Zoologiya uzb 2017. indd

Lug‘at daftaringizga yozib oling.
Tog‘ayli baliqlar, suyakli baliqlar, akulalar, emal, tikanli akula, gigant akula, 
kit akula, skatlar, dengiz tulkisi, manta, tikandum skat, elektr skat.
Jumboqni yeching. Nima sababdan korall riflari orasida hayot kechiradigan 
baliqlar xilma-xil va chiroyli rangda bo‘ladi?
Tasdiqlovchi javoblar: 1b, d, g; 2b, d, f.
Juftlab yozish javoblari: a-2, b-4, d-1, e-3.
 
Suyakli baliqlar sinfi: asosiy 
34-§.
sistematik guruhlari va ahamiyati
Bakra, ya’ni suyak-tog‘ayli baliqlar turkumi.
Bu turkumga mansub 
baliqlarning xiðcha va cho‘ziq tanasi bo‘ylab orqa, yon va qorin 
tomonida 5 qator romb shaklidagi suyak plastinkalar joylashgan 
(67-rasm). Boshining oldingi tomoni uzun tumshuqni hosil qiladi. 
Og‘iz teshigi boshining ostki tomonida joylashgan. Skeleti, asosan, 
tog‘aydan iborat, lekin bosh qutisi suyak bilan qoplangan. O‘q ske-
leti xordadan iborat bo‘lib, butun hayoti davomida saqlanib qoladi.
O‘rta Osiyo suv havzalarida suyak-tog‘ayli baliqlardan bakra baliq 
va soxta kurakburun uchraydi. Sirdaryo va Amudaryoning quyi va 
?!
2
3
1
4
67-rasm. Bakra baliqlar:
1 – bakra; 2 – beluga; 3 – sterlyad; 4 – Amudaryo qilquyrug‘i

---

118
8.1. Baliqlar
o‘rta oqimlarida yashaydigan bakra baliqning uzunligi 2 m gacha, 
og‘irligi 30 kg gacha boradi. Amudaryo etaklarida va uning o‘rta 
oqimlarida soxta kurakburun (qilquyruq) balig‘i tarqalgan. Uning 
uzunligi 75 sm gacha, og‘irligi 2 kg gacha boradi, mayda baliqlar 
va hasharotlarning qurtlari bilan oziqlanadi. Soxta kurakburun noyob 
tur sifatida muhofaza qilinadi.
Losossimonlar turkumi.
Losossimonlarga o‘q skeleti va bosh qu-
tisi qisman suyakka aylangan baliqlar kiradi. Orqa suzgichi ortida 
yana bitta suzgichi bo‘ladi. Ko‘pchilik turlari ko‘payish davrida 
dengizlardan chuchuk suvlarga o‘tadi. Dengizlarda yashovchi losos, 
keta, bukri baliq (gorbusha) ham shu turkumga kiradi. Sirdaryo va 
Amudaryoda gulmoyi, ya’ni forel ham tarqalgan.