‘zbekiston respublikasi oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi

4. Pedagogik muloqotni tashkil etish yo‘llari
Ta’kidlash joizki, o‘qituvchining pedagogik faoliyatida o‘quv- 
chilar bilan olib boradigan muloqoti muhim ta’lim-tarbiyaviy aha- 
miyatga ega. Bu pedagogik muloqotning butun tizimida uning 
ma’naviy mazmundorligini oshirishni talab etadi, zero aynan 
pedagogik muloqot, ta’lim - tarbiyaning ma’naviy asoslarini 
shakllantirishga qaratilgan.
Ijtimoiy, psixologik, tarbiyaviy va ma’naviy vazifalarning 
murakkabligi o‘qituvcbining kommunikativ faoliyatiga yuksak 
talablami qo‘yadi.
450

---

0 ‘qituvchi kasbiy faoliyatida yuksak pedagogik va psixologik 
natijalarga erishishi uchun, ko‘p yillik nazariy va amaliy tajribalar 
asosida tadqiqotchi olimlar tomonidan taklif etilgan muloqotning 
quyidagi yo‘nalishlaridan foydalanish tavsiya etiladi:
1 
.Prognostik y o ‘nalish.
0 ‘qituvchining muloqotga bevosita 
tayyorgarlik jarayonida o‘quvchilar bilan bo‘lajak har qanday 
muloqot turini modellashtirish.
2.Muloqotning boshlang‘ich y o ‘nalishi.
0 ‘quvchilar bilan 
dastlabki muloqotni tashkil etish jarayonidayoq bevosita o‘zaro 
ta’sir metodlaridan foydalanib, tashabbuskorlikni qo‘lga olish.
3.
Muloqotning uchinchi y o ‘nalishi.
Tobora takomillashib, 
rivojlanib borayotgan pedagogik faoliyatda muloqotning turli 
texnologik shakllaridan unumli foydalanish va uni boshqarish.
A.Muloqotning to‘rtinchi y o ‘nalishi
Keyingi pedagogik 
faoliyat uchun olib boriladigan muloqot tizimini modellashtirish va 
muloqotning amalga oshirilgan tizimini doimiy tahlil qilib borish. 
Pedagogik ta’sir ko‘rsatish vazifalari va vositalari hamda 
o‘qituvchining o‘quvchilar bilan pedagogik muloqoti quyidagi 
ко ‘ rinishlarda namoyon bo ‘ ladi:
— Kommunikativ muloqot
— Interaktiv muloqot
— Perseptiv muloqot.
1 
.Kommunikativ
muloqotda bir tomonlama axborot uzatiladi. 
Muomala o‘z ichiga hamkorlik faoliyatining qatnashchilari bilan 
o‘zaro axborot almashuvini qamrab olgan bo‘lib, kommunikativ 
muloqot sifatida tavsiflanishi mumkin. 0 ‘qituvchi va o‘quvchi bir- 
birlari bilan muloqotga kirishishi jarayonida muloqotning muhim 
vositalari bo‘lmish til va nutq faoliyati bevosita muhim ahamiyat 
kasb etadi.
2.Interaktiv
muloqotning muhim jihati ikki tomonlama bir- 
biriga ta’sir etishdir. Muloqotga kirishuvchi o‘qituvchi o‘zaro ta’sir 
etishda, ulaming tarbiyaviy faoliyatiga nafaqat so‘z orqali, balki 
fikr almashinuv, xatti-harakat va xulq-atvori bilan o‘zaro ta’sir 
o‘tkazishi tushuniladi.
3.