Amaliy matematika fakulteti
“Kompyuter ilmlari va dasturlash texnologiyalari”
yo`nalishi:
Axborot xavfsizligi asoslari fanidan
Mavzu: Axborotni himoyalashning maqsadlari va vazifalari.
Bajardi: Isoqov R.
Tekshirdi: Ismoilov I.
Jizzax 2021
Axborot tushunchasi.
Tez rivojlanib borayotgan axborot-kommunikatsiya texnalogiyalari bizning
kundalik hayotimizda barcha jabhalariga sezilarli o’zgarishlarni olib kirmoqda. Hozirda
“Axborot tushunchasi” sotib olish, sotish, biror boshqa tavarga almashtirish mumkin
bo’lgan maxsus tovar belgisi sifatida tez-tez ishlatilmoqda. Shu bilan birga axborotning
bahosi ko’p hollarda uning o’zi joylashgan kompyuter tizimining bahosida bir necha yuz
va ming barobarga oshib ketmoqda.
Shuning uchun tamomila tabiiy holda axborotni unga ruxsat etilmagan holda
kirishdan, qasddan o’zgartirishdan, uni o’g’irlashdan, yo’qotishdan va boshqa jinoiy
harakatdan himoya qilishga kuchli zarurat tug’iladi. Ammo, jamiyatning
avtomatlashtirilishi yuqori darajasiga intilishi uni foydalaniladigan axborot
texnalogiyalarining xavfsizligi saviyasiga bog’liq qilib qo’yadi. Axborotning muhumlik
darajasi qadim zamonlardan ma’lum. Shuning uchun ham qadimda axborotni himoyalash
uchun turli xil usullar qo’llangan. Ulardan biri - “Sirli yozuvdir”. Undagi xabarni xabar
yuborilgan manzil egasidan boshqa shaxs o’qish umkoniga ega bo’lmagan. Asrlar
davomida bu san’at – sirli yozuv jamiyatining yuqori tabaqalari, davlatning elchixona
rezedensiyalari va razvedka missiyalaridan tashqariga chiqmagan.
Faqat bir necha 15-20 yil oldin hamma narsa o’zgardi, ya’ni axborot o’z
qiymatiga ega bo’ldi va keng tarqaladigan mahsulotga aylandi. Uni endilikda ishlab
chiqaradilar, saqlaydilar, uzatadilar, sotadilar va sotib oladilar. Bulardan tashqari uni
o’girlaydilar, buzib talqin etadigar va soxtalashtiradilar. Shunday qilib axborotni
himoyalash zarurati tug’ildi.