‘zbekiston respublikasi oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi
Ta’lim mazmuni va uning tuzilishi
Yüklə 3,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- (1921y.) “Bola va o£quv dasturi” {«The Child and Curriculum
- (uning ahamiyatini pasaytirmagan holda)
|
2. Ta’lim mazmuni va uning tuzilishi
Pedagogik nazariyada taiim mazmuniga turlicha talqinlar berilgan boiib, ba’zida ushbu talqinlar bir-birini inkor etuvchi hollar ham uchrab turadi. D.Dyui o‘zining “Dunyodan - bolaga, boladan - dunyoga” kitobining (1921y.) “Bola va o£quv dasturi” {«The Child and Curriculum ») bobida mazmun va ta’lim oluvchi o‘rtasidagi mimosabatni shunday ta’riflagan: “0 ‘rgatayotgan faningizni qismlarga boiing... Uning alohida qismlarini bosqichma-bosqich o‘rganishga majburlang va bola fanni toialigicha egallaydi. 0 ‘qitishning bunday tamoyilini tutganda darsliklar shunday 106 yozilishi kerakki, u mantiqiy qismlarga bo‘linishi va ular mahhim ketma-ketlikda joylashishi hamda ushbu qismlami o‘rgatish bosqichma-bosqich amalga oshirilishi kerak... Agar ta’lim mazmuni o‘quvchining asta sekin shakllanib va kengayib borayotgan tafakkurida ma’lum o‘rin egallashi, keyingi faoliyatida foydali bo‘lsa, o‘quvichining “qiziqishini” uyg‘otish uchun xilma- xil metodik harakatlarga ehtiyoj qolmaydi”. Ko‘rinib turibdiki, ta’lim berishda uning mazmuni metodologiyaga (uning ahamiyatini pasaytirmagan holda) nisbatan birlamchi o‘rinda turadi. Aynan ta’lim mazmuni o‘qitish strategiya, yondashuv, texnologiya va metodlami qanday bo‘lishini belgilab beruvchi birlamchi omildir. Ta’lim mazmuniga ijtimoiy-madaniy jihatdan qaraydigan bo‘lsak, u insonni jamiyatdagi hayotga tayyorlash va ijtimoiy ahamiyatga ega vazifalarni bajarishga tayyorlovchi, ma’lum pedagogik qoidalarga moslashtirilgan bilim, ko‘nikma va malakalar, ijodiy faoliyat vosita va usullaridan iborat tizimdir. Boshqacha so‘z bilan aytganda, ta’lim mazmuni ~ ilmiy bilim, ko‘nikma va malakalar tizimi bo‘lib, ularni egallash o‘quvchiiarning aqliy va jismoniy qobiliyatlarining rivojlanishi, ulaming dunyoqarashi va ahloq normalarining shakllanishi, ijtimoiy hayot va mehnat faoliyatiga tayyorlanishi ta’minlanadi. Zamonaviy didaktikada ta’lim mazmuni va uning strukturasi haqida so‘z borganda turli yondashuvlar mavjud. Uning birinchi sababi shundan iboratki, ta’limning maqsadlari hamda uning amalga oshiradigan vazifaiari jiddiy tarzda o‘zgarganligidadir. Yana bir sababi esa ta’lim - insoniyat tomonidan erishgan fan yutuqlari va madaniy me’roslami o‘quvchilar tomonidan egallash degan tushuncha о‘quvchiiarning o‘z imkoniyatlarini amalga oshirish va ko‘zlagan maqsadlariga erishish bilan to‘qnash kelishidir. Bir tomondan ta’lim mazmuni deganda o‘quvchiga bog‘liq bo‘lmagan tashqi ta’sir qiluvchi omil tushunilsa, boshqa jihatdan o‘quvchxda ta’lim olish jarayonida sodir bo‘layotgan o‘zgarishlar, uchinchidan esa shaxsiy va ijtimoiy madaniy jihatlar aloqasi tushuniladi. 107 Ta’lim mazmuniga nisbatan turli yondashuvlar va qarashlar mavjud bo‘lishidan qat’iy nazar uning manbasi insoniyat tomonidan to‘plangan ijtimoiy-madaniy tajriba va merosdir. T aiim mazmunini belgilash va shakllantirish bir nechta bosqich orqali amalga oshiriladi. Bular: - taiim mazmuni yaxlit holda, o'rganiladigan ijtimoiy tajriba elementlari, strukturasi va ijtimoiy funksiyalari umumlashgan holda pedagogik talqinda berilib davlat taiim standartlarida aks etgan Yüklə 3,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|