gapda kesim b o ia d i va fikrni tugallaydi. A slida fe ’l negizi turk
tilida fe in in g boshlang'ich shakli sifatida faqat buyruq maylining
2-shaxsida nam oyon b o ia d i:
kil-, kes-, dur-, ol-, biiyu- kabi.
F e i sO‘z sifatida olinganda faqat uning tuslangan shakli
tushuniladk vfifzij’or;
goturecegim, gtivenme-yiniz kabi. F e i tuslanishida
kamida uch unsur m avjud b o iis h i kerak: 1. o ‘zak yoki negiz; 2. Shakl
va zamon qo'shim chasi; 3. Shaxs-son qo ‘shimchasi:
gel-di-m, gegir- mi§-sin. Boshqacha aytganda, fe ’l tuslanishi kamida to 'rt narsa (m a’no)
ni ifodalaydi: 1. harakat; 2. shakl; 3. zamon; 4. shaxs.
Tuslanuvchi fe ’l shaklga, zamonga, shaxsga b o g ia n g a n bir
harakat yoki holatni anglatadi. F e ’l shakllari yasovchi qo'shim cha-
lar deganda, shaxs-son qo ‘shimchalari, shakl va zam on yasovchi
qo'shim chalar tushuniladi. Um um iy qil'b aytganda, f e i o 'zagiga q o ‘-
shiladigan tuslanish qo'shim chalari feig:<
:amon, shaxs, mayl, nisbat, son, so ‘roq, bo ‘lishlilik va bo ‘lishsizlik kabi yangi-yangi m a’nolar
qo ‘shadi.
F e ’lla rd a shaxs-son q o ‘sh im c h a la ri
F e in in g oxirida turadigan egalik q o ‘shimchalari b o ig a n shaxs-
son q o ‘shimchalari ish-harakatni bajaruvchi shaxsm ifodalaydi.
Tugallangan bir fe in in g yasalishi uchun zamon affiksidan so'ngra
shaxs q o ‘shimchasi q o ‘shiladi. A w a l fe in in g o ‘zak yoki negizi,
keyin shakl va zam on qo'shim chasi, uning ketidan esa shaxs-son
q o ‘shimchasi keladi:
gel-mi§-sin, gdr-mu$-sun, уар-п щ -sm kabi.
Turk tilida uch xil shaxs-son qo'shim chasi bor:
1. Kelib chiqish
