Mövzu «ÇƏTİN» UŞaqlar və onlarla aparilan iŞİn xüsusiYYƏTLƏRİ p L a n

---

MÖVZU 4. «ÇƏTİN» UŞAQLAR VƏ ONLARLA APARILAN 
İŞİN XÜSUSİYYƏTLƏRİ 
 
P L A N: 
 
1. «Çətin» uşaqların psixoloji xüsusiyyətləri 
2. «Çətin» uşaqlarla aparılan işin formaları 
 
Psixoloji və Pedaqoji ədəbiyyatda tez-tez «çətin» uşaqlar sözünə rast 
gəlmək olur.Müəllimlər çox vaxt bəzi uşaqların «çətinliyindən» şikayətlənirlər. 
Əksər halda «çətin» uşaqların sırasına sözə baxmayan, şıltaq, tərs, intizamsız, 
kobud, yalançı, tənbəl və s. uşaqları daxil edir və bunları «assosialuşaqlar» kimi 
xarakterizə edirlər. Bu jür uşaqların Pedaqoji baxımsızlığından irəli gəldiyini 
xüsusilə qeyd edirlər. 
Adətən «çətin» uşaqların xüsusiyyətləri daha çox yeniyetməlik dövründə 
özünü göstərir. Bu dövr uşaqlarda «çətinliyin» yaranmasına təkan verir. 
Psixoloji tədqiqatlar «çətin» yeniyetmələrin dörd qrupunu müəyyən- 
ləşdirmək imkanı vermişdir:
1/davranışınıdakı qüsurları onun emosional-iradi inkişaf səviyyəsi ilə 
şərtlənən yeniyetmə;
2/Pedaqoji jəhətdən baxımsız və nətijədə əxlaqi təsəvvürlərə yiyələnməyən 
yeniyetmə;
3/ əlverişli olmayan inkişaf şəraiti və ya tərbiyəçinin düzgün iş apara 
bilməməsinin təsiri ilə «çətin»b.öyüyən yeniyetmə;
4/ uyğun gəlməyən münasibətlərlə şərtlənən və yaxud «xüsusi çətin tərbiyə 
olunanlar». 
Psixoloqlar emosional sahədə problemlərin olması ilə bağlı kiçik məktəb 
yaşı dövründə «çətin» uşaqların meydana gəldiyini də qeyd edirlər. 
Bununla bağlı olaraq «çətin» uşaqları 3 qrupa ayırırlar: təjavüzkar uşaqlar; 
yüksək emosionallığa malik uşaqlar; hədsiz dərəjədə utanjaq, hər şeydən tez 
təsirlənən, küsəyən, qorxaq, həyəjanlı uşaqlar. 
 
Təjavüzkar uşaqlar. Adətən elə bir uşaq tapmaq olmaz ki, həyatında heç 
olmasa bir dəfə təjavüzkar hərəkət etməmiş olsun. Lakin bunların hamısını 
«təjavüzkar» adlandırmaq olmaz.Bu qrupa yalnız o uşaqları aid etmək olar ki, 
onların təjavüzkar hərəkətləri, reaksiyaları özünün davamlılığı. Affektiv davranışa 
səbəb olma xarakteri ilə fərqlənsinlər.