Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining

Seni bu kadar degi$mi§, guzelle§mi§ gorunce kimbilir ne
kadar begenecek. - Seni bu qadar go ‘zallashgan, о ‘zgargan holda
ко ‘rganida, kim biladi, qanchalik ко ‘ngli sust ketadi.
0 ‘rin-payt kelishigi shaklidagi, egalik affiksini olgan 
-dik, -dik,
-diik, -duk, -tik, -tik, -tiik, -tuk 
affiksli sifatdoshlar gapdan anglashil­
gan voqeaning ro ‘y berish vaqtini bildirishi mumkin: 
Mercanay ise
dokuzuncu simfi bitirip, onuncu sinifa gegtiginde giilleri aqihvermi$.
- Mcirjonoy bo ‘Isa, to ‘qqizinchi sinfni bitirib
, 
о ‘ninchiga о ‘tganida,
gulday ochildi.
-(y)i§ affiksli harakat nomi o ‘rin-payt kelishigi qo‘-
200

---

shimchasini olib, gapda payt holi vazifasini bajarishi mumkin: 
Is­
tanbul 'a her ini§indu bana hediyeler getiriyordu. - Istanbulga har
borganida (borishida) menga sovg'alar olib kelardi,
Turk tilidagi 
-dik
9
a, -dikse, -diik?e, -dukfa, -tik?a, -tik?e,
-tiik<;e, -tuk^a 
affiksli ravishdosh ham zamon m a’nosini tashiydi. 
Bu ravishdosh shakli 
-gan sari 
yoki 
-ganda 
shaklli fe’lga mutanosib 
m a'no anglatadi: 
Birbirimizi gordukge yine memnun olacagiz.
-
Bir-
birimizni ко ‘rgammizda yana xursand ho ‘lamiz.
Turk tilida payt m a’nosini bildiruvchi otlar yoki ravishlar (yoxud 
so‘z birikmalari)25 bilan birikib kelgan 
-dir, -dir, -dur, -dur, -tir, -tir,
-ttir, -tur 
affikslari ish. harakat bajaritishining boshlanish muddati- 
ni ko‘rsatadi va o'zbek tilidagi 
-dan beri, -dan buyon 
shaklli payt 
holiga mutanosib m a’noda ishiatiladi: (7