Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта

2. Hujjat aylanish tizimlarining umumiy klassifikatsiyasi 
 
Hujjat aylanishning har qanday tizimi quyida yoritib beriladigan elementlarni 
har birini o’z ichiga olishi mumkin, ammo, ulardan katta qismi birinchi navbatda 
ishlab chiqariladigan mahsulot ustuvorligi bilan bog’liq sohalardan biridagi aniq 
ishlarga yo’naltirilgan bo’ladi. 
•
Axborotlarni saqlash va qidirishning takomillashgan vositalariga ega 
bo’lgan tizimlar (elektron arxivlar - EA). 
•
Takomillashgan WorkFlow (WF) vositalariga ega tizimlar. 
•
Tashkilotni boshqarish va bilimlar to’planishini 
quvvatlashga yo’naltirilgan tizimlar. 
•
Hamkorlikda ishlashni quvvatlashga yo’naltirilgan tizimlar (collaboration). 
3. Hujjat aylanishlar tizimishii asosiy tavsiflari 
 
Hujjat aylanishlar tizimining asosiy farq qiluvchi qirralarini ko’rib chiqamiz. 
Ularni tavsiflashda tizimlarning oddiy hujjat aylanishlarga taalluqli bo’lgan 
xususiyatlarini tashlab o’tamiz. Bunday xususiyatlarga misol sifatida Microsoft-
office ilovalari bilan integratsiyalarni, hisobotlarni generatsiya qilish, izlashni 
standart vositalarini kiritish mumkin. U yoki bu standart funktsionallik qandaydir 
aniq bir mahsulotning kuchli yoki aksincha kuchsiz tomoni bo’lgan holdagina ko’rib 
o’tiladi. 
Docs Fusion va Docs Oren hujjat aylanish tizimi 
Bu mahsulotni Nummingbird kompaniyasi ishlab chiqqan bo’lib, «elektron 
arxivlar» sinfiga oid eng dunyodagi mashhur tizimlardan biridir. Mahsulotning turli 
avlodlari va komponentlari turli nomlarga ega bo’lganligidan ular bilan tanishishda 
anglashilmovchiliklarga olib kelishi mumkin. 
380

---

Dastavval «ma’lumotli» mijozlarning mijoz-server ilovasi - Docs Open tizimi 
mavjud edi. So’ngra bunday mijozga ega bo’lish zaruriyatidan halos bo’lishga 
imkon berib, to’g’ridan-to’g’ri ma’lumotlar bazasiga murojaat qila oladigan Docs 
Fusion ilovalar serveri ishlab chiqildi. Uning ikkita mijozi bor: PowerDocs 
Windows-mijoz va CuberDocs Web-mijoz. Kompaniyalar uchun DocsFusion 
platformasi istiqbolli hisoblanadi. Bundan keyin soddalik uchun Docs Fusion, 
PowerDocs va CuberDocs mijozlarni e’tiborga olgan holda tizimni Docs nomi bilan 
ataymiz.