‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

1.3. „Ijtimoiy ta ’minot huquqi" fanining boshqa
fan sohalari bilan o ‘zaro aloqadorligi
„ljtim oiy ta'm in o t huquqi“ fan sohasi sifatida bir qator 
iqtisodiy va huquqiy fanlar bilan o ‘zaro aloqador hamda ulaming 
tushunchalari, uslublaridan foydalanadi, ushbu fanlar erishgan 
yutuqlarga tayanib ish ko‘radi.
Ijtimoiy ta'm inot huquqi eng aw alo, 
Jqtisodiyot nazariyasi“
fani bilan bog‘liq bo'lib, pensiya va nafaqalar tayinlanishida, 
to'lanishida uning „korxona foydasi“ , „sof foyda“ , „ish haqi 
fondi“ , „ish haqi“ kabi tushunchalaridan foydalanadi. Pensiya va 
nafaqalar mohiyat jihatidan mamlakatimizda yaratilgan yalpi ichki 
m ah su lo t, milliy d aro m ad n in g m uayyan qism ini fuq aro lar 
ijtimoiy ta'm inoti va ijtimoiy muhofazasi uchun ajratilishi va 
sarflanishidan iboratdir.
Jjtimoiy ta 'm in o t huquqi „M ehnat h u q u q i“
fani bilan 
chambarchas bog‘liq va fuqaroning mehnat shartnoma munosa- 
batlarida ishtirok etishi va ish haqi tarzida olgan daromadlari 
ijtimoiy ta'm inot berishning muhim mezoni sanaladi. „M ehnat 
staji“ , „zararli va noqulay“ , „o‘ziga xos xususiyatga ega mehnat 
sh a ro itla ri“ , „ish h a q i“ , „ m eh n a td a m ayiblanish va kasb 
kasalliklari“ kabi ko‘plab tushunchalar m ehnat huquqi uchun 
ham, ijtimoiy ta'm inot huquqi uchun ham umumiy mazmunga 
va ahamiyatga egadir.
Jjtimoiy ta'minot huquqi ,Moliya huquqi“
fani bilan bevosita 
bog‘liq va keyingi vaqtlarda bu bog‘liqlik tobora ortib bormoqda. 
Moliyaviy resurslar, ularning taqsim lanishi, tasarruf etilishi, 
boshqarilishi moliya huquqiga xosdir. Davlat moliyaviy munosa- 
batlarining bir turi sifatida ijtimoiy ta'm inot munosabatlari ham 
aynan davlat tomonidan ajratilgan moliyaviy resurslami to'plash, 
taqsim lash, ularni fuqarolarga yetkazilishi ijtim oiy ta'm in o t
7
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

organlari, xususan, Moliya vazirligi huzuridagi Budjetdan tashqari 
Pensiya jam g‘armasi va uning joylardagi organlari tom onidan 
amalga oshiriladi. Shu sababli, moliya huquqi va ijtimoiy ta ’minot 
huquqi umumiy metodlar hamda vositalardan foydalangan holda 
ish ko'radilar.
Ijtimoiy ta 'minot huquqi
— 
fuqarolik huquqi, oila huquqi
kabi 
fan sohalari bilan ham bogMiq boMib, ulaming tushunchalari, 
huquqiy vositalaridan keng foydalanadi. „Jism oniy shaxs“ , 
„yuridik shaxs“ , „huquq va muomala layoqati” , „oila“ , „yaqin 
qarindoshlik", „zarar yetkazish“ kabi ko‘pgina tushunchalar 
ijtimoiy ta'm inot munosabatlarida ham qoMlanilib kelinadi.
„Ijtimoiy ta'm in o t huquqi“ fani 
davlat huquqi, ma'muriy
huquq, jinoyat huquqi, fuqarolik protsessi
kabi boshqa bir qator 
huquqiy fanlar bilan ham o'zaro aloqadordir.
Fanlar integratsiyalashuvi, fan va texnologiya yutuqlarining 
amaliyotda keng joriy qilinishi, axborot texnologiyalarining ijti- 
moiy hayotimizga tobora ko‘proq kirib kelayotgani fanlar o ‘rta- 
sidagi yaqinlik va o‘zaro yaqinlashuvni yana ham kuchaytirishi 
shubhasizdir.
KALIT SO'ZLAR.
Ijtimoiy ta'minot olish huquqi, ijtimoiy ta'minot, 
„ijtimoiy muhofaza“, davlat ijtimoiy himoya siyosati, ehtiyojmand 
fuqarolar, ijtimoiy ta'minotga oid qonunchilik tizimi, yalpisiga ijtimoiy 
himoyalash, manzilli (aniq yo‘naltirilgan) ijtimoiy himoya.