Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining

Namus sozti bu kadinda
her vakit buyuk bir 
tesir yapardi.
 
-
Nomus so ‘zi bu ayolga har doim
qattiq 
ta ’sir qilardi.
 
“yetakchi komponent (yetakchi fe’l yoki ot yoki 
ot xarakteridagi so'zlar) + yordamchi komponent (ko'makchi fe’l) + 
ko'm akchi fe’l” qolipli uch komponentli kesimlar kam qo'llaniladi: 
B iraz gun 
geqtikten sonra Lutfi Dede bize veda edip gitti.
 
-
Bir necha
кип kechikkandan so ‘ng Lutfi B uva biz bilan xayrlashib ketdi.
______
14 lurk tilida 
ekan 
so'zining muqobili 
iken 
so'zi mavjud bo'lsa-da, uning to‘liq yoki 
qisqa shakli 
(-ken) 
-r
affiksli sifatdosh yoki otlar. ot xarakteridagi so‘z!ar bilan qo'llani- 
lib. asosan payt holi yoki payt ergash gapning kesimi vazifasida kelishga xoslangan. Ma­
salan: 
Qocukken 
ihtiyarlar gibi yorgundu(R.N.G.),
-
Bolaligida qariyalar kabi horg‘in
ко 'rinardi.
166

---

Murakkab kesim. 
Murakkab kesim ikki va undan ortiq mustaqil 
ma’noli so‘zlardan tashkil topgan ajralmas sintaktik konstruksiyalar, 
aniqlovchili birikmalar, frazeologik birikmalar bilan ifodalanishi 
mumkin. Ularni ham tarkibiga ko;ra ikki xil bo‘ladi: I. Murakkab ot 
kesim. 2. Murakkab fe’l kesim.
Ajralmas sintaktik konstruksiyalar, aniqlovchili birikmalar va 
ot xarakteridagi iboralar bilan ifodalangan kesimlar 
murakkab ot
kesimlardir. 
Masalan, quyidagi gaplarning kesimlari aniqlovchili 
birikma bilan ifodalangan: 
Yoksa kendilerimn gelip gelm emesi