Ziyoda masharipova

ko‘rdi, hamul mansab muddaosig‘a ammo muyassar bo‘lmadi.
Va’z aytib minbarda o ‘z ash’orin o‘qub, yig‘lab vajdu hoi qilur”2.
. Hazrat Navoiyning ushbu fikr-mulohazalaridaji shu narsa m a’lum 
bo‘ladiki, Mavlono Riyoziy bir necha muddat Zova viloyatining qozisi 
bo‘lgan. Ammo o ‘z davri xukmronlarining siyosatiga qarshi borgani 
uchun qozilik lavozimidan chetlashtirilib, ancha zahmatlar chekkan. 
Mavlono Riyoziy davrining taniqli so‘z ustasi sifatida o ‘z va’zlarida 
yuksak insonparvarlik qarashlarini ilgari surgan. Jamiyatda ro‘y bera- 
digan axloqsizlik, zo‘ravonlik kabi g ‘ayriinsoniy hodisalarga befarq
1 Alisher Navoiy. Majolis un-nafois. XII to‘m.-Toshkent: G‘.G‘ulom nomidagi badiiy
adabiyot nashriyoli. 1966,42-bet.
2 Alisher Navoiy. Majolis un-nafois. XII to‘m.-Toshkent: G‘.G‘ulom nomidagi badiiy
adabiyot nashriyoti. 1966, 101-bet.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

qaray olmagan. Binobarin, hukmronlarni insofga chaqirish e’tiqodsiz 
va порок kimsalami haq y o ‘lga hidoyat etish Mavlono Riyoziy 
va’zlarining asosiy mazmunini tashkil etgan. Riyoziy voiz, ayni paytda 
iste’dodli shoir ham boMgan. Shu boisdan ham xalqqa v a ’z aytayot- 
ganda ba’zan o ‘z she’rlarini hissiyot bilan o‘qib, eshituvchilami ham 
toMqinlantirgan, ularda xayrixohlik va hamdardlik tuyg‘usini uyg‘ota 
olgan. Hayoti va faoliyatini ezgulikni targ‘ib etishga bag‘ishlagan m av­
lono Riyoziy fidoiy murabbiy sifatida xalq qalbidan chuqur joy olgan- 
ligi sababli ham, Alisher Navoiydek zotning nazariga tushgan.
Tayanch tushunchalar
Kohinlar - “Avesto” targ‘ibotchilari. Qadimgi notiqlar.
Voizlar - axloqiy-ta’limiy, ijtimoiy-siyosiy mavzularda nutq 
so‘zlovchi m a’rifat targ‘ibotchilari.
Voizlik turlari: dabirlik, xatiblik, muzakkirlik.
Substantsiya - tub mohiyat.
Aksidentsiya - tasodifiy hoi, hodisa; tub mohiyati e ’tibori bilan un- 
cha ahamiyati bo ‘lmagan ju z ’iy xususiyat.