‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

Nogironlik nafaqasi.
Nogironlik bo'yicha nafaqa nogironlik 
sodir bo‘lgan hollarda, ya'ni m ehnat qobiliyati doim iy yoki 
uzoq muddatga yo‘qotilganda, faqat birinchi va ikkinchi guruh 
nogironlariga tayinlanadi va to'lanadi.
Fuqarolaming m ehnat qobiliyatlarini yo‘qotganlik darajasini 
aniqlash uchun tibbiy tekshirishni faqat tibbiy-m ehnat ekspert 
komissiyalari (TMEK) ular haqidagi Nizom asosida shahar yoki 
tu m an B udjetdan tash q ari Pensiya jam g 'arm asi yo ‘llanm asi 
bo'yicha amalga oshiradilar.
Ishlab turgan yoki yashashning boshqa m anbalariga ega 
bo‘lgan I va II guruh nogironlariga nafaqa tayinlanmaydi.
Boquvchisini y o ‘qotganlik b o ‘yicha nafaqa.
Pensiya tayinlash 
uchun zarur bo'lgan ish stajiga ega bo‘lmagan shaxs vafot etgan 
taqdirda uning qaram og'ida bo‘lgan oila a'zolari nafaqa olish 
huquqiga egadirlar.
Oilaning mehnatga layoqatsiz a ’zolari qatoriga „Fuqarolaming 
davlat pensiya ta'm in o ti to ‘g‘risida“ 0 ‘zbekiston Respublikasi 
qonunining 19-moddasida ko'rsatilgan shaxslar kiritiladilar.
Vafot etganning oila a'zolariga nafaqalar miqdori quyidagicha 
belgilanadi:
a) oilaning uch va undan ortiq mehnatga layoqatsiz a'zosiga — 
vafot etgan fuqaro olgan yoki olish huquqiga ega bo‘lgan yoshga 
doir nafaqaning 100 foizi;
b) oilaning mehnatga layoqatsiz ikkita a'zosiga — nafaqaning 
75 foizi;
d) oilaning mehnatga layoqatsiz bir a'zosiga — nafaqaning 
50 foizi.
Ijtimoiy ta ’minot nafaqasi (nafaqalari)ni olish huquqiga ega 
bo‘lgan fuqarolar shu huquq paydo boMgandan so‘ng m uddat 
bilan cheklashsiz istalgan vaqtda uning tayinlanishi uchun muro- 
jaat qilishlari mumkin.
Nafaqa tayinlash va to ‘lash shahar yoki 
tum an Budjetdan 
tashqari Pensiya jam g‘armasi tom onidan amalga oshiriladi.
1 3 4
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

N afaqa tayinlash to ‘g ‘risidagi arizan i qabul qilib olgan 
ijtimoiy ta'm inot bo‘limi tom onidan ariza beruvchiga ariza qabul 
qilingan sana ko‘rsatilgan holda ariza va unga ilova qilingan 
hujjatlar qabul qilinganligi haqida tilxat beriladi.
Ariza barcha zarur hujjatlar bilan birgalikda qabul qilib 
olingan kun nafaqa tayinlash to ‘g‘risida murojaat qilingan kun 
deb hisoblanadi (mazkur Nizomning 4-bandi).
Agar nafaqa tayinlash to ‘g‘risidagi ariza pochta orqali yubo- 
rilsa hamda barcha zarur hujjatlar taqdim etilsa, ariza jo'natilgan 
joyning pochta shtem pelida ko'rsatilgan sana nafaqa tayinlash 
to ‘g ‘risida murojaat qilingan kun deb hisoblanadi.
Arizaga barcha zarur hujjatlar ilova qilinm agan hollarda 
qanday hujjatlarni qo‘shim cha ravishda taqdim etish kerakligi 
ariza beruvchiga m a'lum qilinadi. Agar bu hujjatlar qo'shim cha 
hujjatlarni taqdim etish zarurligi to ‘g ‘risida bildirish olingan 
kundan boshlab 3 oydan kechikm ay taq d im etilsa, nafaqa 
tayinlash to ‘g‘risida ariza qabul qilib olingan kun nafaqa tayinlash 
to ‘g‘risida murojaat qilingan kun deb hisoblanadi.
Nafaqa tayinlash to ‘g‘risidagi ariza barcha zarur hujjatlar 
bilan birgalikda taqdim etilgandan keyin 10 kundan kechikmay 
ko‘rib chiqiladi.
Nafaqa tayinlash to'g'risida murojaat qiluvchi nafaqa tayin- 
lashni rad etish 
haqidagi qaror ustidan yuqori turuvchi organga 
shikoyat qilishi mumkin, javobdan qoniqmagan taqdirda esa sudga 
shikoyat qilish huquqiga ega.
T ayinlangan, biroq oluvchi tom o n id an o ‘z vaqtida talab 
etilmagan nafaqa summasi nafaqa olish uchun murojaat qilin- 
gandan oldingi o ‘tgan vaqt uchun ko‘pi bilan uch yilga to ‘la- 
nadi.
Nafaqa tayinlagan yoki nafaqa to ‘layotgan organning aybi 
bilan o ‘z vaqtida olinmagan nafaqa summasi o ‘tgan vaqt uchun 
biror-bir muddat bilan cheklashsiz to ‘lanadi. K o‘rsatib o ‘tilgan 
holda nafaqaning 12 oyga tegishli bo'lgan summasi bir yo‘la 
to'lanadi, qolgan qismlari esa har oyda nafaqaning joriy qismiga 
qo'shim cha tarzda oylik nafaqadan oshmaydigan teng ulushlarda 
to'lanadi.
Tayinlangan nafaqa oilaning nafaqa tayinlashda hisobga olina- 
digan son tarkibi o'zgargan;
— ish haqining eng kam miqdori o'zgargan;
1 3 5
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

— rayon koeffitsiyenti belgilangan (bekor qilingan) yoki 
uning miqdori o ‘zgargan;
— aholi darom adlari indeksatsiya qilingan hollarda qayta 
hisoblab chiqiladi.
Nafaqalarni to 'lash har oyda ijtimoiy ta ’m inot boMimlari 
tom onidan belgilangan muddatlarda, biroq nafaqa to ‘lanadigan 
oydan keyingi oyning 5-kunidan kechikmay amalga oshiriladi.
Ishonchnoma bo‘yicha nafaqa davlat pensiyasini ishonchnom a 
bo‘yicha toMash uchun belgilangan tartibda to'lanadi.
Nafaqa oluvchi 0 ‘zbekiston Respublikasidan tashqariga ko‘- 
chib ketganda nafaqa to ‘lash to ‘xtatiladi.
Bolalikdan nogironlar (nogiron bolalarjga nafaqalar tayin- 
lash. Bolalikdan nogironlarga nafaqa tayinlash va to ‘lash Vazir- 
lar M ahkam asining 2011-yil 24-apreldagi 107-sonli „F uqaro- 
larning davlat Pensiya ta'm inoti to ‘g‘risida“gi 0 ‘zbekiston Res- 
publikasi qonuniga hamda O'zbekiston Respublikasining M ehnat 
kodeksiga o ‘zgartish va qo‘shim chalar kiritish haqida“gi 0 ‘zbe- 
kiston Respublikasi qonunini amalga oshirish uchun zarur bo‘l- 
gan normativ-huquqiy hujjatlami tasdiqlash haqida“ qarori bilan 
nazarda tu tilg an '.
Har oylik nafaqalarni olish huquqiga Tibbiy-mehnat ekspert 
komissiyalari (TM EK) tom onidan bolalikdan I yoki II guruh 
nogironlari deb tan olingan ish stajiga ega bo‘lmagan 16 yoshdan 
katta b o ‘lgan shaxslar, shuningdek, Tibbiy m aslahat kom is- 
siyasining xulosasiga ko‘ra nogiron deb topilgan 16 yoshgacha 
bo‘lgan nogiron bolalar nafaqa olish huquqini beruvchi tibbiy 
m a'lum otlar2 mavjud bo‘lgan taqdirda ega bo‘ladilar.
N afaqa tayinlash to ‘g‘risidagi ariza bolalikdan I yoki II 
guruh nogironi bo ‘lgan fuqaroga yashash joyidagi tum an (sha- 
har) ijtimoiy ta'm inot boMimi tom onidan beriladi.
Mehnatga layoqatsiz deb topilgan I yoki II guruh bolalikdan 
nogiron shaxsga, shuningdek, nogiron farzandga nafaqa tayinlash 
to ‘g ‘risidagi ariza o ta -o n a lard an biri yoki vasiy to m o n id an
yashash joyi bo‘yicha beriladi. *
1
1 0 ‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to'plami. 2011-yil, 14-son, 
142-modda.
1 Q a r a n g : „16 yoshgacha bo'lgan bolalarni nogiron deb topish haqida 
tibbiy xulosa berish tartibi to‘g‘risida“gi Nizom. ,,0'zbekiston Respublikasi 
qonun hujjatlari to‘plami“, 2009-yil, 38-son, 419-modda.
1 3 6
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Vasiy ariza bilan murojaat qilgan hollarda vasiylik organining 
vasiy qilib tayinlash to ‘g‘risidagi qarorining bir nusxasi ilova 
qilinadi.
B udjetdan tashqari Pensiya ja m g ‘arm asi tum an (shahar) 
boMimi l yoki II guruh bolalikdan nogironning arizasiga ular 
tom onidan Tibbiy m ehnat-ekspert komissiyasidan olingan tek- 
shirish dalolatnomasidan ko'chirm ani ilova qiladi.
Nogiron bolaga nafaqa tayinlash chog'ida sogMiqni saqlash 
muassasalari tom onidan belgilangan tartibda beriladigan tibbiy 
xulosa taqdim etiladi.
Ariza barcha zarur hujjatlar bilan birgalikda qabul qilib 
olingan kun nafaqa tayinlash to ‘g‘risida murojaat qilingan kun 
deb hisoblanadi.
Agar nafaqa tay in lash to ‘g ‘risidagi ariza p o ch ta orqali 
yuborilsa ham da barcha zarur hujjatlar taqdim etilsa, ariza 
jo'natilgan joyning pochta shtempelida ko‘rsatilgan sana nafaqa 
tayinlash to ‘g‘risida murojaat qilingan kun deb hisoblanadi.
Arizaga barcha zarur hujjatlar ilova qilinm agan hollarda 
qanday huijatlarni qo ‘shim cha ravishda taqdim etish kerakligi 
ariza beruvchiga m a’lum qilinadi. Agar bu hujjatlar qo'shim cha 
hujjatlarni taqdim etish zarurligi to ‘g ‘risida bildirish olingan 
kundan boshlab 3 oydan kechikm ay taqdim etilsa, nafaqa 
tayinlash to ‘g‘risida ariza qabul qilib olingan kun nafaqa tayinlash 
to ‘g ‘risida murojaat qilingan kun deb hisoblanadi.
Ariza barcha zarur hujjatlar bilan birgalikda taqdim etilgan- 
dan keyin 10 kundan kechikmay ko‘rib chiqiladi.
M urojaat qiluvchi nafaqa tayinlashni rad etish haqidagi 
qaror ustidan yuqori organga shikoyat qilishi mum kin. Ariza 
beruvchi javobdan qoniqmagan taqdirda nizo belgilangan tartibda 
sud orqali hal etiladi.
Nafaqa murojaat qilingan kundan boshlab tayinlanadi.
I va II guruh bolalikdan nogironlarga nafaqa nogironlikning 
butun davriga tayinlanadi. Nogiron bolalaiga nafaqa tibbiy xulosada 
belgilangan muddatga tayinlanadi.
Nafaqa I yoki II guruh bolalikdan nogironning yoxud na- 
faqa tayinlangan nogiron bolalaming ota-onalari yashaydigan joy 
b o ‘yicha tum an (shahar) ijtimoiy ta'm inot bo ‘limi tom onidan 
tayinlanadi va to ‘lanadi. VasiylaTga nafaqa ularning yashash joylari 
bo'yicha to ‘lanadi.
137
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

N afaqalarni to ‘lash har oyda ijtim oiy ta'm in o t b o ‘limlari 
tom onidan belgilangan m uddatlarda, biroq nafaqa to'lanadigan 
oydan keyingi oyning 5-kunidan kechikmay amalga oshiriladi.
Nafaqa to ‘lash uchun davlat pensiyasi ishonchnom a bo'yicha 
belgilangan tartibda bajariladi.
I yoki II guruh bolalikdan nogiron yoxud nogironlikni qayta 
tekshirishdan o ‘tkazish muddati kechiktirib yuborilganda nafaqa 
nogironlarga davlat pensiyasi tayinlash uchun nazarda tutilgan 
tartibda amalga oshiriladi.
Nafaqa oluvchi 0 ‘zbekiston Respublikasi hududi doirasida 
doim iy yashash uchun boshqa tum an (shahar)ga ko‘chganda 
nafaqani to ‘lash yangi yashash joyi b o ‘yicha tegishli ijtimoiy 
ta'm inot bo‘limi tomonidan nafaqa oluvchining shaxsiy hujjatlar 
yig‘majildi olingandan keyin mana shu tum an (shahar)da davom 
ettiriladi. Bunday holda nafaqa toMash ilgarigi yashash joyi 
bo ‘yicha nafaqa to'Iash to ‘xtatilgan vaqtdan boshlab davom 
ettiriladi.
Nafaqa to ‘lash to‘xtatilishi yoki qayta tiklanishiga olib kelgan 
boshqa holatlar (I va II guruh bolalikdan nogiron yoki nogiron 
bola internat-uyga to'liq davlat ta'm inotiga o ‘tkazilganda yoki 
undan qaytarib yuborilganda va shu kabilar) paydo bo'lganda 
nafaqa to'lash shu holat paydo bo‘lgan oydan keyingi oyning 1- 
kunidan boshlab to ‘xtatiladi yoki tiklanadi.
Tayinlangan, biroq oluvchi tom onidan o ‘z vaqtida talab etib 
o lin m ag an n afaq a sum m asi n afaq a olish u ch u n m u ro jaat 
qilingandan oldingi o ‘tgan vaqt uchun ko'pi bilan uch yilga 
toManadi.
Nafaqa tayinlagan yoki nafaqa toMayotgan organning aybi 
bilan o ‘z vaqtida olinmagan nafaqa summasi o ‘tgan vaqt uchun 
biror-bir muddat bilan cheklashsiz toManadi. Ko'rsatib o'tilgan 
holda nafaqaning 12 oyga tegishli boMgan summasi bir yoMa 
toManadi, qolgan qismlari esa har oyda nafaqaning joriy qismiga 
qo ‘shimcha tarzda oylik nafaqadan oshmaydigan teng ulushlarda 
toManadi.
Tayinlangan nafaqa I yoki II guruh bolalikdan nogironga u 
olayotgan ish haqi, stipendiya, alim ent yoki darom adlarning 
boshqa turlaridan qat’i nazar toManadi.
Nogiron bolaga tayinlangan nafaqa boshqa nafaqalar olini- 
shidan qat’i nazar toManadi.
138
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Tayinlangan nafaqa I yoki II guruh bolalikdan nogiron yoki 
nafaqa tayinlangan nogiron bola to ‘liq davlat ta'm inotida bo'lgan 
vaqt uchun toManmaydi.
Leprozoriylarda boMgan I va II guruh bolalikdan nogiron- 
larga, shuningdek, nogiron bolaga nafaqa leprozoriylarda boMgan 
vaqt uchun toManadi.
Nogironlik nafaqasining miqdori qonun hujyatlariga binoan 
belgilanadi.
Bolalikdan nogironlaiga nafaqalami toMash, yetkazib berish va 
yuborish xarajatlari respublika budjeti hisobiga amalga oshiriladi.
Bir yoMa beriladigan nafaqani olish uchun marhumning oila 
a'zolari yoki boshqa shaxslar marhum vafotidan boshlab 6 oy 
ichida vafot etgan shaxs nafaqa oluvchi sifatida hisobda tuTgan 
tum an (shahar) ijtimoiy ta ’m inot boMimiga murojaat qilishlari 
lozim.
Bunday nafaqani olish uchun:
a) vafot etganlik haqidagi maMumotnoma (asl nusxasi);
b) dafn etish arizachi tom onidan amalga oshirilgani haqida 
fuqarolar yigMni maMumotnomasi bilan taqdim etiladi.