Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining

Tarkibli miqdor-daraja holi. 
Tarkibli miqdor-daraja holi 
yetakchi hamda yordamchi komponentlardan tashkil topadi. Yetakchi 
komponentlardan faqatgina 
"kadar 
'
ko'makchisi yakka holda yoki 
u-(y)a/ -(y)e kadar"
 
qolipida yoki boshqa shaklda guruhlashib, 
tarkibli miqdor-daraja holi vazifasini bajarishi mumkin: 
Esmer yuzii
karanlikta 
belliolacak kadar 
кггагтцп. - Qorachayuzi qorong ‘ulikda
seziladigan darajada 
qizargan edi.
224

---

Turk tilidagi 
kadar / qadar 
so'zi o'zbek tilidagi 
-cha 
affiksiga 
yoki 
davomida, mobaynida, ichida 
so‘zlariga mutanosib ma’noda 
ishlatiladi. Mazkur ko'makchi miqdor-daraja ma’nosini bildiruvchi 
so’z voki birikmalar bilan ifodalanganida, bu gap bo'lagi ergashgan 
fe’ldan anglashilgan harakat-holatning taxminiy bajarilish darajasi 
ma'nosini bildiradi: 
Annem 
iki haftaya kadar 
Istanbul’a 
gelecekmis.
- Onam 
ikki hafta ichida 
Istanbulga kelarmish.
Shu bilan birga turk 
tilida 
ifinde 
so'zi ayni vazifada qo'llaniladi; 
Riza Bey ailesi 
iki giin
igindeyeni komyularla 
canciger ahbap oldu. - Rizobey oilasi ikki кип
ichida yangi qo ‘shnilari bilan qarindosh-urug ‘lardek yaqin bo ‘lib
ketdi.
Murakkab miqdor-daraja holi. 
Murakkab miqdor-daraja 
hollari son va vaqt, payt tushunchasini bildiruvchi so'zlardan iborat 
bo'lgan so'z birikmalari bilan ifodalanishi mumkin. Bunda miqdor- 
daraja hollari o'zi ergashgan so'zdan anglashilgan voqea-hodisaning 
bildirilgan muddat mobaynida ro'y berganligini anglatadi: 
Bir dakika
sizinle gdrii$mek istiyorum. - Siz bilan bir daqiqa gaplashib olmoqchi
edim.
Murakkab miqdor-daraja hollari frazeologik birikmalar bilan 
ifodalanishi mumkin: 
Goz