda, qonunlarni amaliyotda qo‘llanishi, har bir fuqaro o‘zini - 
huquqini bila olishida, qonunchilikni ya'ni qonun, qaror va farmonlarni 
halqimizga, oddiy fuqarolarimizga keng yoritib berishda masofadan o‘qitishning 
yangi texnologiyalaridan foydalanish uchun qulay sharoit yaratmoqda. 
Yurtimizda qabul qilinayotgan va hayotga tatbiq etilayotgan har bir 
qonunlarni halqimiz ongiga singdirib borishda, tinglovchilarga ta'lim berishda 
masofadan o‘qitish, videokonferensiyalardan foydalanish maqsadga muvofiqdir. 
Tan olish kerakki, hozirgi vaqtda yoshlarning kitob o‘qishga bo‘lgan qiziqishi 
tobora susaymoqda. Yoshlarni hozirda kompyuter va u bilan bog‘liq bo‘lgan 
masalalar ko‘proq o‘ziga jalb etmoq¬da. Shu borada o‘qitish, ta'lim berish ayni 
qo‘l keladigan yo‘nalishdir. Bunda o‘qituvchi kutubxonalardan o‘ziga kerakli 
bo‘lgan ma'lumotni izlab qimmatli vaqtini ketgazmaydi. Kompyuter orqali u 
o‘ziga kerakli ma'lumotni osongina topib o‘rganishi mumkin. Bu borada ta'kidlab 
o‘tish lozimki, Internetda ishlash masalasi yetarli bo‘lishi darkor. 
Kompyuter va Internet tarmog‘ida ishlash malakasi yuqori bo‘lgan har bir 
tinglovchi ham, u yerda yozilgan yoki chizilgan ma'lumotni to‘laligicha tushunishi 
oson emas. Bu borada Internet tarmog‘ida yaratilyotgan elektron usuldagi sahifa 
yoki o‘quv dasturlari ommabop bo‘lishi, ya'ni hammaga birdek tushunarli 
bo‘lmog‘i maqsadga muvofiqdir. Internet sahifalari hozirda Macromedia FLASH, 
HTML, Java Script, Macromedia Direktor usullarida yozilmoqda va yaratilmoqda. 
Bu har bir usulning o‘ziga yarasha afzalliklari bor. Agarda biz FLASH dasturi 
yordamida yaratilayotgan Internet sahifa va dasturlarini ko‘rib chiqadigan bo‘lsak 
, avvalambor uning yaratilishi vaqti qisqa va osondir. 
Yaratilayotgan mahsulotni har xil animatsiyalar bilan boyitish, o‘quvchi 
uchun qulayliklar yaratish va qiziqarli qilish FLASH dasturida ko‘zda tutilgan va 
ayni vaqtda asosiy maqsadga muvofiqdir. Lekin ta'kidlab o‘tish joyzki, mahsulotni 
FLASH ni yoki boshqa dastur orqalimi, yaratayotgan shaxs, bu borada yetarli 
bilimga va fantaziyaga ega bo‘lishi joizdir. 
¬sda foydalanish lo¬zim. Mazkur ta'lim 
turini j
sida MO‘ tashkil qi¬linadigan bo‘lsa, u holda mazkur ta'lim 
turining tashkiliy - uslubiy tomonlarini qayta ko‘rib chiqish kerak bo‘ladi. 
O‘zbekiston sharoitida MO‘ni tashkil qilish katta samara beradi. Hozirgi 
davrda ta'limning bu turidan keng miqyo
oriy qilish bilan bog‘liq ayrim muammolarning kelib chiqishi tabiiy. Lekin 
ularni imkoniyat darajasida hal qilishga erishish mumkin. Masalan, dastlabki 
paytda tele¬videniyedan foydalanish katta samara berishi mumkin. Hozirgi kunda 
tele¬videniye orqali ayrim fanlar bo‘yicha o‘quv mashg‘ulotlari tashkil qilinib 
kelinyapti. Lekin ko‘rsatuvlarning samaradorligi hali yetarli darajada emas. 
Bi¬rinchidan, bu ko‘rsatuvlar asosan kundo`zi namoyish etiladi. Ikkinchidan, 
uning metodikasini yanada takomil¬lashtirish ke¬rak. Mazkur o‘quv 
mashg‘ulotlari baza
237

---

Y
vazifa va topshiriqlarning variantlari 
pochta
va tash
qaruv¬chi bo‘lishi kerak. 
MO‘ n
1.