Феъл сыз туркуми

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI 
OLIY VA URTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
NAMANGAN DAVLAT UNIVERSITETI
ONA TILI 
Ma’ruza matnlari 
Muallif:
f.f.n., dots. M.Hamidova 
2-qism 
NAMANGAN – 2010 

---

2 
FE'L - SO'Z TURKUMI 
R E J A: 
I. 
Fe'l – so'z turkumi haqida ma'lumot.
II. 
O'timli va o'timsiz fe'llar.
III. 
Fe'l nisbatlari.
1. 
Aniq nisbat.
2. 
O'zlik nisbati.
3. 
Majhullik nisbati.
4. 
Birgalik nisbati.
5. 
Ortirma nisbat. 
IV. 
Bo'lishli va bo'lishsiz fe'llar.
V. 
Fe'l zamonlari:
1. 
O'tgan zamon fe'llari.
2. 
Hozirgi zamon fe'llari.
3. 
Kelasi zamon fe'llari.
VI. 
Fe'l mayllari.
1. 
Aniqlik (ijro) mayli.
2. 
Buyruq-istak mayli.
3. 
Shart mayli.
4. 
Maqsad mayli.
VII. 
Ko'makchi fe'llar.
VIII. 
To'liqsiz fe'llar.
IX. 
Fe'llarni yasalishi.
X. 
Fe'llarning tuzililish jihatidan turlari.
I. FE'L SO'Z TURKUMI XAQIDA UMUMIY MA'LUMOT. 
Predmetning ish-harakatini ifodalaydigan mustaqil so'zlar fe'l so'z turkumi 
deyiladi.
Masalan: mashg'ulot boshlandi, topshiriq bajarildi.
Fe'l holat, belgining yuzaga kelishi, o'zgarishi kabi jarayonlarni ham 
harakat sifatida ifodalaydi. Masalan: Bolalar dam olmoqda. Lolalar qizardi. 
Vatanimni sevaman.  
Morfologik jihatdan fe'lning bir qancha o'ziga xos xususiyatlari mavjud: 
o'timli-o'timsiz, (kel-o'timsiz, o'qi-o'timli), bo'lishli-bo'lishsizlik (bor-borma), zamon 

---

3 
(o'qidi, o'qiyapti, o'qimoqchi), mayl (boray, borsa) kabi kategoriyalari, 
ravishdosh, sifatdosh, harakat nomi kabi shakllari bor.
Shuningdek, fe'lda tuslanish sistemasi bor. Fe'l gapda asosan, kesim 
vazifasida qo'llanadi.