Çalışan Sağlığı Zoonozlar: Tanı ve Tedavi Yaklaşımı



Yüklə 242,63 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix23.02.2017
ölçüsü242,63 Kb.
#9476

Çalışan Sağlığı

 

Zoonozlar: Tanı ve 

Tedavi Yaklaşımı

 

Dr. Gül Ruhsar YILMAZ

 

Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi 



 

İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği

 




Meslek hastalıkları ve iş kazaları, bir 

ülkede İSG hizmetlerinin niteliğini 

değerlendirmede en önemli iki kriterdir.

 

İnfeksiyon hastalıkları, günümüz dünyasında 



önemli sağlık sorunları içinde yer 

almaktadır.

 



Ülkelerdeki ilk 10 morbidite ve mortalite 



listesinde infeksiyon hastalıkları vardır. 

 

 

Bulaşıcı Meslek Hastalıkları



 

TANIM (Meslek Hastalıkları Tüzüğü 62. Madde) 

 

 



Meslek hastalıkları, sigortalının işin niteliğine 

göre;

 



İşyerinde bulunan bir etmenle,

 



İşin yürütüm koşulları yüzünden



 



İlgili etmene tekrarlayan şekilde maruz 



kalma 

sonucu oluşan geçici veya sürekli 

hastalık, sakatlık veya ruhsal bozukluk 

durumlarıdır.

 

 


Bir enfeksiyon hastalığının ‘Mesleki Bulaşıcı 

Hastalık’ olabilmesi için;

 



Görülen işin gereği olarak,

 



İşyerinin özel koşulların etkisiyle oluşması,

 



Enfeksiyonun laboratuvar bulguları ile 

kanıtlanması gereklidir. 

 

 


Meslek hastalıkları listelerinde yer almayan, 

fakat görülen iş ve görev icabı olarak alındığı 

kesin olarak tespit edilen diğer enfeksiyon 

hastalıkları da meslek hastalığı sayılır. 

 



Teşhisin laboratuvar deneyleriyle teyit 

edilmesi gereklidir.  

   

«Hastalığın azami kuluçka süresi yükümlülük 



süresi olarak kabul edilir.»

 

 



A GRUBU 

Kimyasal Nedenlerle Olan Meslek Hastalıkları 



B GRUBU 

Mesleki Deri Hastalıkları 



C GRUBU 

Pnömokonyozlar ve Diğer Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları 



D GRUBU 

Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar 



E GRUBU 

Fizik Etkenlerle Olan Meslek Hastalıkları 



Meslek Hastalıklarının 

Sınıflandırılması

 

Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü

 

Hastalık

 

Su-

Besin 

Hava 

Vekt

ö



Temas 

Plasenta 

T

ü

rkiye

’de En Sık

 

Şarbon 



Enfekte et ve deriye dokunma 



Kuduz  

Hasta hayvan tarafından ısırılma



 

Bruselloz 



Kaynamamış sü

t, taze beyaz peynir 

Toksoplazmozis 



Kedi dışkısı, plasenter



 

Psittakozis 



Ev kuşlarından solunum yoluyla

 

Listeriozis 



S



ü

t ve besin maddeleri 



Ruam 



Direkt tenas ile deri ve mukozadan 

Tularemi 



Su kemiricileri, kene yoluyla 



Dönek Humma 



Kemiricilerden kene yoluyla 

Leptospirozis 



Kontamine sularda y

ü

zme, 



çıplak ayak

 

Veba 





Fareden pire aracılığıyla

 

Dermatofitler 

Doğrudan temas



 

Salmonella 

Kontamine et-



yumurtayı pişirmeden y.

 

Hidatiidoz 

Et yiyen k



öpeğin enfekte dışkısı

 

Tetanoz 

Kirli gere



ç

lerle yaralanma 



Hastalık

-

Belirtileri 

Y

ü

k

ü

ml

ü

l

ü

k  

Hastalık Tehlikesi Olan Başlıca İşler

 

D1 GRUBU (Helminthiasis Grubu Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar)

 

Ankilostomiasis 

3 Ay 

T

ünel ve yeraltı maden işleri, pirinç



 

tarlalarında, killi, nemli toprak zeminde 

çalışmalar.

 

Necatoriasis 



3 Ay 

Hastalık

-

Belirtileri 

Y

ü

k

ü

ml

ü

l

ü

k  

Hastalık Tehlikesi Olan Başlıca İşler

 

D2 GRUBU: 

Tropik Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar

 

Malarya 

40 G

ü

Bu gibi hastalıkların saptandığı ve 

tedavi edildiği sağlık örgütlerinde ve 

kurumlarında veya bu hastalıkların 

patojen ajanları ile çalışılan 

laboratuvarlardaki sağlık görevlerinde 



ve araştırmalarında çalışmalar. 

Amebiasis 

30 G

ü



Sarı Humma 

 

10 G

ü



Veba 

10 G

ü



Rek

ürren Ateş

 

20 G

ü



Deng Fever 

10 G

ü



Leishmaniozis 

7 Ay 

Frambosie 

8 Hafta 

Lepra 

25 Yıl

 

Lekeli Humma 

20 G

ü



Riketsi

ö



20 G

ü



Hastalık

-Belirtileri  Y

ü

k

ü

ml

ü

l

ü

k  

Hastalık Tehlikesi Olan Başlıca İşler

 

D3 GRUBU: Hayvanlardan 

İ

nsana B

ulaşan Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar

 

Bruselloz 

6 Ay 

Hayvan bakımı, veterinerlik hizmetleri. 

Hayvanlardan elde edilen materyalle veya 

hayvan artıklarıyla yakın temas, bunların 

işlenmesi, saklanması, taşınması (ahır, 

mezbaha, hayvan taşımacılığı, veteriner 

hastaneleri, kasap sakadat

çı, sucukç

u, et ve 

balık konserveciliği, sü

t ve s

ü

t mamullerinin 

işlenmesi, mutfak işleri, hayvan derisi, kılı, 

yelesi, y

ü

n

ü

, kemik vb

’nin işlendiği, 

toplandığı, yok edildiği yerlerdeki 

çalışmalar), 

 

 

Laboratuvarlarda bu hastalıkların 

etkenleriyle veya hastalanmış hayvanlardan 

alınmış biyolojik materyalle yapılan 

çalışmalar.

 

  

Tetanoz 

30 G

ü



Şarbon

 

30 G

ü



Salmonella İnf.

 

30 G

ü



Weil Hastalığı

 

14 G

ü



Kuduz 

2 Yıl

 

Ornithozlar, 

Psittakoz 

30 G

ü



Rek

ürrent Ateş

 

12 G

ü



Şap Hastalığı

 

10 G

ü



Ç

i

ç

ek 

12 G

ü



Q Humması

 

30 G

ü



Leke Humması

 

20 G

ü



Ekinokok Humması

 

1 Yıl

 

Ruam 

1 Ay 

Hastalık

-

Belirtileri 

Y

ü

k

ü

ml

ü

l

ü

k  

Hastalık Tehlikesi Olan Başlıca İşler

 

D4 GRUBU: Meslek Gereği Enfeksiyon Hastalıklarına Ö

zellikle Maruz 

Kişilerdeki Mesleki Bulaşıcı Enfeksiyon Hastalıkları

 

Viral Hepatit 

6 Ay 

Hastane, dispanser, poliklinik araştırma 

laboratuvarı vb. sağlık kurumlarında 

çalışmalar.

 

T

ü

berk

ü

loz 

1 Yıl

 

Meslekle İlişkili Olarak 

Bulaşabilen Önemli Zoonozlar

 

Şarbon



 

Bruselloz 



Leptospirozis 

Q fever 


Kuduz 


Batı Nil


 

Listeryozis 



Lyme hastalığı

 

 



M. bovis  



Campylobacter inf.  

Pasteurellosis 



Psittakozis 

Salmonellozis 





E. coli 0 157 

 

Health Protection Agency, UK 



Meslekler 

Kesimhane çalışanları



 

Yarasalarla çalışanlar



 

Köpek gezdirenler/barınak çalışanları



 

Balık çiftliklerinde çalışanlar ve balıkçılar



 

Orman işçileri



 

At bakıcıları ve seyisler



 

 

Health Protection Agency,  UK 



Meslekler 

Kanalizasyon işçileri



 

Veterinerler 



Vahşi hayatta çalışanlar

 



Tavuk çiftliğinde çalışanlar



 

Çoban



 

 

 



Health Protection Agency, UK 

Mekan 

Kesimhane 



Balık çiftlikleri

 



Kuş evleri veya av kuşları sığınakları



 

Çiftlikler



-

mandıra, balık, tavuk, diğer

 



Pet dükkanlar ve benzeri satış yerleri



 

Araştırma ve tanı laboratuvarları



 

Karantina bölgeleri



 

Hayvanat bahçeleri/vahşi hayvan parkları



 

Health Protection Agency, UK 



Olası Bulaş Yolları

 

Direkt temas 



Aerosol inhalasyonu 

Oral 


Çevresel kontaminasyon

 



Vektör



-

kaynaklı


 

Veterinerlik 

1978, Ilinois 



Katılanların %40’ında zoonotik bir hastalık öyküsü

 



Sırasıyla: Brusellozis, kuduz riskli temas, hayvan 



ısırıkları, psittakozis, 

Erysipelothrix ve leptospiroz 

1975-1982, Avustralya veteriner hekimler 



Brusellozis, Toxoplazmozis, Q humması

 



1998-2002 Almanya Zoonozlar mesleki 



hastalıkların %14’ü

 

 



 

Şarbon

 

Etken 


Bacillus anthracis 

Rezervuar 



Sığır, buzağı, koyun, keçi, at, domuz, köpek

 

Risk Grubu 

Meslekler 

Endüstriyel: Keçi kılı, yün, deri, post ve kemik vb. 

kontamine 

hayvansal ürünlerin işlenmesi işinde 

çalışanlar, tarım ve hayvancılık, 

laboratuvar 

çalışanları

 

Kuluçka Süresi



 

Deri:1-


7 gün, Akciğer: 2

-

5 gün, GIS: 2



-

5 gün


 

Bulaş


 

Direk temas-deri, inhalasyon-

akciğer, kontamine 

ürünün yenmesi

-GIS 

Klinik 


Deri-

tipik lezyon, Akciğer ve GIS: akla gelmeli

 

Şarbon

-

Tanı

 

Deri şarbonu



 

Lezyon tipik 



Kesin tanı lezyondan yapılan preparatta gram

-pozitif basil 

görülmesi

 



Kültürde 



B. anthracis  

İnhalasyon şarbonu



 

Sporlarla karşılaşma hikayesi ve şüphe



 

Mediasten genişlemesi



 

Balgam ve kan kültürlerinde 



B. anthracis 

Pulmoner effüzyon veya bronşial biyopsi



-

immünohistokimyasal 

boyama ve PCR 

Orofarengeal ve GIS şarbonu



 

Lezyonda gram-



pozitif kapsüllü basiller

 



Dışkı, kusmuk ya da asit sıvısında etkenin üretilmesi

 

 



 

Vector Borne and Zoonotic Dis 2009 

Şarbon

-Tedavi 

Hafif deri şarbonu



 

Prokain penisilin 2 x 800000 U IM, Penisilin V 4 x 



500 mg tb, Amoksisilin 3 x 500 mg tb 

Ağır deri şarbonu



 

Kristalize penisilin 24 MU-



semptomlar düzelene 

ve ateş düşene dek, daha sonra prokain penisilin 

ya da oral ab 

Tedavi Süresi



 

Alışılmış: 5



-

7 gün, DSÖ klavuzu: 3

-

5 gün


 

Siprofloksasin 750 mg 2x1 veya doksisiklin 



100 mg 2x1 kull.bl. 

 

 



Akciğer şarbonu

 



Penisilin G 24 MU + klaritromisin veya klindamisin 



GIS şarbonu

 



Penisilin G 24 MU + streptomisin 



Menenjit 

Penisilin G + rifampisin veya vankomisin 



Penisilin alerjisi: parenteral kinolon veya meropenem + 

rifampisin veya vankomisin 

Tedavi Süresi



 

10-



14 gün

 



Biyoterör durumunda 60 gün

 

 



Şarbon

-Tedavi 

Bruselloz 

Etken 


Brucella melitensis, Brucella abortus, Brucella suis, 

Brucella canis 

Rezervuar 



Keçi, sığır, köpek, domuz

 

Risk Grubu 

Meslekler 

Çiftçiler, hayvancılık yapanlar, kasap ve veterinerler

 

Kuluçka Süresi



 

Genellikle 1-3 hafta (melitensis), 2 hafta-

birkaç ay 

(abortus) 

Bulaş


 

Pastörize edilmemiş süt ürünlerinin ve az pişmiş 

kontamine yiyeceklerin tüketilmesi ve infekte 

hayvanlar ve bunların atıkları ve sekresyonları ile 

direk temas 

Klinik 


Akut dönemde ateş, titreme, terleme, yorgunluk, 

başağrısı, sırt ağrısı. Kronik dönemde tekrarlayan 

uyku bozuklukları, depresyon, yorgunluk, başağrısı, 

terleme, lokalize organ tutulumları

 

Bruselloz-

Tanı

 

Tipik klinik özellikler



 

Hayvan teması öyküsü



 

 

Seroloji 

Rose-Bengal testi-En iyi tarama testi 



Akut bruselloz: duyarlılık %96

-

100, özgüllük %91



-100 

Kronik bruselloz: duyarlılık %33



-50 

Standart tüp aglütinasyonu



 

Tek örnekte 1/160 ve üstü ya da titre artışı



 

Takip ve tedavide kullanılmamalı. 2 yıla dek yüksek 



titrelerde kalabilir 

Coombs testi 



Blokan antikorlar ve prezonu ortadan kaldırır

 


Tedavi 

Akut Bruselloz 



4-6 hafta tedavi 

2-3 streptomisin 1 x 1 gram IM + doksisiklin tb 2 x 100 



mg, takiben doksisiklin 2 x 100 mg veya  rifampisin tb 1 

x 600 mg + doksisiklin 2 x 100 mg 

Doksisiklin + rifampisin 6 hafta 



TMP-SMZ < 8y veya gebelerde kull.bl.  

Kronik Bruselloz  



Tutulan bölgeye bağlı 3 ay –

 

1 yıl süreyle tedavi



 

Gebede Bruselloz 



Rifampisin, seftriakson, TMP/SMZ  

Nörobruselloz



 

Seftriakson + doksisiklin + rifampisin 



TMP/SMZ + doksisiklin + rifampisin 

 


Leptospiroz 

Etken 


Leptospira interrogans grubu 

Rezervuar 



Fare, kedi, köpek, keçi, sığır, domuz, kuş, 

sürüngenler, çiftlik hayvanları, koyun, geyikler

 

Risk Grubu 

Meslekler 

Veterinerler, çiftçiler, balıkçılar, mezbahada çalışanlar, 

askerler, maden işçileri, gemiciler, kanalizasyon, pirinç 

tarlasında çalışanlar

 

Kuluçka Süresi



 

2 gün –


 4 hafta 

Bulaş


 

İdrarla 

kontamine 

suda yüzme sırasında derideki 

yaralardan ve mukozalardan etkenin alınması ve 

infekte 

hayvan idrarı ile temas

 

Klinik 



İlk belirtiler ani ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, kusma, 

konjunktivit 

ve halsizlik. İshal, karın ağrısı, sarılık, 

hemorajik 

döküntüler. 4

-

7 gün sonra iyileşme ve ikinci 

faz: Böbrek ve karaciğer yetmezliği, vaskülit

, menenjit 

Leptospiroz-

Tanı

 

Klinik ve laboratuvar bulguları



 

Karanlık alan mikroskopisi “Whartin



-

Starry” ya da 

Giemsa ile boyanan spiroketler, FNK besiyeri, PCR 

İlk 7 gün kan ve BOS, 2. haftadan itibaren idrardan 



izolasyon 

Seroloji 



 

Mikroaglütinasyon testi >1/100 



 

Leptospiroz-Tedavi 

4. günden sonra tedavinin faydası yok 



 

Ağır olgular –



 Penisilin G, 

4 x 1.5 MU 

Hafif olgular 



 Doksisiklin 2 x 100 mg veya amoksisilin 4 

x 500 mg, 7 gün süreyle kullanılır. 

 


Q Humması

 

Etken 


Coxiella burnetii 

Rezervuar 



Sığır, koyun ve keçi

 

Risk Grubu 

Meslekler 

Veterinerler, çiftçiler, mezbahada çalışanlar

 

Kuluçka Süresi



 

14-


39 gün (ortalama 20)

 

Bulaş



 

Kontamine aerosollerin 

solunması, çiğ ya da 

pastörize edilmemiş süt, peynir, 

enfekte 

doğum 

yapan hayvanla temas, enfekte 

tavşan derisini 

yüzme, kan transfüzyonu, 

enfekte kene ile temas, 

otopsi 

Klinik 


Akut Q ateşi: 2

-

14 gün süren ve kendi kendini 

sınırlayan ateşli hastalık, pnömoni

, endokardit, 

hepatit, osteomyelit,  

Kronik Q ateşi: 

Endokardit, osteomyelit, hepatit, 

interstisyel ac fibrozisi

, uzamış ateş, 

purpurik 

döküntü

 

Q Humması

-

Tanı

 

Kompleman aglütinasyon ve IFA Faz 2 IgG ≥ 1/200, 



IgM ≥ 1/50 ve üstü titrede pozitiflik akut

 



Faz 1 IgG ≥ 1/800 kronik

 



PCR 

Q Humması

-Tedavi 

Pnömoni doksisiklin 2 x 100 mg 10



-

14 gün. 


Eritromisin tek başına ya da rifampisinle kombine 

kull.bl. 

Endokardit: doksisiklin + klorokin 18 ay veya 



doksisiklin + ofloksasin 3 yıl

 



Doksisiklin + siprofloksasin veya rifampisin 2 yıl

 


Kuduz 

Etken 


Rabies virüs

 

Rezervuar 



Köpek, kedi, kurt, tilki, yarasa, kokarca, rakun

 

Risk Grubu 

Meslekler 

Veterinerler, vahşi ortamda çalışanlar, yarasalarla 

çalışanlar, hayvan bakıcıları, kuduz laboratuvarında 

çalışanlar

 

Kuluçka Süresi



 

Birkaç gün –

 

19 yıl 


 

Bulaş


 

Kuduz hayvan ısırıkları, yarasa teması, 

transplantasyon 

Klinik 


2-

10 gün süren prodromal dönem, ensefalit dönemi 

ve paralizi dönemi 

 

Ensefalit dönemi: Ajitasyon, deliryum, hidrofobi, 

fotofobi, aerofobi 

Paralitik dönem: Assendan paralizi veya simetrik 

quadriparezi 

Kuduz 



 

Temas Öncesi 

Profilaksi 

0, 7, 21 veya 28. günlerde 3 doz aşı



 

Riskin devam ettiği laboratuvar çalışanlarında 6 ayda bir, 



diğer risk altındaki kişilerde 2 yılda bir antikor düzeyi 

bakılmalı < 0.5 IU/mL ise rapel aşılama 

 



Temas öncesi tam doz bağışıklanmış ve belgelenmiş ise 



Ig gerek olmayıp 0 ve 3. günlerde 2 doz aşı yeterli 

 


Kuduz - 

Tanı

 

Histopatolojik inceleme: Negri cisimcikleri 



Serum, BOS, ense saç çizgisinden alınan biyopsi örneğinde FA testi 

ile antijen aranması

 



Fare beynine inokülasyon ve nöroblastoma hücre kültürü ile virüs 

izolasyonu 

Nötralizan antikorların tespiti



Tedavi edilmemiş hastalarda 15. 

günde %100

 



Moleküler yöntemler

 

 



 

Kuduz - Tedavi 

Destek 



 

 


Temas Sonrası Profilaksi

 

DSÖ: “Rabies postexposure prophylaxis is 



emergency”

 



CDC: “Rabies postexposure prophylaxis is 

not emergency but urgency”

 

 



TSP uygulaması

 



Yara bakımı

 



IG uygulaması

 



Hücre kültürü aşısı

 


Genel Yaklaşım

 

Temas sonrası profilaksi acil bir durumdur, 



geciktirilmemeli ve ertelenmemelidir 

 



Pürifiye kuduz aşısı ve immunglobulin için 

kontrendikasyon yoktur 

 



Güvenli ve etkin olduğu ispatlanmış aşı 



rejimleri ve uygulama yolları tercih edilmelidir

 


Genel Yaklaşım

 

Yara zaman geçirmeden su ile yıkanmalı ve 



dezenfekte edilmelidir 

İlk anda kuduz immunglobulini mevcut değilse ilk 



aşıdan itibaren maksimum 7 güne kadar yapılabilir

 



Gebelik ya da yenidoğan olmak PEP için asla 

kontrendikasyon değildir

 



Temastan aylar sonra başvurmuş bile olsa ısırılma 



öyküsü olan kişide yeni başvurmuş gibi yaklaşımda 

bulunulmalıdır

 

 


Kuduz PEP 

Yara yerine yaklaşım



 

Hemen yapılmalıdır



 

Kişi temastan uzun süre sonra geldiyse de 



yapılmalıdır

 



Yara yeri hızla en az 15 dakika bol sabunlu suyla ya 

da suyla yıkanmalıdır

 



Etanol (700 ml/L) veya iodine ile dezenfeksiyon 



yapılmalıdır

 


Kuduz PEP 

Yara yerine yaklaşım



 

Deri ve dokulara zarar verilmemelidir 



 

Primer kapama derin ve geniş yaralarda bireysel 



olarak değerlendirilmelidir

 

 



Yaraya sütür atılmamalıdır. Zorunlu ise yara 

çevresine IG uygulandıktan sonra atılabilir

 

 



Tetanoz aşısı ve antibiyotik profilaksisi yapılmalıdır

 

 


Temas Sonrası Profilaksi

 

DSÖ Risk Kategorileri



 

Kategori I:

  

Hayvana dokunma veya besleme, sağlam cildin yalanması



 

 

 



 

 

PROFİLAKSİ GEREKMEZ



 

Kategori II:

  

Çıplak cildin dişlenmesi, kanama olmayan minör tırmalamalar, 



 

 

 



 

 

 



 

Sadece AŞI UYGULANIR

 

Kategori III:



 

Tek veya çok sayıda olup deriyi geçen ısırıklar,

 

                              



bütünlüğü bozulmuş cildin yalanması

 

                              



Müköz membranların salya ile teması, yarasa ile şüpheli temas

 

 



 

 

 



AŞI ve İMMÜNGLOBULİN UYGULANIR

 

WHO 2009 



Temas Sonrası Profilaksi

 

Karar verirken 



Temasın tipi

 



Hayvanın tipi



 

O bölgedeki kuduz epidemiyolojisi



 

Daha önceki immünizasyon durumu



 

IG mevcudiyeti 



Temas Sonrası Profilaksi

 

Profilaksi gerektirmeyen temas 



 

İnsan ısırıkları



 

Fare, sıçan, gerbil, tavşan, hamster, yılan ısırıkları



 

Kuduz bir hayvanı beslemek, kan, idrar ve dışkısıyla 



temas etmek, pişmiş etini yemek veya sütünü içmek

 



Kuduz hastasına rutin bakım yapan sağlık çalışanlarına 

müköz membran veya bütünlüğü bozulmuş deriye 

infeksiyöz materyal teması olmadıkça

 



Rutin aşılanan kedi, köpek ısırmalarında hayvanın 

gözlenmesi şartıyla

 


Temas Sonrası Profilaksi

 

Riskli temas 



 

Tüm vahşi ve evcil etobur hayvan ısırmaları, ısırığın 



tipi ve yerine bakmaksızın

 



Isırık dışı yaralar; açık yara, kesik veya müköz 

membranların tükrük, salya ve diğer nöral doku ile 

teması, tırmalamalar

 



İnfeksiyöz aerosollerin inhalasyonu

 



Kuduzlu hastadan yapılan transplantasyon

 


Temas Sonrası Profilaksi

 

Temas edilen hayvan ile ilgili durumlar 



 

Provokasyon sonucu olan ve kuduzun görülmediği 



bölgelerdeki hayvan ısırıklarında risk daha düşüktür

 



Hayvanın türü kuduz için riskli değilse ve laboratuvar 

sonuçları 48 s içinde alınabiliyorsa test sonuçları 

beklenebilir 

Hayvan aşılı ve gözlem altında tutuluyorsa 10 gün beklenir



 

Ancak hayvanda gözlem altında bir bulgu ortaya çıkarsa 



hemen TSP’ye başlanır

 


Kuduz İmmunglobulini 

Uygulaması

 

Bütün kuduz şüpheli temaslarda aşı ile birlikte 



uygulanır (DSÖ 3. kategorideki yaralanmalarda 

öneriyor)

 



Mümkün olduğunda  tümü yara içine ve çevresine 



uygulanmalıdır

 



IM uygulanması gerekiyorsa aşının yapıldığı yerden 

uzak bir bölgeye yapılmalıdır

 

  


Kuduz İmmunglobulini 

Uygulaması

 

Başlangıçta IG bulunamamışsa aşının ilk 



dozundan sonraki 7 gün içinde yapılabilir

 



Doz: İnsan RIG: 20 IU/kg, At RIG: 40 IU/kg 

tek seferde 

Toplam doz aşılmamalıdır



 

Sayıca çok ve geniş yaralarda steril SF ile 



2-

3 kat sulandırılarak uygulanabilir

 

 


Temas Sonrası Profilaksi

 

Mevcut hücre kültürü aşıları yeterli etkinliktedir



 

Human diploid cell vaccine (HDCV) Rabivac



TM 

Purified vero cell vaccine (PVRV) Verorab



TM



Purified chick embryo cell vaccine (PCECV) Rabipur

TM 


 

Erişkinlerde deltoid kas içine, çocuklarda uyluk 



anterolateral bölgeye uygulanır

 



Aşı hiçbir zaman gluteal bölgeye uygulanmaz

 


Temas Sonrası Profilaksi

 

Aşı uygulama şeması

 

 



ESSEN 

Kuduz virusu ile temas 0. gün kabul edilerek 0, 3, 7, 14 ve 



28. günlerde birer doz aşı uygulanır

 

 





ZAGREB 

Alternatif olarak 2-1-



1 rejimi kullanılabilir. İki doz aşı 0. 

günde uygulanır. Aşılardan biri sağ kol deltoid kasına, 

diğeri ise sol kol deltoid kasına yapılır. Daha sonra 7. ve 

21. günlerde birer doz aşı daha uygulanır.

 


ETKİNLİK

 



ESSEN + RIG    



43 HASTA 



ZAGREB  



 

42 HASTA 

 



Koruyucu antikor yüzdesi 



 



7. GÜN 



 



ESSEN  



% 30 



ZAGREB  



% 53 

 



30.GÜN



 



ESSEN  



% 90 



ZAGREB  



% 95 

Tulek N. Int J Infect Dis 2005 



Batı Nil Ateşi

 

Etken 


West Nile virüs

 

Rezervuar 



Kuşlar, at, Vektör: Culex cinsi

 

Risk Grubu 

Meslekler 

Veterinerler, çiftçiler, açık alanda çalışanlar

 

Kuluçka Süresi



 

2-

14 gün



 

Bulaş


 

Culex 

türü sivrisinekler, kan transfüzyonu, 

laboratuvarda 

perkütan

 yaralanma, organ 

transplantasyonu, diyaliz, transplasental 

Klinik 


Asemptomatik

, Batı Nil Ateşi, 

Ensefalit, Menenjit,  

Akut flask paralizi 

 

Batı Nil Ateşi 



Tanı

 

Seroloji 



BOS IgM pozitifliği

 



IgM ve IgG’de 4 kat artış



 

PCR 



BOS, doku veya diğer vücut sıvılarında

 



Spesifite yüksek, sensitivite düşük



 

 

Batı Nil Ateşi 



- Tedavi 

Destek 



Tetanoz 

Etken 


Clostridium tetani 

Risk Grubu 

Meslekler 

Veterinerler, çiftçiler, açık alanda çalışanlar

 

Kuluçka Süresi



 

2 gün –


 4 hafta 

Bulaş


 

C. tetani içeren toz, toprak veya hayvan atıkları ile 

kontaminasyon 

Klinik 


Trismus 

(kilitlenmiş

 

çene)

  ve  risus  sardonicus, 

opistotonus,  abdominal  rijidite,  tonik 

konvülziyonlar,

 

serebral ve duyusal fonksiyonlar normal 

 

Tetanoz - 

Tanı

 

Klinik özellikler



 

Travma hikayesi 



Daha önce bağışıklığın olmaması

 

Tetanoz - Tedavi 

Hava yolu ve ventilasyon 



Tetanoz anti-serum 

Karanlık ve sessiz oda



 

Diazepam veya nöromuskuler blokerler



 

Metronidazol 



Tetanoz Korunma 

http://www.who.int/immunization/wer8120tetanus_May06_position_paper.pdf 



Tetanoz-

Temas Sonrası 

Profilaksi 

Temiz minör yaralanmalar

 

Diğer bütün yaralanmalar

 

Bağışıklama

 

durumu 


Td 

TIG 


Td 

TIG 


Bilinmiyor 

veya <3 doz 

Evet 

Hayır


 

Evet 


Evet 

>3 doz 


Hayır**

 

Hayır



 

Hayır***


 

Hayır


 

*Kirli, dışkı ve salya teması olan yaralanmalar. Kesi yaraları, yanıklar, 

yabancı cisim batmaları, ısırıklar, donma, kurşun yarası

 

**Evet, son dozun üzerinden geçen süre >10 yıl ise



 

*** Evet, son dozun üzerinden geçen süre > 5 yıl ise

 

Td: Tetanoz ve erişkin tip difteri toksoidi, TIG: Tetanoz immünglobulin



 

Erişkin Bağışıklama Rehberi, EKMUD 

Derneği, Ankara 2009

 


Psittakoz (Ornitozis) 

Etken 


Chlamydia psittaci 

Rezervuar 



Kuşlar

 

Risk Grubu 

Meslekler 

Kuşlarla teması olan meslekler, 

laboratuvar 

çalışanları

 

Kuluçka Süresi



 

4-

15 gün

 

Bulaş


 

İnfekte

 

kuş dışkılarını taşıyan tozların 

inhalasyonu, 

infekte sekresyonlar ve dokulardan direk temas 

Klinik 


Titreme, ateş, başağrısı

, myalji

, boğaz ağrısı, 

öksürük, 

abdominal distansiyon ve hassasiyet, 

bulantı, kusma, 

fotofobi

, solunum sayısında artma, 

sekonder 

akciğer 

infeksiyonu ve 

maküler

 

döküntü.

 

Ciddi olgularda deliryum, stupor ve siyanoz. 

Psittakoz - 

Tanı

 

İlk hafta



-PA-

AC yama tarzı infiltrasyon

 



Hücre kültüründe hastanın kan veya balgam 



örneğinden mikroorganizma izolasyonu

 



Akut ve konvelesan dönem serum örneklerinde 

Chlamydia 

antikor titresinde 4 kat artış

 

Psittakoz - Tedavi 

Tetrasiklin ateş düştükten sonra 2 hafta süreyle 



kullanılır. 

 


Lyme 

Etken 


Borrelia burgdorferi 

Rezervuar 



Beyaz ayaklı fare, kirpi, karaca ve geyik

 

Vektör: Ixodes türü keneler

 

Risk Grubu 

Meslekler 

Ormanlık alanda çalışanlar

 

Kuluçka Süresi

 

3 -

32 gün

 

Bulaş


 

Kenenin spiroketi içeren tükrüğünü kan akımına ya 

da dışkısını cilde bırakmasıyla mg. 

 

Klinik 



1. evre: ECM, 2. evre: Haftalar ya da aylar sonra oç. 

nörolojik bozukluklar, AV blok, 3. evre: İki

-

üç yıl sonra 

artrit 

Lyme - 

Tanı

 

Endemik bölgede ECM lezyonları ve klinik bulgular



 

PCR 



IFA, ELISA 2-4 hft IgM, 4-6 hft IgG 



Lyme - Tedavi 

Erken evre: Tetrasiklin, seftriakson, penisilin, amoksisilin, eritromisin 



EM doksisiklin 2 x 100, 10-

21 gün, amoksisilin veya sefuroksim 

aksetil 14-

21 gün

 



Menenjit ve radikülopati: seftriakson 1 x 2 gram, 10

-

28 (14) gün, 



pen. Kristalize 18-24 MIU 

Geç evre



 

Artrit: Oral doksisiklin, amoksisilin, sefuroksim aksetil 28 gün



 

Nörolojik tutulum + artrit: 2



-4 hft seftriakson veya pen. kristalize 

Penisilin, seftriakson, eritromisin 



Tekrarlayan Ateş

 

Etken 


Borrelia recurrens 

Rezervuar 



Fare, tavşan, hamster, sincap, at, sığır, domuz

 

Vektör: Ornithodoros spp. türü kene, bit

 

Risk Grubu 

Meslekler 

Endemik bölgeye seyahat edenler, açık alanda 

çalışanlar

 

Kuluçka Süresi



 

2-

12 gün

 

Bulaş


 

Kene tutunması, bit

 

Klinik 



Ani ateş, epidemik form 5

-7, endemik 3-

4 günde 

normale döner, 7

-

10 gün sonra tekrar ateş ve klinik 

bulgular, ateşle birlikte başağrısı, myalji, iştahsızlık, 

bulantı, kusma, splenomegali, hepatomegali, kanama 

eğilimi bulguları, bronşit, bronkopnömoni, koma, 

kranial sinir felçleri, hemipleji, menenjit

 

Tekrarlayan Ateş 



Tanı

 

Ateşli dönemde periferik yayma, kalın 



damlada spiroketler 

PCR 



Tekrarlayan Ateş 

- Tedavi 

Bit kaynaklı –



 tek doz tetrasiklin ya da eritromisin 

Kene kaynaklı –



 5-

10 gün tetrasiklin, doksisiklin ya 

da eritromisin 

Menenjit ve ensefalit 



 

parenteral 14 gün seftriakson 



ya da kristalize penisilin 

Mycobacterium bovis 

Etken 


Mycobacterium bovis 

Rezervuar 



Sığır, Geyik

 

Risk Grubu 

Meslekler 

Hayvancılık 

 

Kuluçka Süresi

 

M. 

tuberculosis’le

 

aynı

 

Bulaş


 

Kontamine 

ve pastörize edilmemiş hayvansal 

gıdaların tüketimi, avlama ya da kesme sırasında 

direk temas, M. bovis ile infekte 

hayvanların 

exhale 

ettiği havanın 

inhalasyonu 

Klinik 


Akciğer 

tbc, lenf 

nodları

 

ve diğer vücut bölgeleri 

etkilenebilir.  

M. bovis 

Tanı

 

Tüberkülin deri testi



 

PCR 



Kültürde üreme

 



IFN-gama 



M. bovis - Tedavi 



M. tuberculosis

’le aynı

 


Lekeli Humma (Kayalık Dağlar 

Ateşi)

 

Etken 


Rickettsia rickettsi 

Rezervuar 



Köstebek, tavşan, yarasa, köpek Vektör: 

Dermacentor türü keneler

 

Risk Grubu 

Meslekler 

Hayvan bakımı, veterinerlik

 

Kuluçka Süresi

 

2-

12 gün

 

Bulaş


 

Kene tutunması

 

Klinik 


Başağrısı, ateş, döküntü

 

Kayalık Dağlar Ateşi 



Tanı

 

Akut ve konvelesan dönem örneklerde ab titrelerinde 4 kat artış



 

IFA: 1/64 ve üzeri



 

Kayalık Dağlar Ateşi 

- Tedavi 

Doksisiklin 



Gebelerde kloramfenikol 



Kist Hidatik 

Etken 


Echinococcus granulosus, Echinococcus 

oligoarthrus, Echinococcus multilocularis 

Rezervuar 



Köpek, çakal, tilki, ara konak: otçul ve etçil hayvanlar

 

Risk Grubu 

Meslekler 

Hayvan bakımı, veterinerlik

 

Bulaş


 

İnfekte köpekten ellere bulaşan parazit 

yumurtalarının ağız yoluyla alınması

 

Klinik 


Sağ üst kadranda ağrı, kolestaz, siroz, kronik 

öksürük, balgam, dispne, göğüs ağrısı, hemoptizi

 

Kist Hidatik 



 

Tanı 

 

Seroloji 



Görüntüleme

 

Kist Hidatik 



 Tedavi  

Cerrahi-



kür

 



PAIR-

%98’e varan başarı oranları

 



Albendazol: 2 x 400 mg, 1 ay, 14 gün ara. 



Üç

-

altı ay. 



 

Ruam 

Etken 


Burkholderia mallei 

Rezervuar 



At, eşek, tek tırnaklı hayvanlar, kedigiller, köpek, keçi, 

koyun, deve 

Risk Grubu 

Meslekler 

Hayvan bakımı, veterinerlik, laboratuvar çalışanları

 

Kuluçka Süresi

 

Birkaç gün –

 

Birkaç hafta

 

Bulaş


 

Hasta hayvanların burun akıntılarının derideki yara 

ve çiziklere bulaşması, lab.da aerosol

 

Klinik 


Etkenin vücuda girdiği bölgede müköz 

membranlarda, deride, lenfatiklerde nodül, apse ve 

ülser oluşumu

 

Ruam 



 

Tanı 

 

Seroloji 



Kültür


 

Moleküler yöntemler



 

Ruam 



 Tedavi  

Sülfonamidler



 

Kırım

-

Kongo Kanamalı Ateşi

 

Etken 


Crimean-Congo Hemorrhagic Fever Virus 

Rezervuar 



Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarda viremi

 

Risk Grubu 

Meslekler 

Hayvan bakımı, veterinerlik, laboratuvar çalışanları, 

mezbaha çalışanları, sağlık çalışanları

 

Kuluçka Süresi

 

Kene ile temas: 1-

7 gün, vücut sıvı ve sekr. ile temas: 

2 haftaya dek 

Bulaş


 

Kene tutunması, kan, vücut sıvısı ile bütünlüğü 

bozulmuş deri ve mukoza teması

 

Klinik 


Ateş, başağrısı, myalji, ciddi olgularda ekimoz, 

hemoraji, şok

 

KKKA 



 

Tanı 

 

Seroloji 



PCR 


KKKA 



 Tedavi  

Destek 



Tularemi 

Etken 


Francisella tularensis 

Rezervuar 



Yabani tavşan, sincap, su ve tarla faresi kunduz, 

geyik ve rakun gibi kemirici hayvanlar, insan ve evcil 

hayvanlar rastlantısal konak

 

Risk Grubu 

Meslekler 

Hayvan bakımı, veterinerlik, avcılık, laboratuvar 

çalışanları

 

Kuluçka Süresi

 

1-

21 gün (ortalama 3

-

5 gün)

 

Bulaş


 

Kene tutunması, kontamine su ve gıdalar, infekte 

aerosoller 

Klinik 


Ülseroglandüler, orofarengeal, okuloglanduler, 

glanduler, pnömonik, tifoidal

 

Tularemi 



 

Tanı 

 

Kültür



 

Seroloji: MAT, ELISA, DFA 



PCR 


Tularemi 



 Tedavi  

Streptomisin 2 X 1 gram İM



 

Gentamisin, 3-



5 mg/kg İV/İM

 



Tetrasiklinler (özellikle doksisiklin)

 



Doksisiklin 2 X 100 mg İV/PO

 



Kloramfenikol (menenjit olgularında düşünülmelidir) 4 

X 15 mg/kg İV



 



Streptomisin + tetrasiklin kombine de kull.bl. 



TEŞEKKÜRLER

 

Yüklə 242,63 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin