Donli xom ashyolarni pishirish texnalogiyasi

Donli xom ashyolarni pishirish texnalogiyasi.
Don - qishloq xo'jalik ishlab ehiqarishining muhim mahsuloti, inson
oziqasining asosi, mahsuldor ehorvaehilikni rivojlantirish uehun yem-xashak
bazasi hisoblanadi. Don ekinlarining o'ziga xos tomoni-inson organizmi
uehun o'ta qimmatli organik moddalarni sintezlashdan iborat Donda boshqa
dehqonehilik mahsulotlariga qaraganda ko'p miqdorda quruq moddalar
mavjud bo'lib, yetilgan don massasining 85 % ini tashkil qiladi. Bular,
asosan, yuqori qiymatga ega bo'lgan oqsil moddalari, hazm bo'ladigan
uglevodlardir.
Donli ekinlar doni tarkibida 10-15 %, dukkakli ekinlar doni
tarkibida 28-30% yuqori sifatli oqsil mavjud:
Donli ekinlar insonning ovqatlanishi uehun oqsil va uglevodlar
manbayi va yuqori sifatli omixta yem mahsulotlari ishlab ehiqarish uehun
a'lo darajali xomashyo hisoblanadi. Oqsil va uglevodlardan tashqari
don va donni qayta ishlash mahsulotlari bir qator vitaminlar va mineral
moddalarning muhim manbayi ham hisoblanadi. Shu bilan birgalikda
donni oddiy sharoitlarda bir neeha yillar davomida saqlash va uzoq
masofalarga tashish ham mumkin.
Botanik alomatlariga ko'ra donli ekinlar boshoqli, greehixali va
dukkaklilar oilalariga bo'linadi. Kimyoviy tarkibiga ko'ra donlarni
ueh guruhga bo'lish qabul qilingan: kraxmalga boy (boshoqli ekinlar
va greehixa), oqsilga boy (dukkakli ekinlarning urug'lari), yog'ga boy
(yog'li ekinlarning urug'lari). Qo'llanilish maqsadiga qarab donlar un
tortishda qo'llaniladigan, yorma olishga mo'ljallangan, yem-xashak uehun
mo'ljallangan, texnikada qo'llaniladigan va urug'liklarga bo'linadi.