15-mavzu. Himoya gaz muhitida payvandlash robotlarining jixoz va qurilmalari

15-mavzu. Himoya gaz muhitida payvandlash robotlarining jixoz va qurilmalari
Reja

1. 
   Kuchlanish
   
2. 
   Payvandlash tezligi
   
3. 
   Elektrod uchini chiqish uzunligi
   
4. 
   Himoya qiluvchi gazlar
   
5. 
   Elektrodlar
   
6. 
   Jarayon variantlari
   

Kuchlanish. Yuqorida aytib o'tilganidek, yoyning kuchlanishi to'g'ridan-to'g'ri tok kuchiga bog’liq bo’lib, yoyning uzunligi tok kuchi bilan birga ortib boradi. Kuchlanish, shuningdek, himoya gazi va elektrod simining cho’zilishiga bog'liq bo’ladi. Yoy kuchlanishining oshishi payvand chokini kengaytiradi va rolikni ravon ishlashini ta’minlaydi. Past kuchlanish payvand chokining mustahkamlanishini oshiradi, haddan tashqari yuqori kuchlanish yoyning beqarorligi, chayqalishi, g'ovakligi kabi nuqsonlarni paydo bo’lishiga olib kelishi mumkin.
Payvandlash tezligi. Payvandlash tezligining oshishi ish qismiga chiziqli issiqlik tushishini va uzunlik birligiga to'ldiruvchi metallning cho'kish tezligini kamaytiradi. Payvandlash tezligining oshishi payvandlanayotgan detalga issiqlik uzatilishini pasayishiga va chok uzunligi bo’ylab erigan metallning cho'kish tezligiga olib keladi.
Elektrod uchini chiqish uzunligi. Elektrod uchini chiqish uzunligi - gorelka trubkasidan tashqarida bo'lgan elektrod(sim) uzunligidir. Ma'lum parametrlar to'plamiga ega bo'lgan Yoyning detalgacha bo'lgan masofasining oshishi natijasida elektrod uchining chiqish uzunligi oshishiga olib keladi, DJoul effekti tufayli elektrodning erish tezligini oshiradi. Elektrod uchini chiqish uzunligi 5-15 mm gacha o’zgarib turadi, boshqa uzatish usullari uchun esa 25 mmdan yuqoriroq bo’lishi mumkin.
Himoya qiluvchi gazlar. Himoya gazlar yoy barqarorligiga, metallni uzatish rejimiga, payvand choki shakliga va erish tezligiga ta'sir qiladi. HGMYPda ishlatiladigan gazlar toza gazlar, ikkilik, uchlik va istisno toriqasida aralashmalar bo'lishi mumkin. Umuman olib qaraganda, toza gazlar argon, geliy va karbonat angidriddir. Birinchi ikkitasi inert gazlar bo'lib, asosan engil qotishmalarni, nikel, mis va reaktiv materiallarni payvandlashda ishlatiladi. Geliy argonga qaraganda yuqori ionlanish potentsialiga ega bo'lib, kattaroq payvandlash vannasini ta'minlaydi, ammo qimmatroqdir. Karbonat angidrid faol gaz bo'lib, uglerodli po'latlarni payvandlashda ishlatiladi. U yuqori darajada chayqalish hosil qiladi, lekin yuqori penetratsiya chuqurligini ta'minlaydi.

2.11-rasm. Himoya gazining payvand choki geometriyasiga ta'siri.
a-argon; b - argon+kislorod; c- CO₂; d - argon+CO₂; e - geliy; f - argon+geliy

Ikkilik aralashmalar odatda quyidagi nisbatda qo’llaniladi:

1. Argon+karbonat angidrid (20% gacha CO₂), uglerodli va past qotishma po'latlarni payvandlashda qo'llaniladi.
2. Argon+kislorod (5% gacha O₂), zanglamaydigan po'latlarni payvandlashda qo'llaniladi.
3. Argon+geliy (75% gacha He), rangli materiallarni payvandlashda qo'llaniladi.
Argonga kislorod yoki karbonat angidrid qo'shilishi payvandlash yoyini barqarorlashtiradi va munchoq shaklini o'zgartiradi (2.11-rasm) [17]. Argonga geliy qo'shishdan maqsad issiqlik kiritishini va natijada payvandlash tezligini oshirish, shuningdek, payvand chokining g'ovakliligini kamaytirishdir.
Eng keng tarqalgan uchlik aralashmalar quyidagilardir:
1. Argon+kislorod+karbonat angidrid, uglerodli po'latlarni payvandlashda ishlatiladi.
2. Argon+geliy+karbonat angidrid va argon+karbonat angidrid+vodorod zanglamaydigan po'latlarni payvandlashda ishlatiladi.
Uchlik aralashmalar payvand chokining profilini yaxshilash, materialning ifloslanishiga chidamliligini oshirish va yuqori harakat tezligini oshirish uchun mo'ljallangan.