Mavzu: Aerokosmik monitoring



Yüklə 31,36 Kb.
səhifə1/3
tarix02.06.2023
ölçüsü31,36 Kb.
#124060
  1   2   3
Aerokosmik monitoring


Mavzu: Aerokosmik monitoring.
Kirish
Asosiy qism
1. Aerokosmik monitoring vazifalari
2. Ekologiyada aerokosmik monitoring
3. Aerokosmik monitoring tizimlari, ularning ishlash muddati
Xulosa
Kirish
Mustaqil ishning dolzarbligi: Aerokosmik monitoring.Aerokosmik monitoring deganda, aniq maqsadlarni ko'zlagan holda, aerokosmik tadqiqotlar materiallari asosida amalga oshiriladigan, atrof-muhitni muntazam takroriy kuzatish va baholash tizimi tushuniladi. “Monitoring” atamasi xorijiy va mahalliy adabiyotlarda keng tarqalgan bo‘lib, nazorat, o‘zgarishlarni aniqlash, dinamikani o‘rganish kabi so‘zlarning o‘rnini egallaydi. Monitoring g‘oyalari va tamoyillari tabiat hodisalari dinamikasi haqida muntazam ma’lumot beruvchi barcha tizimli kuzatishlarga taalluqlidir. Aerokosmik monitoring bir nechta so'rovlarni ishlab chiqarish orqali ma'lumotlarni muntazam ravishda olishga asoslangan.
Mustaqil ishning maqsadi: Mustaqil ishda aerokosmik monitoring haqida umumiy tushuncha berish va ilmiy asoslash.
Mustaqil ishning vazifalari: Asosiy vazifasi aerokosmik monitoringni organib chiqish.
Mustaqil ishning obyekti: Aerokosmik monitoring
Mustaqil ishning predmeti: Aerokosmik monitoring vazifalari, tizimlari.
Mustaqil ishining organish metodi: Kuzatish,taqqoslash,matematik va modellashtirish metodlarini o‘z ichiga oladi.
Mustaqil ishining ilmiy-amaliy ahamiyati: Ushbu ish yuzasidan olib borilgan izlanishlardan, ma’lumotlardan ilmiy maqolalar yozishda va amaliy qo’llanmalar tayyorlashda, talabalar, o’quvchilar, aholi o’rtasida tushuntirish ishlari olib borish uchun foydalanish mumkin. Kelgusida yosh avlodga bilim ko’nikmalar berishda tayanch vazifasini o’tashi mumkin.
Mustaqil ishining tuzilishi va hajmi: Ushbu mustaqil ishining hajmi 17 sahifa, asosiy qism, xulosa.

Aerokosmik monitoring vazifalari
Aerokosmik monitoring - har qanday ob'ektlar, jarayonlar, hodisalar (atrof-muhit holati, nizolashayotgan tomonlarning faoliyati va boshqalar) holatini baholash va bashorat qilish uchun aviatsiya va kosmik texnologiyalardan foydalangan holda muntazam ravishda kuzatish va ma'lumotlarni to'plash. Sun'iy yo'ldoshlardan olingan va atrof-muhit monitoringini tashkil etishda foydalaniladigan ma'lumotlarga o'rmonlar, qishloq xo'jaligi erlari, quruqlikdagi o'simliklar va uning holatidagi mavsumiy o'zgarishlar, dengiz fitoplanktonlari, er yuzasining holati (tuproq qoplami, tabiatning buzilishi) to'g'risidagi ma'lumotlar kiradi. antropogen faoliyat, eroziya jarayonlari, urbanizatsiya jarayonlari), suv resurslarining qayta taqsimlanishi, atmosfera, dengiz va quruqlikning ifloslanishi natijasida er yuzasi. Tizimning yer, aviatsiya va kosmik vositalaridan foydalangan holda quyidagi vazifalar hal etiladi:
• davom etayotgan xavfli tabiiy va texnogen jarayonlarning dastlabki belgilarini aniqlash maqsadida Yerning litosferasi, atmosferasi va ionosferasi, Yerga yaqin fazoning doimiy va uzluksiz kosmik monitoringi;
• kosmik ma'lumotni qabul qilish uchun kuzatuv ma'lumotlarini yerosti stansiyalariga jo'natish, kosmik kema bortida dastlabki ishlov berish;
• kosmik, aviatsiya va yer usti qurilmalaridan olingan global monitoring ma’lumotlarini umumlashtirish va milliy, mintaqaviy va xalqaro inqiroz markazlarida kompleks qayta ishlash, ularni sharhlash, saqlash va namoyish qilish;
• BMTning tegishli tashkilotlari va ixtisoslashgan tuzilmalariga aniqlangan tabiiy va texnogen tahdidlar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni tezkorlik bilan yetkazish;
• Favqulodda vaziyatlar, tabiiy ofatlar tibbiyoti, gumanitar operatsiyalar manfaati uchun butun dunyo bo'ylab iste'molchilarga kafolatlangan navigatsiya va telekommunikatsiya yordami; transport koridorlari tizimini yaratish, odamlar va tovarlar harakatini optimallashtirish; savodsizlikni tugatish, madaniy qadriyatlarni asrab-avaylash, masofaviy ta'limni rivojlantirish va turli sohalar bo'yicha mutaxassislar tayyorlash va turli sohalar bo'yicha mutaxassislarni tayyorlash;
• Kosmosda va koinotdan global tahdidlar haqida ogohlantirish: asteroid-meteorit xavfi, quyosh faolligi va boshqalar.
• global xavflarni kamaytirish va yuzaga kelayotgan tahdidlarga qarshi kurashish manfaatlarida yagona, sayyoraviy “axborot xavfsizligi makonini” bosqichma-bosqich shakllantirish.
Meteor-Priroda tizimining sun'iy yo'ldoshlari maxsus multispektral skanerlar, spektrometrlar va mikroto'lqinli radiometrlar bilan jihozlangan bo'lib, ular shaharlar va sanoat hududlarida antropogen aerozol plyuslarini aniqlash imkonini beradi. Birinchi faol masofadan zondlash qurilmalaridan biri 1983 yilda Kosmos-1500 sun'iy yo'ldoshida o'rnatilgan. Sun'iy yo'ldosh kuzatuvlari natijalari shuni ko'rsatdiki, antropogen aerozollarning plashlari yuzlab va minglab kilometrlarga cho'zilgan. Ba'zida Evropaning deyarli butun hududi antropogen kelib chiqadigan tuman bilan qoplangan.Troposferani sun'iy yo'ldosh orqali masofadan zondlashni yanada rivojlantirish istiqbollari, birinchi navbatda, global suv aylanishi, bulut qoplami dinamikasi muammolarini hal qilish bilan bog'liq. Atmosfera va okeanlarning o'zaro ta'siri, tropiklarda atmosfera sirkulyatsiyasi va troposferaning o'zgaruvchan gaz tarkibi. O'rta atmosfera tarkibining ko'p jihatdan antropogen ta'sir tufayli uzoq muddatli evolyutsiyasi alohida ahamiyatga ega. Ushbu evolyutsiyani tushunish uchun o'rta atmosferaning barcha uzoq umr ko'radigan asosiy tarkibiy qismlari, shu jumladan radikallar manbalari, radikallarning o'zlari va molekulalar - lavabolar haqida ma'lumotlar kerak. Quyosh faolligining kamida bitta 11 yillik tsikli davomida faol komponentlarning olib tashlanishiga olib keladi. So'nggi paytlarda atrof-muhit monitoringi tizimini takomillashtirish va rivojlantirish bo'yicha bir qator ishlanmalar va tadqiqotlar olib borildi. Turli maqsadlar uchun sun'iy yo'ldosh uskunalariga alohida e'tibor qaratilmoqda. Mavjud kuzatuv ob'ektlarini yanada rivojlantirish, ob'ektlarni kengaytirishga yo'naltirish rejalashtirilgan. Radio diapazonidagi kuzatishlar, ma'lumotlarning fazoviy o'lchamlarini oshirish, stereoskopik tasvirlarni olish. IGMASSning maqsadi - Yerda va kosmosda tabiiy va texnogen tabiatdagi potentsial xavfli vaziyatlarning yuzaga kelishining global va samarali prognozi. Butun dunyo bo'ylab aerokosmik monitoring salohiyatidan foydalanish. Xalqaro aerokosmik global monitoring tizimi (IGMAS) jahon hamjamiyatini yaqinlashib kelayotgan tabiiy ofatlar, shuningdek, yer va havoning ilmiy-texnik salohiyatidan foydalangan holda global va operativ prognozlash asosida tabiiy va texnogen xususiyatli favqulodda vaziyatlar to‘g‘risida o‘z vaqtida ogohlantirish maqsadida yaratilmoqda. dunyoning barcha davlatlarining kosmik monitoringi, insoniyatning gumanitar muammolarini hal etish manfaatlari yo‘lida sayyoramizning navigatsiya, telekommunikatsiya va axborot resurslarini yanada rivojlantirish va bosqichma-bosqich integratsiyalashuvi. IGMASSning mo'ljallangan maqsadiga asoslanib, tizimning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat bo'lishi kerak: seysmik xavfli hududlarni aniqlash, xavfli geologik hodisalarning prekursorlarini aniqlash va hujjatlashtirish, ularning yaqinlashishi, vaqt va makonda evolyutsiyasi, shuningdek keyingi doimiy monitoring. texnogen tizimlar va ularning elementlariga xavfli ekologik ta'sirlar (seysmiklik, tajovuzkorlik, o'zgaruvchanlik va boshqalar). IGMASSni yaratish vaqtini optimallashtirish zarurligini hisobga olgan holda, tizimga yuklangan qolgan vazifalar ikki bosqichda hal qilinadi. Birinchi bosqich - favqulodda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etish, gumanitar operatsiyalarni amalga oshirish bo'yicha chora-tadbirlarni telekommunikatsiya va navigatsiya bilan ta'minlash; masofaviy ta'limni rivojlantirish va turli sohalarda mutaxassislar tayyorlash. Ikkinchi bosqich - kosmosdagi va koinotdan keladigan global tahdidlar haqida ogohlantirish, shuningdek, yagona "axborot xavfsizligi makonini" bosqichma-bosqich shakllantirish bo'yicha istiqbolli vazifalar.



Yüklə 31,36 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin