Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilim ministrligi

Taza xolding - bul tek arnawlı qadaǵadaw hám basqarıw maqsetlerinde
dúziledi.
Aralas xolding - bul qadaǵadaw hám basqarıw wazıypaları menen birge sanaat, sawda, transport, kredit - finans hám basqa tarawlarda isbilermenlik xızmeti menen de shuǵıllanadı.
Finanslıq kompaniyalar - bul turaqdı belgi tiykarında qısqa dáwirde tanlap alınǵan kárxanalardı arnawlı shártnamalarǵa baylanıslı pul qarjıları menen támiyinlewshi investiciya kompaniyası bolıp esaplanadı.
Finanslıq, topar - bul bir ulıwma kórinis hám baǵdar boyınsha bir-biri menen baylanısqan kárxanalar birlespesi bolıp esaplanadı. Bul toparǵa kirgen kárxanalar yuridikalıq jaqtan erkin boladı hám óz-ara shártnama tiykarında ulıwma xızmet kórsetedi.
Investiciya shólkemi bahalı qaǵazlar bazarındaǵı óziniń xızmetin júrgiziw ushın Ózbekstan Respublikası qarjı ministrliginen arnawlı ruxsatnama alınǵannan keyin baslawı múmkin.
Ruxsatnama xızmettiń bir túri ushın da, sol waqıttıń ózinde birdey eki yamasa úsh túrde xızmet júrgiziw ushın da beriledi.
Bahalı qaǵazlar bazarında investiciya institutlarınń tómendegi túrleri xızmet kórsetiwi múmkin:

• 
  finanslıq brokerler;
  
• 
  investiciya másláháchileri;
  
• 
  investiciya kompaniyaları;
  
• 
  investiciya fondları;
  
• 
  basqarıwshı kompaniya;
  
• 
  depozitariy;
  
• 
  esap-sanaq;
  
• 
  kliring palatası bahalı qaǵazlar iyeleriniń reestirin saqlawshı.
  

Finanslıq brokerler - bul yuridikalıq tárep esaplanıp, qarıydarlardıń tapsırmasın orınlaydı. Bunda olar qarıydarlar esabınan komissiya shártnaması hám shártnama tiykarında bahalı qaǵazlar sawdası tiykarında dáldalshılıq rolin atkaradı. Brokerler yuridikalıq hám fizikalıq tárepte bolıwı múmkin.
Bahalı qaǵazlar bazarında másláhát beriw xızmeti menen shuǵıllanıwshı investiciya institute investiciya másláhátshisi dep júrgiziledi. Investiciya másláháchisi yuridikalıq yamasa fizikalıq tárep esaplanıp, tómendegi xızmetlerdi orınlawı múmkin:

• 
  bahalı qaǵazlardı shıǵarıw, olardı jaylastırıw hám aylanıska engiziw;
  
• 
  huqıqıy máseleler boyınsha másláhátler beriw;
  
• 
  yuridikalıq hám fizikalıq táreplerdin investiciya siyasatın ámelge asırıw;
  
• 
  menshiklestiriw boyınsha hújjetler tayarlaw;
  
• 
  maǵlıwmat xızmetlerin kórsetiw;
  
• 
  aldı - sattı hám trast boyınsha basqarıw shártnamalarınıń joybarların islep beriw hám taǵı basqalar.
  

Eger investiciya másláháchileri arenda usılında xızmet qılsa, ol jaǵdayda xızmet xaqı shártnamada kórsetilgen boladı.
Investiciya másláháchilerinin kapitalı normativ hújjetlerde kórsetilgen muǵdardan kem bolmawı kerek.
Investiciya másláháchileri óz xızmetinen basqa birde - bir xızmetgi alıp barmaydı.
Investiciya kompaniyaları da bahalı qaǵazlar bazarı qatnasıwshılarınıń biri bolıp, ol yuridikalıq tárep bolıp esaplanadı. Ol óz xızmetin qarıydar sıpatında emes bálkim óziniń jeke esabınan júrgizedi. Investiciya kompaniyaları tómendegi wazıypalardı orınlaydı:

• 
  bahalı qaǵazlardıń bahasın daǵazalaydı, yaǵnıy olardı katirovka qıladı;
  
• 
  ózinin akciyaların shıǵaradı hám satadı;
  
• 
  investiciya dileri sıpatında xızmet alıp baradı;
  
• 
  bahalı qaǵazlardıń jaylastırılıwına kepillik beredi.
  

Bul kompaniya finanslıq borokerden ayırmashılıqlı túrde xızmet júrgiziwshi tárep esaplanadı, onı diler dep te atauımız múmkin.
Investiciya fondı da investiciya institutları kuramına kiredi. Investiciya fondı yuridikalıq tárep bolıp, ol menshilik kapital iyeleriniń jámiyetlik investiciyaların basqaradı. Investiciya fondları kredit sisteması rawajlanǵan finans shólkemlerinin
júdá áhmiyetli kórinislerinen biri bolıp esaplanadı.