Biriktiruvchi to’qimaning asosiy o'ziga xos xususiyatlari: Biriktiruvchi toʻqima



Yüklə 102,51 Kb.
səhifə1/57
tarix16.06.2023
ölçüsü102,51 Kb.
#131389
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   57
Gistologiya YN (2)



Biriktiruvchi to’qimaning asosiy o'ziga xos xususiyatlari:
Biriktiruvchi toʻqima — odam va hayvonlarda mezenximaaan rivojlanadigan toʻqimalar guruhi. Organizmda trofik, himoya, plastik va mexanik funksiyalarni bajaradi. Xususiy, togʻay va suyak Biriktiruvchi toʻqima lari farq qilinadi. Xususiy Biriktiruvchi toʻqima koʻpincha trofik, himoya va plastik funksiyalarni, togʻay Biriktiruvchi toʻqima esa mexanik funksiyani
bajaradi; u xondroblast va xondrotsitlar, hujayraaro modda hamda kollagen va elastik tolalardan iborat. Xususiy Biriktiruvchi toʻqima zich va gʻovak Biriktiruvchi toʻqima ga boʻlinadi. Gʻovak Biriktiruvchi toʻqima terini muskullarga biriktirib, aʼzolar orasini tuldirib turadi, shilliq va seroz pardalarning Biriktiruvchi toʻqima li qavatini hosil qiladi. Uning hujayrali tarkibida fibroblastlar, gistiotsitlar makrofaglar, semiz hujayralar — labrotsitlar, plazmatik hujayralar — plazmatsitlar, yogʻ hujayralari — lipotsitlar, retikulyar hujayralar, qisqartiruvchi hujayralar — peritsitlar, xromatoforlar, endotelial hujayralar ajratiladi. Zich Biriktiruvchi toʻqima shakllangan va shakllanmagan boʻladi. Shakllanmagani teri asosini yoki uning toʻr qavatini tashkil etadi. Shakllangan zich Biriktiruvchi toʻqima tolali tuzilmalarning tartibli joylashishi bilan ajralib turadi; baʼzi aʼzolar (koʻz oqi, teri, fassiya) da ular oʻrim boʻlib joylashsa, boshqalarida (boylamlar, paylarda) parallel joylashadi. Shakllangan zich Biriktiruvchi toʻqima dan tomirlar, bronxlar va boshqa tuzilmalar devorini hosil qiladigan elastik toʻqimalar ham tashkil topadi. Suyak Biriktiruvchi toʻqima dan odam va umurtqali hayvonlar skeletk tashkil topadi.Suyak toʻqima osteoblastlar, osteotsitlar va osteoklastlardan iborat. Hujayraaro modda kollagen tolalardan tuzilgan boʻlib, tarkibida koʻpgina mineral tuzlar bor.Birlashtiruvchi to'qima tana to'qimalarining to'rtta asosiy turlaridan (epiteliya, biriktiruvchi, mushak va asab) biridir. Ushbu to'qima inson tanasida juda ko'p miqdorda mavjud.
Asosiy xususiyatlari
Birlashtiruvchi to'qimada ozroq hujayralar va katta hajmdagi matritsa mavjud. Matritsa asosiy modda va tolalardan iborat. U ligamentlar, xaftaga va tendonlardan tashqari qon tomiriga boy.Vazifalari.Uning ba'zi funktsiyalari: kuch, elastiklik va ko'tarishni ta'minlaydi; eskirgan qon hujayralarini (taloq) va mikroblarni (limfa tugunlari) olib tashlang; organlarning kengayishiga yo'l qo'ying; qo'shma harakat va moslashuvchanlik va qo'llab-quvvatlashga hissa qo'shish; va boshqalarTurlari.Bo'sh biriktiruvchi to'qima, zich biriktiruvchi to'qima, xaftaga, suyak to'qimalari, qon va limfa.Tarkibi. Birlashtiruvchi to'qima hujayralarida fibroblastlar, makrofaglar, mast hujayralari va adipotsitlar mavjud.Matritsa asosiy modda va tolalar orqali hosil bo'ladi. Asosiy modda hujayralarni ushlab turish funktsiyasiga ega va hujayralar almashinuviga faol hissa qo'shadigan vositani ta'minlaydi. Elyaflar (kollagen, elastik va retikulyar) kuch va quvvatni ta'minlaydi.
Biriktiruvchi to'qima turli turlari quyidagi funktsiyalarni amalga: tarkibiy; suv-tuz balansini ta'minlash; trofik; Boshsuyagi mexanik himoya qilish; Bir to'qimalarining (masalan, ko'z shakli sklera orqali belgilanadi);to'qima o'tkazuvchanligi, muntazamlik ta'minlash; Tayanch-harakat mexanik (tog'ay va suyak, paylar va aponeuroses); himoya (immunologiya va fagotsitoz); plastik (moslashish uchun yangi atrof-muhit sharoitlari, yara bitishi); gomeostatistik (tana, bu muhim jarayonda ishtirok etadi.

Yüklə 102,51 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   57




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin