Mövzu:
Az
ərbaycan XVIII əsrin birinci yarısında
İran, Rusiya və Osmanlı Müharibələri
Əksər müstəqil tarixçilər XVIII əsrin əvvəllərində Osmanlı İmperiyası, İran və Rusiya
İmperiyası arasında baş vermiş olan müharibələri "Qafqaz Münaqişələri" kimi
adlandırırlar. Bu müharibələr, bölgədəki strateji maraqlar və tarixi münasibətlərin bir
çox m
əsələlərinin nizamlanmasına nail olmaq üçün baş verdi. Hər üç dövlətin
daxilind
ə hüquqi
və siyasi qüvvələrin dəyişməsi, ictimai-siyasi strukturların çökməsi
v
ə əsas iqtisadi dəyərlərin paylaşılması üçün mübarizənin səbəbləri idi.
Osmanlı İmperiyası və Müstəqillik Çərçivəsi
Osmanlı İmperiyası XVIII əsrin əvvəllərində daxili siyasi çətinliklərlə üzləşirdi. II
Sultan Əhmadın (1703-1730) devrilməsi və daxili qoşunlar arasında ayrı-seçkilik
müşahidə edilirdi. Nadirqulu xanın Türkiyəyə qarşı mübarizəyə başlaması, İranla
sülh
əldə etmək üçün bir səbəb idi və bu, Osmanlı İmperiyasının bir qatı qışqırdığı
vaxtda gerç
əkləşdi. 1730-cu ildə Türkiyədə baş verən dövlət çevrilişi, Nadirqulu
xana
Türkiy
əyə müqavimət göstərmək və türklərin əlində olan əraziləri geri
qaytarmaq üçün bir şans verdi.
İran Şahları və İstiqlal Mübarizəsi
II Şah Təhmasib və feodalların dövlətin taleyi ilə bağlı düşüncləri, Osmanlıların
ərazilərini tərəqqi etdirmək üçün mübarizəyə başlamağı tələb edirdi. Şah, Osmanlı
Sultanına rəsmi səfir göndərərək ərazilərin geri qaytarılmasını tələb etdi, lakin bu
diplomatik c
əhdlər müvəqqəti oldu və Osmanlılar tərəfindən müqavimət göstərildi.
Bu, İran Şahının daxili siyasi vəziyyətinin daha da qüvvətlənməsi üçün bir imkan
yaradıcı oldu.
II Şah Təhmasib, Nadirqulu xanın müdaxiləsi ilə də dəyil, həm də
daxili qüvv
ələrinin dəstəklədiyi ərazi əldə etməyə nail oldu.
