Zbekiston respublikasi

parametr datchiklari (D1-D3).
Elektr yuritmaning joriy holati haqida 
ma`lumot beradi. Bu ma`lumot texnologik va texnik talablarga mos keladigan 
boshqarishning teskari aloqasini shakllantirish uchun kerak. O`lchash koordinatalari 
bo`lib tok kuchi, kuchlanish, harakatlantiruvchi momentlar, tezlik, burchakli va 
chiziqli harakat va b. xizmat qiladi; 
- 
boshqaruvchi qurilma (BQ).
U
-signal beruvchi va teskari aloqadagi 
datchiklardan kelayotgan signallar asosida KO`Qga boshqaruvchi signallarni 
shakllantiradi. BQ mantiqiy va kuchaytiruchi releli va tranzistorli sxemalar hamda 
regulyatorlardan zamonaviy mikroprotsessorlargacha rivojlanish yo`lini bosib o`tdi.
Boshqaruvchi signal texnologik jarayonni nazorat qilib boruvchi operator 
yoki yuqori darajadagi kompyuter sistemasidan keladi. 
1.2.1 
b
-rasmda keltirilgan MT ning funktsional sxemasini ko`rib chiqamiz. 
Bu sxemada: 
•
mikroprotsessor boshqarish qurilmasi vazifasini bajaradi. Bunda u 
boshqarish va indikatsiyalash tizimidan keladigan topshiriq va axborot datchigidan 
kiruvchi o`zgartgichlar orqali kirayotgan signallar asosida raqamli chiquvchi
signallarni shakllantiradi; 
12
Tiristor (yun. 
thyra
— eshik, kirish va 
rezistor
) — elektrik ventil xossasiga ega boʻlgan kremniy monokristall 
asosidagi yarimoʻtkazgichli asbob. Ishlash prinsipi kremniy monokristallning elektronteshikli oʻtish (elektron 
p
oʻtkazuvchanlikdan teshikli 
r
oʻtkazuvchanlikka oʻtish) xossasiga asoslanadi. 
13
Tranzistor (ing. 
transfer 
— koʻchirmoq va 
rezistor
) — elektr tebranishlarni kuchaytirish, generatsiyalash (hosil 
qilish) va oʻzgartirish uchun moʻljallangan 3 elektrodli yarimoʻtkazgichli asbob.

---

18