birikma, turg'un birikmalar o'rtasidagi farqlarni aniqlash; turk tilidagi so'z birikmasi turlari va ularni shakllantiruvchi usullarni izohlash. Tayanch so‘z va iboralar: so ‘z birikmasi (tamlarna), so ‘zbirik- masining turlari ftamlamalarm ge§itleri), otli birikma (ad tamlamasi), fe Hi birikma (fe 7 tamluma), so ‘z birikmalarining bog hnish usullari. 149
So‘z qo‘shilmasi va so‘z birikmasi Ikki va undan ortiq so‘z tenglashtirish yoki tobelanish aloqasi orqali bog'lanadi. Tenglashtirish aloqasi orqali bog‘langan til birliklariga so‘z qo‘shilmasi deyiladi. Tenglashtirish aloqasi sanash ohangi, ve - va, ile (-la, -le) - bilan yordamchi so'zlari orqali yuzaga chiqadi. Masalan: annem ve babam - onam va otam; kitapla defter — kitob bilan daftar; Iyiyle kotii — yaxshi bilan yomon; Yastik ve yorgan - yastiq va ко ‘rpa Ikki va undan ortiq mustaqii ma’noli so‘zlarning grammatik, semantik va ohang nuqtai nazaridan bog‘lanishidan hosil boiadigan til birliklariga so‘z birikmasi (tamlama) deyiladi. So‘z birikmalari tobelanish aloqasi orqali hosil qilinadi. Masalan: donemin ba$lamasi - dawning boshlanishi; altiya§ - olti yosh kabi. So‘z birikmasining shakllanishi uchun har ikki so‘z mustaqil ma’noli bo‘lishi shart, Agar ikki o ‘zaro ma’no va grammatik jihatdan birikkan til birligidan biri mustaqil ma’noli boiib, ikkinchisi yordamchi ma’noli b o isa (ko'makchi), bunday til birliklari so‘z birikmasi hisob- lanmaydi. Masalan, vatan hakkinda - vatan haqida, kiz kardeyim igin - singlim uchun birliklari so‘z birikmasi boiishi uchun quyidagi
