Dərslik Bakı, Şərq-Qərb Nəşriyyat Evi, 2015,80 səh
Yüklə 373,03 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bakı, Şərq-Qərb Nəşriyyat Evi, 2015,80 səh. ISBN 978-9952-505-14-6 Dil redaktoru: Samirə Bektaşi
- Kitabın məzmunu və tərtibatı üzrə təklif və iradlarınızı info@eastwest.az ünvanına göndərə bilərsiniz.
- Dünyanın yeganə xilas yolu birlikdir.
- “Zibilliklərin azaldılması”
- “Su hövzələrinin təmiz saxlanılması”
- “Havanın çirklənməsinin qarşısının alınması”
- “Şəhərimizin zəhərli tüstü və qazlardan qorunması üçün ictimai nəqliyyat vasitələrindən istifadədə necə dəyişiklik edərdiniz”
|
Nüşabə Məmmədova, Sevil Bəhrəmova Həyat bilgisi Ümumtəhsil məktəblərinin 8-ci sinfi üşün dərslik Bakı, Şərq-Qərb Nəşriyyat Evi, 2015,80 səh. ISBN 978-9952-505-14-6 Dil redaktoru: Samirə Bektaşi Dərslikdə öz əksini tapan şərti işarələrin mənası Araşdırma və müzakirə Suallar və tapşırıqlar Kitabın məzmunu və tərtibatı üzrə təklif və iradlarınızı info@eastwest.az ünvanına göndərə bilərsiniz. Müəlliflik hüququ qorunur. Xüsusi icazə olmadan bu nəşri və yaxud onun hər hansı hissəsini yenidən çap etdirmək, surətini çıxarmaq, elektron informasiya vasitələri ilə yaymaq qanuna ziddir. © Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi, 2015 1. MATERİYA - MADDƏ VƏ SAHƏ Bizi çoxsaylı müxtəlif əşyalar və iqlim amilləri əhatə edir. Eyni zamanda daim təbiət hadisələri ilə rastlaşırıq. Kainatda bizim gördüyümüz və görə bilmədiyimiz bütün cansız cisimlər və canlılar materiya adlanır. Bu müxtəlifliyə baxmayaraq, mövcud olanları və baş verən hadisələri duyğu orqanlarımız vasitəsilə dərk edir, müşahidə və təcrübələrlə onların yeni-yeni xassələrini aşkarlayınq. Materiyanın növlərini və ən mühüm xassələrini yadınıza salın. Alimlər materiyanın xassələrini araşdırmaqla müxtəlif hadisələrin başvermə səbəblərini izah etmiş, hadisələrə müdaxilə etmək imkanı əldə etmişlər.
Topdan atılan mərmi nə üçün yer səthinə düşür? Ayın Yer ətrafında, Yerin Günəş ətrafında hərəkətinin səbəbi nədir? Kütləsi və həcmi olan hər şey maddədir. Fiziki sahə isə maddələrin bir- birinə təsirini ötürən materiyadır. Maddələr bərk, maye, qaz və plazma halında mövcud ola bilir. Maddənin plazma halı
Siz gündəlik həyatınızda müxtəlif hallarda olan maddələrin praktiki tətbiqi ilə rastlaşır, onların bəzi xüsusiyyətlərini müşahidə edirsiniz. Bərk halda olan maddələrin bərklik, möhkəmlik, sərtlik, kövrəklik, elastiklik, plastiklik, istidən genişlənmə, soyuqdan sıxılma, elektrikkeçirmə xassələri; maye halında olan maddələrin buxarlanma, qaynama, istidən genişlənmə, elektrikkeçirmə; qaz halında olan maddələrin isə istidən genişlənmə, sıxılma və mayeyə çevrilmək kimi xassələri vardır.
Nə üçün qatarların təkərlərinin hazırlanmasında metaldan, avtomobillərin təkərlərində hava doldurulmuş rezindən, kosmik gəmidə yanmaya kömək üçün mayeləşdirilmiş oksigendən istifadə olunur? Maddənin bərk halı. Maddənin bərk halını maye və qaz halından ayıran əsas səciyyəvi cəhət bərk cisimlərdə atom və molekullar arasında qarşılıqlı təsir qüvvələrinin çox böyük olmasıdır. Bərk cisimlər həcmini və formasını saxlayır, onların atom və molekullan fəzada nizamla düzülərək müəyyən həndəsi quruluşa malik kristallar əmələ gətirir. Buz parçası, duz, qiymətli daşlar və metallar kristal cisimdir. Lakin eyni zamanda atom və molekullan nizamlı quruluş əmələ gətirməyən bərk cisimlər də vardır. Onlar amorf bərk cisimlərdir. Məsələn: mum, qır, saqqız, parafin və şüşə kimi maddələr amorf maddədir. Kristallann sabit ərimə və bərkimə temperaturu vardır. Amorf cisimlərin isə ərimə və bərkimə zamanı temperaturu fasiləsiz dəyişir. Kristallarda fiziki və mexaniki xassələr istiqamətdən asılı olaraq dəyişir, amorf cisimlərin fiziki və mexaniki xassələri istiqamətdən asılı olaraq dəyişmir. Məişətdə qurğulann, avadanlıqlann və müxtəlif əşyalann bu xassəsindən istifadə olunur. Şüşə amorf cisim olmasaydı, ondan sınaq şüşəsi, stəkan, butulka hazırlamaq mümkün olmazdı. Maddənin maye halı. Mayelərin xassələrinin elmi şəkildə öyrənilməsinə təqribən 2230 il bundan əvvəl Arximed tərəfindən başlanılmışdır. Mayelər öz formalarını xarici hərəkətverici qüvvənin təsiri altında daim dəyişir, bunun nəticəsində mayelərdə axma müşahidə olunur. Mayelər töküldüyü qabın formasını alır. Onlar qazlardan fərqli olaraq, sıxılmaya az məruz qalır. Əksər mayelər sıxılmır. Mayelərin ən mühüm xüsusiyyətlərindən biri onların sürtünmə ilə əlaqəli olan özlülüyüdür. Əksər mayelər istidən genişlənir, elektrik cərəyanını keçirir. Siz müəyyən kütləyə malik daş parçası və yaxud kərpicə ip bağlayıb yuxarı qaldırdıqda qolun əzələlərinin necə gərildiyini hiss edirsiniz. Onları havada qaldırmaq üçün böyük qüvvə sərf olunur. Ancaq siz bunu suda etsəniz, əşyaların necə yüngülləşdiyini görərsiniz. Bərk cismi suya atdıqda çox az bir zamanda onun mayenin səthində saxlandığını yəqin etmək olur. Bu hadisə ilə siz göldə, dənizdə və s. durğun sularda çimdikdə də rastlaşırsınız.
Bütün bunlar mayenin səthinin sanki elastik bir pərdə ilə örtüldüyünü söyləyir. Mayenin bu xassəsi səthi gərilmə adlanır. Sabun köpüyünün üfürülməsi, nazik iynənin və yaxud nazik üzqırxan almazın stəkandakı suyun səthində qalması, istənilən köpüklənmədə qabarcıqların toplanması mayenin bu xassəsinin təcrübi təsdiqidir. Hər hansı bir kağız parçasını konus şəklinə salıb, yuyucu maddə qarışdırılmış suya salaq. Sonra kağızı ehmalca çıxarıb üfürsək, sabun köpüyünün basketbol topu böyüklüyündə qabarmasının şahidi olanq. Bunun üçün paltar sabunundan başqa istənilən yuyucu maddədən istifadə etmək olar. Maddənin qaz halı. Qazlar asanlıqla sıxılır, çünki qaz molekullan arasındakı məsafə onların ölçülərindən xeyli böyükdür. Qaz müəyyən həddə kimi sıxıla bilir. Ancaq təzyiq müvafiq həddə çatdıqda sıxılma zəifləyir. Qazların bu xassəsindən avtomobil təkərlərinin, məişətdə qaz, səhiyyədə isə oksigen balonlarının doldurulmasında istifadə olunur. 1. Dumanla buludun yaranma səbəbini və fərqli cəhətlərini araşdırıb dəftərinizə yazın. 2. Təbiətdə elektrik cərəyanını, istiliyi keçirən maddələr olmasa idi, nə baş verərdi? Fikrinizi əsaslandırın. 3. Təyyarələrin, kosmik gəmilərin hərəkətlərinin elektromaqnit sahəsi vasitəsilə idarə olunmasına dair məlumat toplayın.
2. KAİNATDA BAŞ VERƏN HADİSƏLƏRİN SİRRİ Kainat sonsuzdur. Siz kainatda çoxsaylı səma cisimləri: planetlər, təbii peyklər, asteroidlər, ulduzlar, kometlər, meteoritlər və s. olduğunu, onların qarşılıqlı əlaqədə olub qalaktikanı yaratdığını bilirsiniz. Bəs kainatda hansı hadisələr baş verir? Bu hadisələr necə öyrənilir? Kainatda baş verən bu hadisələr hansı qanunlara əsaslanır? Qədim zamanlarda astronomlar səmanı müşahidə etmək üçün sadə teleskopdan istifadə edirdilər. O dövrdə insanlar göy cisimlərinin hərəkətini izləsələr də, onların quruluşu, mənşəyi, inkişafı və orada baş verən hadisələr barədə heç nə deyə bilmirdilər. Müasir dövrdə alimlər kainatı tədqiq etmək üçün rəsədxanalarda müxtəlif cihazlardan istifadə etməklə göy cisimləri üzərində müxtəlif müşahidələr aparırlar. Hazırda göy cisimlərini müşahidə etmək üçün müxtəlif teleskoplardan istifadə olunur.
Rəsədxanalarda səmada baş verən dəyişiklikləri qeydə alan şüşə lövhələrin köməyi ilə ulduzların yerinin və parlaqlığının dəyişməsini, həmçinin kainatda baş verən hadisələri müşahidə etmək və onların səbəbini öyrənmək mümkündür. Günəş sistemində baş verən hadisələrə Yerin Günəş, Ayın Yer ətrafında hərəkətini, Günəş və Ay tutulmalarını, Günəşdə baş verən partlayışları, asteroidləıin hərəkətini və s. misal göstərmək olar. Yer kürəsi, digər planetlər və Günəş sisteminin kiçik cisimləri Günəş ətrafında fırlanır. Günəş sistemindən kənarda da ulduzların olduğunu heç düşünmüsünüzmü?
Keçmiş dövrlərdə də Günəşin, Ayın göy sferasında hərəkət etdiyi məlum idi. Ptolemeyin Geosentrik sistem nəzəriyyəsinə görə, Yer kainatın mərkəzində yerləşir, Günəş, Ay və planetlər isə Yerin ətrafında fırlanır. XVI əsrdə polyak alimi N.Kopemikin Heliosentrik sistem nəzəriyyəsi Ptolemeyin nəzəriyyəsini alt-üst etdi. Bu nəzəriyyə insanlarda Günəş sisteminin quruluşu haqqında düzgün təsəvvür yaratdı və məlum oldu ki, bütün planetlər Günəşin ətrafında, Ay isə Yerin ətrafında fırlanır. Kainat materiyadan və şüalanmadan ibarətdir. Kainatda materiya bir bərabərdə müntəzəm paylanmışdır. Kainatın mühüm xassələrindən biri onun genişlənməsi və dəyişməsidir. O, daim hərəkətdədir. Ayın Yer, Yerin Günəş, Günəşin qalaktikanın mərkəzi ətrafında fırlanmasının səbəbi göy cisimləri arasında olan cazibədir. Günəş
sistemi, Ağ yol və son dərəcə müxtəlif işıqlığa malik yüz milyardlarla ulduzu əhatə edən nəhəng ulduz sistemi bizim qalaktikadır. Bütün ulduzlar qalaktikada cazibə qüvvəsi ilə bir-biri ilə əlaqədə olmaqla qalaktikanın mərkəzi ətrafında fırlanır. Günəş qalaktikanın mərkəzi ətrafında 200 km/san. sürətlə fırlanaraq bir tam dövrünü 230- 270 milyon ilə tamamlayır. Təkcə Yer və onun əhatəsindəki cisimlər deyil, kütləsi olan bütün cisimlər bir-birini cəzb edir. Günəş və Ay tutulmaları necə baş verir? Günəş tutulması - Günəşin Yerdən tam və ya qismən görünməməsidir. Bu zaman Günəş, Yer və Ay bir sıraya düzülür. Belə hadisədə Ay Günəşlə Yerin arasında yerləşir. Bu ən çoxu 7 dəq., əksər hallarda isə 1-2 dəq. davam edir.
Lakin bu zaman Yer Ay ilə Günəş arasında yerləşir. Ay Yerin kölgəsinə girir, Günəşdən aldığı parlaqlıq itir. Ay bütövlükdə Yerin kölgəsində yerləşdiyi vaxt tam tutulma fazası başlayır və adətən, 1,5 saat davam edir. Hər iki hadisə işığın düz xətt boyunca yayılması qanununa əsaslanır. Bu qanuna əsasən bircins mühitdə işıq düz xətt boyunca yayılır. Göründüyü kimi, kainatda bütün hadisələr eyni qanunlar əsasında baş verir və bütün qanunlar istənilən sahə üçün istənilən istiqamətdə dəyişməzdir. 1. Böyük sürətlə hərəkət edən planetlər Günəşdən uzaqlaşmağa çalışsa da, bu, mümkün olmur. Bunun səbəbini müəyyənləşdirin və fikirlərinizi əsaslandırın. 2. Yer kürəsindəki canlıların Yerin səthindən qopmamasının səbəbini izah edin. 3. Astronomlar diametri 300 metr olan asteroidi Yer üçün təhlükəli hesab edirlər. Onların ilk qənaətinə görə, Yer kürəsi ilə toqquşmada asteroid böyük şəhərin üzərinə düşərsə, onu dağıda bilər. Lakin sonradan belə qərara gəlirlər ki, təhlükənin olması gözlənilmir. Astronomların bu qənaətə gəlmələrinin səbəbini araşdırın. 3. EKOLOJİ TARAZLIQ 2010-cu ildə Böyük Britaniyada dünyanın ekoloji baxımdan ən təmiz şəhərlərinin reytinq siyahısı hazırlanmışdır. Bu siyahıya daxil edilmiş 221 meqapolis içərisində dünyanın ən təmiz şəhəri Kanadanın Kalqari şəhəri hesab edilir. Siyahı hazırlanarkən aşağıdakılar nəzərə alınmışdır:
Təbiət öz-özünü tənzimləyir. O, təbii proseslər və qanunauyğunluqlar əsasında yaranmış, uzun sürən təkamül prosesində inkişaf etmişdir. Təbiətdə baş verən təbii proseslərlə yanaşı, ali varlıq olan insanın təbiətə göstərdiyi təsir də Yer kürəsinin ahəngini, tarazlığını pozmuşdur. Bu bütün tarix boyu müşahidə edilsə də, son dövrlərdə daha çox nəzərə çarpır. Atmosferin, su hövzələrinin, torpağın çirklənməsinin səbəblərini və canlılara təsirini yadınıza salın və yoldaşlarınızla müzakirə edin. Həm təbii, həm də texnogen xarakterli hadisələr ekoloji tarazlığın pozulmasına səbəb olur. Təbii fəlakətlər - zəlzələ, sunami, torpaq sürüşmələri, meşə yanğınları, quraqlıq, daşqın və s. hadisələr canlı aləm üçün əsl təhlükə mənbəyidir. Meşə yanğınları planetin ekoloji tarazlığını pozmaqla ciddi problemlər yaradır. Karbonun və suyun dövr etməsində mühüm rol oynayan meşələrin yanması bu həyati prosesləri pozur. Yanğınlar meşə fondunun ekoloji və resurs potensialını azaldır, meşə ekosistemlərinə, torpağın üst qatma dağıdıcı təsir göstərir, yanmış tullantı məhsulları ilə atmosferi və suyu çirkləndirir. içməli suyun keyfiyyəti zibilin vaxtında təmizlənməsi kanalizasiya şəbəkələrinin və çirkab sularının təmizlənməsinin vəziyyəti bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadənin səviyyəsi şəhərlərdə səsküyün səviyyəsi avtomobillərin hərəkət intensivliyi və bununla əlaqədar havanın işlənmiş qazlarla çirklənməsi Meşə yanğınlarının ətraf mühitə necə təsir edə biləcəyini qruplarda müzakirə edin və nəticələri yoldaşlarınızla bölüşün. Təbii fəlakətlər nəticəsində ekoloji tarazlığın pozulmasının qarşısının alınması, gözlənilən nəticələrin maksimum səviyyədə azaldılması üçün mütəxəssislər müxtəlif təkliflər irəli sürür, tədbirlər planı hazırlayırlar. Son dövrlərdə bir çox texnogen xarakterli ekoloji problemlər insanın biganəliyi, təbii sərvətlərdən istifadə edərkən səhvlərə yol verməsi, təbiəti şüurlu surətdə dəyişməsi nəticəsində yaranır və ekoloji sabitliyi pozur.
Yer kürəsində əhalinin sayının sürətlə artması nəticəsində insanlar təbiətdən getdikcə daha çox istifadə edirlər. Onlar təbiətin geniş sahələrini təsərrüfat dövriyyəsinə cəlb edir, təbii ehtiyatlan daha çox hasil edirlər. Bütün bunlar təbiətə atılan tullantıların artmasına səbəb olur. Bu isə o deməkdir ki, insanlar ona ikiqat ziyan vurur. Bu da bəzən ekoloji fəlakətlərə səbəb olur. Ekoloji fəlakətlər hərbi fəlakətlərdən də qorxuludur. Ona görə də dünya ölkələri bu fəlakətlərə qarşı birləşir. Milli ekoloji problemlər regional, regional ekoloji problemlər isə qlobal ekoloji problemlərə çevrildiyindən beynəlxalq əməkdaşlıq xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Artıq bir neçə ölkənin maraq dairəsini əhatə edən problemlərin həlli üçün ölkələrarası müqavilələr, sazişlər qəbul olunur. Həm miqyasından, həm də əhəmiyyətindən asılı olaraq, beynəlxalq ekoloji problemlər İkitərəfli, çoxtərəfli sazişlər, konvensiyalar* əsasında tənzimlənir. Dünyanın yeganə xilas yolu birlikdir. Azərbaycan Respublikası ekoloji mühitin sağlamlaşdırılmasını strateji məqsəd sayır. Ölkəmiz müvafiq beynəlxalq konvensiyalara qoşulmuş və dövlət səviyyəsində xüsusi sənədlər işlənilib hazırlanmışdır. Bu istiqamətdə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi təxirəsalınmaz tədbirlər həyata keçirir. Müasir dövrdə təbiətdən istifadə nə qədər vacib və aktualdırsa, onu qorumaq, bərpa etmək, cəmiyyətin davamlı inkişafını təmin etmək bir o qədər əhəmiyyətlidir. 1. Respublikamız aşağıda adlan çəkilən konvensiyalara qoşulmuşdur. Bu konvensiyalar haqqında məlumat toplayın və yoldaşlarınızla fikirlərinizi bölüşün.
“Dənizin gəmilərdən çirkləndirilməsinin qarşısının alınması haqqında” Beynəlxalq Konvensiya; “Xəzər dənizinin dəniz ətraf mühitinin mühafizəsi haqqında” Çərçivə Konvensiyası. 2. Məktəbinizin ətraf ərazisinin qorunması məqsədilə görülə biləcək tədbirlərin planını tərtib edin. Bu məqsədlə layihəyə kimlərin cəlb olunacağını müəyyən edin.
LAYİHƏ 4. EKOLOJİ TARAZLIĞIN QORUNMASI VƏ BƏRPASI Ekoloji tarazlığın qorunması və bərpası ilə bağlı layihənin hazırlanması üçün aşağıda sizə təqdim olunan mövzular əsasında araşdırma aparın. Layihənin hazırlanmasını aşağıdakı alqoritm üzrə planlaşdırın: bu məqsədlə aşağıdakı mövzulardan birini seçin; iş formasını müəyyənləşdirin; istinad edəcəyiniz mənbələri müəyyənləşdirin; tədqiqatın nəticəsinin təqdimolunma formasını müəyyənləşdirin və çıxış hazırlayın. “Zibilliklərin azaldılması” Mövcud vəziyyəti araşdırmaqla dünyada və yaxud respublikamızda zibilliklərin azaldılması ilə bağlı hansı tədbirlər həyata keçirilir? Bu məqsədlə təkliflər hazırlayın.
Dünyada və yaxud respublikamızda yaşıllıqların artırılması ilə bağlı hansı tədbirlər həyata keçirilir? Bu məqsədlə təkliflər hazırlayın.
Dünyada və yaxud respublikamızda su hövzələrinin təmiz saxlanılması ilə bağlı hansı tədbirlər həyata keçirilir? Bu məqsədlə təkliflər hazırlayın.
“Havanın çirklənməsinin qarşısının alınması” Dünyada və yaxud respublikamızda havanın çirklənməsinin qarşısının alınması ilə bağlı hansı tədbirlər həyata keçirilir? Bu məqsədlə təkliflər hazırlayın.
Yaşadığınız ərazinin ekoloji tarazlığının qorunması məqsədilə təkliflərinizi verin və tədbirlər planı hazırlayın.
Bu məqsədlə hansı tədbirləri təklif edə bilərsiniz? 1. CƏMİYYƏTİN İNKİŞAFINDA İNTEQRASİYANIN ROLU XXI əsri İKT (İnformasiya Kommunikasiya Texnologiyaları) əsri ilə yanaşı, inteqrasiya əsri də adlandırırlar. Elm və təhsildə, iqtisadi və siyasi sahələrdə - bir sözlə, hər yerdə inteqrasiya anlayışı ilə tez-tez rastlaşırıq. İnteqrasiyasız həyatı təsəvvür etmək, cəmiyyətin həyatını inkişaf etdirmək qeyri-münkündür. İnteqrasiya sözü həyatın bütün sahələrinə aiddir. Bu anlayışın mahiyyətinə varmaq üçün ilk növbədə onun mənasını bilmək lazımdır. “İnteqrasiya” latın dilində “integer” sözündən olub, “bütöv”, “bütövləşmə” deməkdir. Əslində, sözün etimologiyası inteqrasiyanın siyasi proses kimi məzmun və missiyasını daha aydın ifadə edir. “İnteger” sözündən yaranan “integratio” sözü də latın dilində “bərpa”, “tamamlanan” mənasını verir. İlkin araşdırmalar onu göstərir ki, inteqrasiya termini XX əsrin sonundan daha fəal istifadə edilsə də, onun ifadə etdiyi mahiyyət və məzmun həyat yarandığı gündən mövcud olmuşdur. Zaman keçdikcə inteqrasiya bütövləşmələrin, tamamlanmaların nəticəsi kimi meydana çıxmışdır. Sizcə, cəmiyyətin inkişafında inteqrasiyanın rolu nədən ibarətdir? Əvvəllər insanlar kollektiv şəkildə yaşamış, qəbilə və tayfa halında fəaliyyət göstərmiş, inkişaf etmiş və daha yaxşı yaşamaq üçün səmərəli yollar axtarmışlar. Həyatını dəyişməyə və yaxşılaşdırmağa çalışan insan yeni inkişaf yolları axtarmağa başlamış, əmək nəticəsində yeni kəşflər etməklə elmi yeniliklərin əsasını qoymuşdur. İnteqrasiya cəmiyyətin, eləcə də dövlətin daxili və xarici siyasətinə təsir edən əsas amildir. Dünyanı əhatə edən inteqrasiya onlar arasında əlaqə və əməkdaşlığa şərait yaratmışdır. Müasir dünyada gedən inteqrasiya proseslərini bir çox tədqiqatçılar yalnız zamanın tələbi deyil, həm də tarixin yenidən kəşf olunmuş qanunu adlandırırlar.
əlaqəni cəmiyyətin inkişafına təkan verən amil kimi əsaslandırın. Bu gün həyatımızı internet, elektron poçt və qlobal rabitə imkanları olmadan təsəvvür belə etmək mümkün deyil. İKT cəmiyyətin inkişafına müsbət təsir edən mühüm bir vasitədir. O, dövlət orqanları, iqtisadi, sosial sahələrlə yanaşı, elm, təhsil, mədəniyyət sahələrinə, insanların gündəlik həyatına öz təsirini göstərir. Bir çox ölkələr İKT-nin tətbiqi nəticəsində böyük nailiyyətlər əldə etmişdir. Dünya təcrübəsi göstərir ki, İKT-nin geniş tətbiqi ölkənin ümumi sosial-iqtisadi inkişafına təkan verir və bunun nəticəsində yoxsulluğun azaldılması üçün şərait yaranır.
Yüklə 373,03 Kb. Dostları ilə paylaş:
|