Zbekiston respublikasi

 
Ishni bajarish tartibi 
 
1.Talabalar o`qituvchi tomonidan berilgan ma`lumotlar asosida 1 ta tishli 
uzatma uchun kerakli parametrlarni hisoblab oladi. 
2.Talaba bajargan ishlari bo`yicha o`qituvchiga yozma hisobot tayyorlab 
topshiradi. 
Takrorlash uchun savollar: 
1. 
Detal va uzelga ta’rif bering. 
2. 
Mexanik uzatmalar asosiy vazifalari nima? 
3. 
Tishli uzatmaning uzatishlar nisbati nimaga teng? 
4. 
G`altaklar o`qlari orasidagi masofa 
a
qanday aniqlanadi ? 
 

---

268 
 
TAJRIBA MASHG`ULOTI №2 
Suzish havzalari modelida texnologik parametrlarni avtomatik boshqarish 
tizimini ishlab chiqish 
 
Mashg`ulotning maqsadi:
Talabalarda suzish havzalaridagi suvning 
harorati va ifloslik darajasini aniqlashda asosiy parametrlarni boshqarish 
jarayonini ishlab chiqish bo`yicha ko`nikmalarni shakllantirish. 
Tajriba mashg`uloti jarayonida talabalar quyidagilarni bilib olishadi: 
•
Datchiklarni 
Arduino UNO 
qurilmasiga ulash sxemasini
; 
•
Arduino UNO
mikrokontrolleri bazasida dastur tuzishni.
 
 
Ishni bajarish uchun kerakli jihozlar (2.1-rasm): 
1
. 
Arduino UNO
mikrokontrolleri; 
2. 
DS18B20
turidagi haroratni o`lchovchi datchik; 
3. 
Maket platasi; 
4. 
Maket platasi uchun o`tkazgichlar; 
5. 
USB
standart kabeli; 
6. Rele; 
7. 
Filtr. 
Nazariy ma`lumotlar
Suzish havzalaridagi suvni tozalashning avtomatlashtirilgan tizimi birdaniga 
bir necha masalalarni hal qiladi (2.1-rasm). Bu kichik zarrachalarni tozalashdan 
tortib, zararsizlantirish, suzuvchilardan qolishi mumkin bo’lgan chiqindilarni yo`q 
qilish. Muhimi 
pH
ko`rsatkichini yaxshilash, bu dezinfektsiya samaradorligiga 
bogliq bo`lib hisoblanadi. 
pH
ning 8 darajadan oshishida suvda xlor kamayganini 
bildiradi, 
pH
7 dan kamayganda esa suv basseynni qurilishi ishlatilgan materillarga 
salbiy ta’sir ko`rsata boshlaydi. Shuning 
pH
ko`rsatkichini me’yorda saqlash muhim 
bo`lib hisoblanadi vas hu bilan birgalikda suvning haroratini yil mavsumlariga qarab 

---

269 
o`zgartirish nazarda tutilgan. Shuning uchun sotuvda maxsus qurilmalar mavjud 
bo`lib hisoblanadi.