‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

9 .2 . Pensiya tayiniash uchun murojaat qilish
va talab etiladigan hujjatlar
Yoshga doir pensiya tayinlanishini so‘rab pensiya yoshiga 
to ‘lmasdan aw al ham murojaat etish mumkin, lekin bu maz- 
kur pensiyani bir oydan so‘ng olish huquqiga ega boMinadi.
Pensiya tayinlash to ‘g‘risidagi arizaga barcha zarur hujjatlar 
ilova qilinmagan hollarda Budjetdan tashqari Pensiya jamg'armasi 
tu m an (sh ah ar) b o ‘limi q o 'sh im c h a yana qan d ay hujjatlar 
taqdim etilishi lozimligini korxona, tashkilot ma'muriyatiga yoki 
arizachiga ma'lum qiladi. Agar ular qo‘shimcha hujjatlar taqdim 
etilishi lozimligi to ‘g‘risida bildirish xati olingan kundan boshlab 
3 oydan kechikmay taqdim etilsa, pensiya tayinlash to ‘g‘risidagi 
ariza qabul qilingan kun yoki ariza yuborilgan joydagi pochta 
shtempelida ko'rsatilgan sana pensiya tayinlash to ‘g‘risidagi ariza 
qabul qilingan kun hisoblanadi.
Yoshga doir pensiya tayinlash to ‘g‘risidagi arizaga quyidagilar 
ilova qilinishi kerak:
a) mehnat stajini (umumiy va maxsus) tasdiqlaydigan huj- 
jatlar; 1
1 0 ‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to'plami. 2011-yil. 37-son, 377- 
modda.
76
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

b) ish haqi to ‘g ‘risidagi m a'lum otnom a.
Bundan tashqari, zarur hollarda quyidagilar taqdim etiladi:
a) bola tug‘i)ganligi va u sakkiz yoshgacha tarbiya qilinganligi 
haqidagi hujjat;
b) arizachining farzandi bolalikdan nogiron yoki nogiron 
bola ekanligini tasdiqlovchi hujjatlar;
d) arizachi urush ishtirokchisi ekanligini tasdiqlovchi huj- 
jatlar;
e) davolash muassasasining arizachi gipofizar mittilik kasa- 
liga chalingan (liliput)ligi va gavda tuzilishida mutanosiblik buzil- 
gan, pakana ekanligi to ‘g‘risidagi hujjati.
Urush nogironlariga „Fuqarolam ing davlat pensiya ta ’minoti 
to ‘g‘risida“gi 0 ‘zbekiston Respublikasi Qonuni 12-moddasining 
„a“ bandiga muvofiq pensiya tayinlanganda va ularning pensiya- 
lariga Qonunning 28-moddasi „a“ , „b“ , „v“ bandlariga muvofiq 
ustamalar hisoblanganda Budjetdan tashqari Pensiya jamg'arm asi 
tum an (shahar) bo ‘limi arizaga tibbiy-mehnat ekspert komissi- 
yasi (TM EK )dan olingan tekshiruv dalolatnom asidan ko'chir- 
mani ilova qiladi.
M ehnatda mayiblanganlik yoki kasb kasalligi oqibatida I va 11 
guruh nogironi bo‘lgan vaqt ish stajiga qo‘shiladigan hollarda 
arizaga TM EK tekshirish dalolatnomalaridan ko‘chirmalar ilova 
qilinadi.
Nogironlik pensiyasini tayinlash to ‘g‘risidagi arizaga quyida- 
gilar ilova qilinishi kerak:
a) mehnat stajini (umumiy va maxsus) tasdiqlovchi hujjatlar;
b) ish haqi to ‘g‘risidagi m a'lum otnom a.
Agar nogironlik mehnatda mayiblanish oqibatida sodir bo‘l- 
gan bo‘lsa, unda baxtsiz hodisa haqidagi dalolatnoma (yoki boshqa 
rasmiy hujjat) taqdim etiladi.
Bundan tashqari, zarur hollarda quyidagilar taqdim etiladi:
a) arizachining yolg‘iz va o ‘zgalar yordamiga muhtoj deb tan 
olinganligi to ‘g‘risidagi hujjat;
b) arizachining urush ishtirokchisi ekanligini tasdiqlovchi 
hujjat.
Ijtimoiy ta'm inot bo‘limi arizaga tibbiy-xizmat ekspert ko- 
missiyasi (TM EK )dan olingan tekshiruv dalolatnomasidan ko‘- 
chirmani ilova qiladi.
77
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Boquvchisini yo'qotganlik pensiyasini tayinlash to ‘g‘risidagi 
arizaga quyidagilar ilova qilinishi kerak:
a) pensiya tayinlanayotgan shaxsning yoshini tasdiqlovchi 
tug'ilganlik haqidagi guvohnoma yoki pasport;
b) oila a ’zosining vafot etgan boquvchiga qarindoshligi 
munosabatlarini tasdiqlovchi hujjatlar;
d) fuqarolik holati aktlarini qayd qilish bo'lim ining boquv- 
chining vafot etganligi to ‘g‘risidagi guvohnom asi yoki uning 
bedarak yo‘qolganligini tasdiqlovchi hujjat;
e) oila boquvchisining yoshi to ‘g‘risidagi hujjat (agar vafot 
etganlik haqidagi guvohnomada yoshi ko'rsatilmagan bo‘Isa);
f) boquvchining m ehnat stajini tasdiqlovchi hujjatlar;
g) boquvchining ish haqi to ‘g‘risida maMumotnoma.
Bundan tashqari, zarur hollarda quyidagilar taqdim etiladi:
a) boquvchining qaram og‘ida b o ‘lgan uning oila a ’zolari 
tarkibi to ‘g‘risida mahalla, qishloq (shaharcha), ovul (uy-joy or- 
ganlari) fuqarolari yig‘inining maM um otnom asi yoki boshqa 
hujjatlar;
b) oilan in g 16 yoshdan 18 yoshgacha b o 'lg an a 'z o la ri 
um um ta'lim maktablari, kasb-hunar bilim yurtlari, o 'rta maxsus 
va oliy o ‘quv yurtlarining o ‘quvchilari ekanligini tasdiqlovchi 
m a'lum otnom alar;
d) m ahalla, qishloq (shaharcha), ovul (uy-joy organlari) 
fuqarolari yig‘iniga vafot etganning ota-onasi, turmush o ‘rtog‘i, 
buvasi, buvisi, yoki 3 yoshga to ‘lmagan farzandlari, aka-ukalari, 
opa-singillari, nabiralariga qarash uchun ishlam ayotganligini 
tasdiqlovchi m a'lum otnom a topshiriladi.
Agar boquvchining o'lim i m ehnatda mayiblanish oqibatida 
sodir bo'lgan bo ‘lsa, baxtsiz hodisa haqidagi dalolatnoma (yoki 
boshqa rasmiy hujjat) ham taqdim etiladi.
B udjetdan tashqari Pensiya ja m g ‘arm asi tu m an (shahar) 
bo ‘limiga oilaning boquvchisini yo‘qotganlik pensiyasini olish 
huquqi balog‘at yoshidagi oila a'zolariga ulam ing nogironliklari 
oq ib atid a berilayotganligini tasdiqlovchi T M E K d an olingan 
tekshiruv dalolatnomalaridan ko‘chirmalar ilova qilinadi.
Boquvchining mehnatda yoki kasb kasalligi oqibatida I va II 
guruh nogironi bo'lgan vaqti mehnat stajiga qo‘shilgan hollarda 
arizaga TM EK ning tekshiruv dalolatnom asidan ko‘chirm alar 
ilova qilinadi.
78
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Basharti vasiylik ostidagi shaxsga pensiya tayinlanishi xususida 
vasiy m urojaat qilayotgan bo‘lsa, u holda vasiyning arizasiga 
vasiylikni belgilovchi organning vasiy etib tayinlash haqidagi 
qarori ilova qilinadi. O ta-o n alar va vasiylar yashash joylari 
to'g'risida hujjatlar topshiradilar.
M ehnat stajini (umumiy va maxsus) tasdiqlash uchun qabul 
qilinadigan hujjatlar pensiya tayinlash uchun m ehnat stajini 
tasdiqlash tartibi qonuniga ko‘ra belgilanadi.
Pensiyani hisoblab chiqish uchun taqdim etiladigan ish haqi 
to ‘g‘risidagi m a'lum otnom a shakli va uni to ‘ldirishga oid qoidalar 
0 ‘zbekiston Respublikasi M ehnat va aholini ijtimoiy Muhofaza 
qilish vazirligi tom onidan tasdiqlanadi.
Ish haqini guvohlar k o ‘rsatm asi asosida aniqlashga yo‘l 
qo'yilmaydi. Lavozim maoshlari shtat jadvalidan ko'chirm alar va 
jam oat tashkilotlari a'zolik chiptalari haqiqiy ish haqini tasdiq- 
laydigan hujjat o'rnini bosa olmaydi.
Ish haqi to ‘g ‘risidagi m a'lu m o tlar butunlay yoki qisman 
y o ‘q b o 'lsa , pensiyani h iso b -k ito b qilish u ch u n pensiyani 
tayinlash kunida rasman belgilangan eng kam ish haqi miqdori 
olinadi
Q aram o g ‘ida m ehnatga layoqatsiz oila a'zo lari borligini 
tasdiqlovchi hujjat sifatida m ahalla, qishloq (shaharcha), ovul 
(uy-joy organlari) fuqarolar yig‘inining m a'lum otnom asi qabul 
qilinadi. M azkur m a’lum otnom ada har bir oila a'zosining ismi- 
sharifi, otasining ismi, marhum boquvchiga qarindoshlik aloqasi, 
ular uning qaramog‘ida bo'lganligi ko‘rsatiladi.
K o‘rsatib o ‘tilgan hujjat yo‘q bo‘lsa va uni olishning imkoni 
bo'lmasa qaram og‘ida boMganlik masalasi sud qarori bilan hal 
etilishi mumkin.
Arizachining urush ishtirokchisi ekanligini tasdiqlovchi huj- 
jat sifatida Ikkinchi Jahon urush ishtirokchisi guvohnomasidan 
ko‘chirma, baynalmilalchi jangchilarga beriladigan imtiyoz olish 
huquqi haqidagi guvohnoma, shuningdek, ular urush ishtirok- 
chisiga tenglashtirilganligini tasdiqlovchi boshqa hujjatlar qabul 
qilinadi.
Arizachining urush nogironi ekanligini tasdiqlovchi hujjat 
sifatida T M E K n in g tekshirish d alo latn o m asid an k o ‘ch irm a, 
urush nogironi guvohnom asi, shuningdek, urush nogironiga 
tenglashtirilganligini tasdiqlovchi boshqa hujjatlar qabul qilinadi.
79
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Bola tug‘ilganligi haqidagi guvohnoma asosida, o‘n sakkiz 
yoshgacha tarbiyalaganlik esa — pasport, vafot etganlik haqidagi 
guvohnoma, mahalla, qishloq (shaharcha), ovul (uy-joy organ- 
larida) fuqarolari yig‘ini m a'lum otnom asi va boshqa hujyatlar 
asosida belgilanadi.
Pensiya tayinlash uchun zaru r hujjatlarning asl nusxasi 
ham, ulaming notarial tartibda, arizachini pensiya tayinlashga 
taqdim etayotgan korxona muassasa, tashkilot ma'm uriyati yoki 
Budjetdan tashqari Pensiya jamg'arm asi tum an (shahar) bo'limi 
tasdiqlagan nusxalari ham topshirilishi mumkin.
Mehnat stajini tasdiqlovchi hujjatlar faqat asl nusxada top- 
shiriladi. Biroq m ehnat stajini tasdiqlovchi hujjat faqat mehnat 
daftarchasi bo‘lgan hollarda, undan oxirgi ish joyidagi korxona, 
muassasa, tashkilot ma'rnuriyati yoki Budjetdan tashqari Pensiya 
jam g ‘armasi tum an (shahar) b o lirn i tom onidan tasdiqlangan 
ko'chirma topshirilishi mumkin.