Ózbekstan respublikasí joqarí bilimlendiriw, ilim hám innovaciyalar ministrligi

PIRLS - 4- klass oqıwshılarınıń teksti oqıw hám túsiniw dárejesin anıqlaw xalıqaralıq monıtoringi;
TIMSS - 4 - 8- klass oqıwshılarınıń mektepte matematika hám anıq pánler, tabiyiy- ilimiy pánler sapasın anıqlaw boyınsha xalıqaralıq monıtoringi;
TALIS - basshı hám pedagog kadrlardıń ulıwma orta bilim beriw mákemelerinde oqıtıw hám tálim alıw ortalıǵın hámde oqıtıwshılardıń jumıs shárayatların uyreniw;
(ICILS) - kompyuter hám onıń sapasın anıqlaw xalıqaralıq programma;
(ICCS)- puqaralıq hám puqaralıq tálimin uyreniw;
Joqarıda ICILS hám ICCS xalıqaralıq bahalawları mámleketimizde ótkeriliwi ele joybarǵa kiritilmegen.
Oqıw jetiskenliklerin bahalaw xalıqaralıq shólkemi IEA (IEA- International Association for the Evaluation of Educational Achievement). Joqarıda biz IEA quramına kirmeytuǵın xalıqaralıq bilim sapasın bahalaw baǵdarlamaları da bar ekenligi haqqında aytıp óttik. Solardan biri:
PISA - 15 jas oqıwshılardıń oqıw, matematika, tabiyiy pánlerdegi jetiskenliklerin bahalawshı xalıqaralıq baǵdarlama. Bul xalıqaralıq baǵdarlama IEA quramına kirmeydi.
Bul bahalawdıń xalıqaralıq baǵdarlamalarına mámleketimizde úlken itibar qaratılǵan.
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń “Ózbekstan Respublikasın jáne de rawajlandırıw boyınsha Háreketler Strategiyası haqqında” ǵı 2017-jıl 7- fevraldaǵı PP-4947-sanlı pármanı menen tastıyıqlanǵan “2017-2021- jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń bes ustin turatuǵın baǵdarı boyınsha Háreketler strategiyası” sheńberinde Ózbekstanda tálim sapasın bahalawda jańasha monıtorıng sistemasın xalıqaralıq bahalaw baǵdarlamaları járdeminde anıqlaw hám salıstırıwlarǵa tiykarlanǵan sisteması qaliplestirildi.
Tálim sapasın bahalaw boyınsha xalıqaralıq tájiriybelerdi úyreniw, ámeldegi sistemanı salıstırıw hám hár tárepleme analiz etiw, tiyisli baǵdardaǵı xalıqaralıq hám shet el shólkemler, agentlikler, ilimiy- izertlew mákemeleri menen jaqınnan iskerlik etiw, tálim sapasın bahalaw boyınsha xalıqaralıq joybarlardı ámelge asırıw, zaman talaplarına juwap beretuǵın munásip milliy bahalaw sistemasın jetilistiriw zárurli áhmiyetke iye esaplanadı.
Ózbekstan Respublikası Ministrler Keńesiniń 2018- jıl 8- dekabrdegi 997-sanlı “Xalıq bilimlendiriw sistemasında tálim sapasın bahalaw salasındaǵı xalıqaralıq izertlewlerdi shólkemlestiriw ilajları haqqında” ǵı Qararı menen Xalıq bilimlendiriw sistemasında tálim sapasın bahalaw salasındaǵı xalıqaralıq izertlewlerdi shólkemlestiriw, xalıqaralıq baylanıslardı ornatıw, oqıwshı - jaslardıń ilimiy- izertlew hám innovaciyalıq iskerligin, eń baslısı keleshek áwladtıń dóretiwshilik ideyaları hám dóretiwshiligin hár tárepleme qollap- quwatlaw hámde xoshametlew maqsetinde Ózbekstan Respublikası Ministrler Keńesi janındaǵı Tálim sapasın qadaǵalaw mámleketlik inspekciyasınıń Tálim sapasın bahalaw boyınsha xalıqaralıq izertlewlerdi ámelge asırıw Milliy orayı dúzildi. 2019 - jıl 29- apreldegi Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 5712-sanlı pármanı, yaǵnıy “Xalıq bilimlendiriw sistemasın 2030- jılǵa shekem rawajlandırıwdıń koncepciyası“ qabıl etildi.
Ol jaǵdayda 2030- jılǵa kelip Ózbekstan Respublikası PISA reytinginde dúnyanıń 30 eń iri mámleketleri qatarına kiriwi haqqında aytılǵan. Ilimiy izertlewde alınǵan nátiyjeler mámlekettegi tálim sapası hám onıń xalıqaralıqnormaların esapqa alǵan halda iyelegen ornı boyınsha juwmaqlawshı nátiyje shıǵarıw imkaniyatın beredi.
Milliy bilim beriw tarawın reformalaw, oqıtıw mazmunı, pedagog kadrlardı tayarlaw hám olardıń qánigeligin asırıw baǵdarlamaların jáne de rawajlandırıwdıń hám qánigeler tárepinen sabaqlıqlardıń jańa áwladın jaratıwda qollanıladı. Xalıqaralıq izertlew bilimlendiriw tarawındaǵı milliy izertlewlerdi sapalı ótkeriwge jaqsı tásir kórsetedi. Xalıqaralıq standartlar dárejesinde joqarı ekonomikalıq nátiyjege tiykarlanǵan milliy bahalaw sistemasın jaratıw imkaniyatın beredi.
Ózbekstan túrli shólkemlerdiń jetekshi qánigeleri járdeminde xalıqaralıqizertlewlerde qatnasıw arqalı jergilikli qánigelerimizde monıtorıng izertlewlerin ótkeriw mádeniyatı rawajlanadı. Bilimlendiriw sapasın bahalawdaǵı xalıqaralıq standartlarǵa beyimlesiwge alıp keledi. Milliy bilimlendiriw sapasın bahalawdaǵı qadaǵalaw materialların xalıqaralıqizertlewlerde qollanılǵan qadaǵalaw materialları sapası dárejesinde islep shıǵıw imkaniyatın beredi.
1. Xalıqaralıq bahalaw baǵdarlamaları izertlewlerine tayarlıq kóriw boyınsha aldımızdaǵı wazıypalar.
- oqıw (ana tili), matematika hám tábiyiy pánlerdi (fizika, ximiya, biologiya, geografiya) oqıtıwda zamanagóy pedagogikalıq texnologiyalar, ınteraktiv metodlardan nátiyjeli paydalanıw;
- tábiyiy pánlerdi (fizika, ximiya, biologiya, geografiya) oqıtıw processinde pánler aralıq baylanıslardı kúsheytiw, pánlerdi túrli tarawlarǵa (fizika, ximiya, biologiya, geografiya) turmıslıq processler menen baylanıstırıp oqıtıw;
- fizika, ximiya hám biologiya pánlerinen ámeliy sabaqlardı (laboratoriya, máseleler sheshiw) jánede nátiyjeliligin asırıw;
- sabaqtan tısqarı pán dógereklerinde oqıwshılardıń kognitivlik hám kreativlik sapaların, erkin pikirlewin rawajlandırıwǵa baǵdarlanǵan shınıǵıwlardi alıp barıw.
2. Xalıqaralıq bahalaw baǵdarlamaların izertlewlerine tayarlıq kóriw boyınsha aldımızdaǵı waziypalar.
- oqıwshılardıń kognitivlik hám kreativlik sapaların anıqlawǵa baǵdarlanǵan oqıw tapsırmaların jaratıw hám klasslarda qollanıw;
- anıq, tábiyiy hám filologiya baǵdarlarındaǵı tayanısh mektepleri seminarlarında xalıqaralıq baǵdarlamaları, olarda paydalanılatuǵın tapsırmalar boyınsha shınıǵıwlar alıp barıw;
- ulıwma bilim beriw mekteplerin zamanagóy informaciyalıq kommunikaciya texnologiyaları, internetten paydalanıw imkaniyatın hám sapasın jaqsılaw;
- ulıwma bilim beriw mekteplerinde oqıwshılardıń ámeliy kónlikpeleriniń qáliplesiwin bahalawǵa qaratılǵan sınawlardı sistemalı turde ótkerip barıw.