(qo'shimchasiz) qo'llanilishi mumkin: Qiyoslang: resim(i) qizmek - rasm(ni) chizmoq; televizyon(u) seyretmek - televizor(ni) tamosha qilmoq; о ‘rin-payt kelishigi ao ‘shimchasi vositasida vasalgan so 'z birikmalari: evde kalmak - uyda qolmoq; sokakta kalmak — ко 'chada qolmoq;______ 10
S o ‘z birikm asi tarkibida tuslangan fe ’llar hokim b o ‘lak sifatida kelm aydi.
Chunki tuslangan fe ’llar gapni shakllantiruvchi asosiy vositadir. Birgina tuslan
gan fe ’lning o ’zi ham bir gapni shakllantiradi. M asalan:
Gittim. — Ketclim. M az-
kur gap bir bosh b o ia k li darak gapdir.
152
io 'nalish kelishigi qo ‘shimchasi vositasida vasal pan so ‘z birikmalari: okula gitmek - maktabga bormoq; sokaga gikmak - ко ‘chaga chiqmoq; chiqish kelishigi qo ‘shimchasi vositasida yasalgan so ‘z birikmalari: di§aridan girmek - tashqaridan kirmoq; agagtan almak - daraxtdan olmoq. Ikki va undan ortiq va so'zning ko'makchilar yordamida birikishiga ko'makchili boshqaruv deyiladi. Masalan: annem igin hediye - onam uchun sovg ‘a; vatan hakkinda kitap - vatan haqida kitob; seninle ilgili dedikodu - senga aloqador mishmish: trenle gelmek - poezd bilan kelmoq. Ergash so'z (tobe so'z) va bosh so'zning (hokim so'z) shaxs va sonda moslashishidan hosil bo'ladigan so'z birikmasi moslashuv usuli yordamida hosil bo'ladigan so'z birikmasidir. Demak, qaratqich kelishigi qo'shimchasi va egalik qo'shimchalari yordamida so'z birikmalarining hosil bo'lish usuli moslashuvdir. Bunda qaratqich
