2. Allergik nazariya

1. Neyrogumoral nazariya: ichki a`zolar va ichki sekretsiya bezlari faoliyatini buzilganligi natijasida moddalar almashinuvining neyrogumoral boshqarilishi qam izdan chiqadi, oqibatda qondagi oqsil, mikroelementlar, elektrolitlar, gormon va mediatorlarning o`zaro munosabatlari o`zgaradi, bu esa qonda to`la oksidlanmagan moddalar qosil bo`lishi va boshqa ichki a`zolar qatori jigar faoliyatini buzilishi esa ayol organizmining zaxarlanishiga olib keladi.

• 1. Neyrogumoral nazariya: ichki a`zolar va ichki sekretsiya bezlari faoliyatini buzilganligi natijasida moddalar almashinuvining neyrogumoral boshqarilishi qam izdan chiqadi, oqibatda qondagi oqsil, mikroelementlar, elektrolitlar, gormon va mediatorlarning o`zaro munosabatlari o`zgaradi, bu esa qonda to`la oksidlanmagan moddalar qosil bo`lishi va boshqa ichki a`zolar qatori jigar faoliyatini buzilishi esa ayol organizmining zaxarlanishiga olib keladi.

2. Allergik nazariya:

• 2. Allergik nazariya:

• Oqsil substantsiyalari sifatida ayol organizmiga allergenlar xomila va yuldoshdan o`tadi.

• 3. Buyrak bilan boqliq nazariya:

• Xomilador bachadon buyrak tomirlarini ezganligi sabab, buyrak ishemiyasi yuzaga keladi va renin ishlab chiqarilishi kuchayadi.

4. Kortiko-vistseral nazariya (stress).

• 4. Kortiko-vistseral nazariya (stress).

• 5. Эndokrin nazariya.

• 6. Immunologik nazariya.

• 7. Genetik nazariya.

• 8. Platsentar nazariya.

• 9. Gemodinamik nazariya.

• 10. Ayol va xomila o`rtasidagi gematologik konflikt nazariyasi.

• 11. Intoksikatsiya nazariyasi.

• 12. Infektsiya nazariyasi.

• (30dan ortik nazariya mavjud)

Ko`p uchraydigan:

• Ko`p uchraydigan:

• -Xomiladorlar qusishi

• (boshi qoronqilik).

• -So`lak oqishi.

Yuqoridagi nazariyalarga asoslangan qolda,

• Yuqoridagi nazariyalarga asoslangan qolda,

• Patologik-reflektor reaktsiyalari suvsizlik va ochlik natijasida:

• -uglevod almashinuvda (buyrak va boshqa to`qimalarda glikogen sonini kamayishi.),

• -oqsil va yoqli almashinuvida (katabolizmni kuchaishi)

• -suv-tuzli almashinuvda (gipokaliemiya.)

Klinik belgilari.

• Klinik belgilari.

• Umumiy qontaxlili (UqT): bilirubin, qoldiq azot, mochevina, gematokrit, umumiy oqsil va uning fraktsiyalari, glyukoza, elektrolitlar, protrombin, leykotsitoz.

• Umumiy peshob taxlili (UPT): proteinuriya, tsilindruriya, urobilin, eritrotsitlar, leykotsitlar, atsetongа reaktsiya.

Adinamiya, umumiy qolsizlikni kuchayishi, eyforiya.

• Adinamiya, umumiy qolsizlikni kuchayishi, eyforiya.

• Taxikardiya, 120 gacha 1 minutda.

• Gipotenziya 80 mm sm ust.

• Teri sarqayishi.

• O`ng qovurqa ostidagi oqriqlar.

• Diurezni kamayishi 300-400 ml sutkada.

• Giperbilirubinemiya 100 mkmol'\l, qoldik azot, mochevinani ko`payishi.

• Kompleks davo samaradorligi 3 sutka davomida yuqligi.

qusishni davolash:

• qusishni davolash:

• Dieta.

• Davolovchi-qo`riklovchi rejim.

• Gipnosuggestiv terapiya, tsentral elektroanalgeziya, igna sanchish terapiya, refleksoterapiya.

• Medikamentoz terapiya:

• -M-xolinolitiklar( atropin).

• -antigistaminlar (pipol'fen, diprazin, tavegil).

• -Neyroleptiklar (galoperidol, droperidol).

• -Dofamin antagonistlari (reglan, tserukal).

• -infuzion moddalar (kristalloidlar, kolloidlar, glyukoza, al'bumin, NaHCo3).

• -Metabolizmni kuchaytiruvchi

Homiladorlik davrida arterial gipertenziyani uchta turi tafovut kilinadi:

• Homiladorlik davrida arterial gipertenziyani uchta turi tafovut kilinadi:

• I. Homiladorlik tufaili paido bulgan arterial gipertenziya

• I.A. Proteinuriyasi bulmagan arterial gipertenziya - homiladorlar gipertenziyasi (gestatsion gipertenziya)

• I.B. Proteinuriyali arterial gipertenziya - preeklampsiya

II. Surunkali homiladorlikdan oldin bulgan arterial gipertenziya

• II. Surunkali homiladorlikdan oldin bulgan arterial gipertenziya

•  

• III. Surunkali preeklampsiya yoki eklampsiya bilan og’irlashgan

• arterial gipertenziya

Gipertenziya turi kuidagilarga ahamiyatli:

• Gipertenziya turi kuidagilarga ahamiyatli:

• homiladorlikni boshkarish taktikasiga

• antigipertenziv davolashni utkazilishiga va uni intensivligiga

• tugdirish muddatiga

Qon bosimini 20 haftadan keyin oshishi

• Qon bosimini 20 haftadan keyin oshishi

• Homiladorlik vaqtida QB oshishi -organizmni hayotiga muhim a'zolarni va qon tomir tizimini yetarlik darajada qon bilan ta'minlanmaganlik sababli adaptiv reaksiyasi deb hisoblanadi

Diastolik QB 90 mm. s.u.

• Diastolik QB 90 mm. s.u.

• Sistolik QB 140 mm.s.u. (tahminan)

• 4 soat ichida kamida 2 marta o’lchanganda QB baland bulsa - hakikij KB oshgan deb hisoblanadi

1. Homiladorlik

• 1. Homiladorlik

• 2. qon tomirlar hajmi etarlik oshmaganligining belgilari ( Hb gemoglobin 130 g/l dan kuprok oshishi, gematokritni 40 va undan kuprok oshishi)

• 3. Ikkinchi trimestrda diastolik KB fiziologik pasaiishini kuzatilmaganligi

• (75 mm.s.u.pastrok)

4. Sistolik KB dastlabkidan 30 mm s.u. oshishi, lekin 140 mm s.u. etmaganda

• 4. Sistolik KB dastlabkidan 30 mm s.u. oshishi, lekin 140 mm s.u. etmaganda

• 5. Diastolik KB dastlabkidan 15 mm s.u. oshishi lekin 90 mm s.u. etmaganda

• 6. Bachadon ichida homila usishini susaiishi

- surunkali gipertenziyasi bo’lgan

• - surunkali gipertenziyasi bo’lgan

• -surunkali buirak kasalligi bor

• -kandli diabet bilan kasallangan

• - eshi 16< yoki 35 eshdan katta

• - oldingi tugruklar og’ir preeklampsiya bilan asoratlangan

• - kup homilalik

Patofiziologiyasi

• Patofiziologiyasi

• Homiladorlikni II yarmida birinchi marta KB oshishi organizmda qon tomirlarini periferik karama karshiligini oshishini belgisidir.

• Bu haetga muhim bo’lgan a'zolarni (miya, jigar, buiraklar) qon bilan ta'minlanishi uchun adaptiv reaktsia deb hisoblanadi

1.Har ovkatlangandan keiin aelga chap enboshida 1-2 soat davomida etish tavsiya etiladi

• 1.Har ovkatlangandan keiin aelga chap enboshida 1-2 soat davomida etish tavsiya etiladi

• 2. Gipotenziv davolash fakat diastolik KB 110 mm s.u.dan oshib va homilador ael haetiga havf tugdirganda boshlanadi (KB havfli darajasi 160/110 dan baland yoki urtacha KB 125 mm s.u. dan balandrok)

3. Gipotenziv davolashda hech kachon KB ni past rakamlarga tushurmaslik kerak, 90-100 mm s.u.gacha havfsiz darajasi tushishi etarlik buladi

• 3. Gipotenziv davolashda hech kachon KB ni past rakamlarga tushurmaslik kerak, 90-100 mm s.u.gacha havfsiz darajasi tushishi etarlik buladi

•  

• UKB = SKB + 2 Diast.KB

• 3

• Normada 85 mm s.u. dan oshmasligi kerak

-bu arterial gipertenziya + proteinuriya homiladorlikning II yarmida (20 haftadan keiin)

• -bu arterial gipertenziya + proteinuriya homiladorlikning II yarmida (20 haftadan keiin)

• Preeklampsiyani 3ta asosij klinik kurinishi bor: gipertenziya

• proteinuriya

• shishlar

JSST tavsiyasi buiicha preeklampsiya 2 turda bulishi mumkun:

• JSST tavsiyasi buiicha preeklampsiya 2 turda bulishi mumkun:

• yengil va og’ir

• Preeklampsiya yengil darajasi - bu diastolik KB 4 soat mobainida ikki marta 90 dan kuprok va 110 mm s.u.kutarilishi, proteinuriya 0,3 g/l dan 1 g/l gacha oshishi

Og’ir darajali preeklampsiya - bu diastolik KB 110 mm s.u. va undan kuprok + proteinuriya 1 g/l dan kuprok,

• Og’ir darajali preeklampsiya - bu diastolik KB 110 mm s.u. va undan kuprok + proteinuriya 1 g/l dan kuprok,

• yoki engil darajali preeklampsiyaga eklampsiya havfi biron bir belgisi kushilishi

Tusatdan emocional holatini uzgarishi

• Tusatdan emocional holatini uzgarishi

• KB tusatdan va juda baland kutarilishi Giperrefleksiya

• Kuchli bosh ogrigi (kupincha kuchaiyapgan va oddij analgetiklar erdam bermaidigan)

• Kuz kurishini uzgarishi (o’tkirlashishi yoki hiralashi)

• Oliguriya (24 soatda 400 ml dan kamroq peshob ajralishi)

Tush suyak ostida yoki korin ung yukori kvadrantida ogrik

• Tush suyak ostida yoki korin ung yukori kvadrantida ogrik

• Terini rangi sargish

• Tuzatdan shishlar paydo bulishi, ainiksa bel sohasida va yuzida

• Konda jigar fermentlarini kupaiishi Trombocitopeniya

• Kon ivish tizimida uzgarishlar

• Upka shishi belgilari

Gipotenziv terapiya (dibazol, papaverin, eufillin, korinfar, klofelin, ganglioblokatory)

• Gipotenziv terapiya (dibazol, papaverin, eufillin, korinfar, klofelin, ganglioblokatory)

• Magnezial terapiya. Magneziya engil narkotik va tinchlantiruvchi, diuretik, gipotenziv, tutkanokga karshi, spazmolitik effektiga ega, va miya bosimini pasaitiradigan effektiga ega.

• Sutka mobainida MgSO4 maksimal dozasi - 24g (96 ml 25% MgSO4 eritmasi).

• Yuklashtiradigan doza magneziya sul'fat 30ml tomir ichiga, keiin tomir ichiga tomchilab yana 20ml.

• Ushlab turuvchi doza – mushaklar ichigi 20ml magniya sul'fat har tomonga

MgSO4 dozasi kupaiganda kuidagi belgilar aniklanadi:

• MgSO4 dozasi kupaiganda kuidagi belgilar aniklanadi:

• - pailar reflekslarini susaiishi

• - nafas olishni susaiishi

• - buiraklarda peshob fil'tratsiasini pasaiishi

• Dozasi oshib ketgan holda MgSO4 yuborilishini tuhtatib tomir ichiga antidot - 10 mg kal'tsij hlorid yuboriladi

Sedativ terapiya (seduksen, relanium, sibazon, diazepam), droperidol, antigistamin preparatlar

• Sedativ terapiya (seduksen, relanium, sibazon, diazepam), droperidol, antigistamin preparatlar

• Gepatoprotektorlar (essentsiale, lipostabil)

• Diuretiklar gipovolemiyani kuchaitiradi, fakat og’ir preeklampsiyani og’irlashgan turlarida kullaniladi

• Homila distress-sindromini oldini olish (deksametazon 12 mg har 12 soatda - 3kun)

Eklampsiya

• Eklampsiya

• HELLP-sindrom

• Homiladorlar o’tkir yog’li gepatozi (HO’YoG)

Ayol ahvoli og’irlashishi yoki eklampsiya havfi belgilarini kupaiishi

• Ayol ahvoli og’irlashishi yoki eklampsiya havfi belgilarini kupaiishi

• Tutkanokga uhshash mushak kiskarishlari

• Tushirib bulmaidigan gipertenziya

• Homila usishi susaigan yoki homila ahvoli og’irlargiligi (UTT va KTG ga asoslanib)

• Amovroz (ko’rlik, ko’z tor pardasini kuchishi tufaili)

• Akusherlik ko’rsatma

Miya shishi, miyaga qon kuiilishi

• Miya shishi, miyaga qon kuiilishi

• DVS-sindrom

• o’tkir jigar etishmasligi

• o’tkir buirak etishmasligi

• bachadondan gipotonik yoki koagulopatik qon ketishi

• chilla davri septik asoratlar

Homilani ante- va intranatal o’limi

• Homilani ante- va intranatal o’limi

• muddatdan oldingi tugruk

• PONRP

• reproduktiv a'zoni ekotish (kon ketishi tufaili, gisterektomiya)

EGKni homiladorlikdan oldin profilaktik davolash

• EGKni homiladorlikdan oldin profilaktik davolash

• Ayniqsa buyrak kasalliklarni,

• kam qonlikni davolash