Zbekiston respublikasi

O`quv-uslubiy tarqatma materiallariga misollar 
▪
Asosiy tayanch so`z va iboralar. 
▪
Asosiy tayanch tushunchalar. 
▪
Mavzu bo`yicha asosiy rasm va illyusrtatsiyalar. 
§1.2. MEXATRONIKA TIZIMLARINING STRUKTURASI 
1.2.1. Mexatronika va odatdagi elektryuritmalar tizimlari orasidagi umumiy 
xususiyatlar va farqlar 
 
Uslubiyot nuqtai-nazaridan mexatronika va odatdagi elektryuritmalar 
tizimlari orasidagi umumiy xususiyatlar va farqlarni ko`rib chiqish maqsadga 
muvofiqdir. Buning uchun elektryuritma va MTning funktsional sxemalarini ko`rib 
chiqamiz (1.2.1-rasm).
1.2.1
a
-rasmda elektryuritma sxemasi keltirilgan. Bu sxema ta`rifi bo`yicha 
elektromexanik tizim bo`lib, asosiy vazifasi elektr energiyani mexanik energiyaga 
aylantirib, texnologik jarayon talablari bo`yicha ishchi organ (ijrochi mexanizm) 
harakatlarini boshqarishdir.
Elektr yuritma quyidagi elementlardan iborat: 
- 
elektrdvigatel (ED)
. Elektr energiyani mexanik energiyaga aylantirib 
beradi. Bu ishni har xil elektrdvigatellar bajaradi; 

---

17 
- 
 kuchli o`zgartgichli qurilma (KO`Q).
EEM- elektr energiyasi manbaidan 
olayotgan elektr energiya paremetrlarini: tok kuchi, kuchlanishi, chastotasini ED 
iste’mol qiladigan qiymatlargacha o`zgartiradi. Zamonaviy elektryuritmalarda 
KO`Qni yarim o`tkazgichli asboblar – tiristorlar
12
va tranzistorlar
13
asosida 
yasaydilar. 
- 
uzatuvchi mexanizm (UM).
EDdan chiqadigan mexanik harakatni mashina 
yoki agregatning ishchi organi (ijrochi mexanizmi) harakatlanishi uchun kerak 
bo`lgan harakat turiga (aylanma, ilgarilanma) va kerakli qiymatga (aylantiruvchi 
moment, kuch, aylanish chastotasi, tezlik) aylantirib beradi; 
-