T.C.
ÇUKUROVA ÜNĠVERSĠTESĠ
TIP FAKÜLTESĠ
KULAK BURUN BOĞAZ
ANABĠLĠMDALI
OTOSKLEROZ CERRAHĠSĠNDE FONKSĠYONEL
SONUÇLARIMIZ
Dr. Oktay ÇĠĞDEMAL
UZMANLIK TEZĠ
TEZ DANIġMANI
Prof.Dr ÜLKÜ TUNCER
ADANA – 2011
I
TEġEKKÜR
Uzmanlık eğitimim boyunca eğitim ve öğrenimime verdikleri değerli
katkılarından dolayı değerli hocalarım Sayın Prof. Dr Fikret Çetik’e, Sayın Prof. Dr.
Levent Soylu’ya, Sayın Prof. Dr. Mete Kıroğlu’na, Sayın Prof. Dr. Barlas Aydoğan’a,
Sayın Yrd. Doç. Dr. Özgür Tarkan’a ve Sayın Yrd. Doç. Dr. Süleyman Özdemir’e
şükranlarımı ve saygılarımı sunarım. Asistanlık döneminde olduğu gibi özellikle
tezimin hazırlık aşamasında bilgi ve deneyimlerini benimle paylaşan, katkılarını
esirgemeyen tez hocam Sayın Prof. Dr. Ülkü Tuncer’e saygı ve teşekkürlerimi
sunuyorum. Tezimin istatistik aşamasında her türlü bilgi ve deneyimini benimle
paylaşan, değerli zamanını bana ayıran Sayın hocam Prof. Dr. Nazan Alparslan’a
teşekkürlerimi sunuyorum.
Asistanlık dönemim boyunca dostluklarını ve desteklerini daima yanımda
hissettiğim asistan arkadaşlarıma, Kulak Burun Boğaz Bölümünde görevli tüm hemşire,
teknisyen ve personel arkadaşlarıma teşekkür ediyorum.
Benim bu günlere gelmemde büyük emeği olan her türlü imkanlarını ve
desteklerini benden esirgemeyen saygıdeğer babam Haydar Çiğdemal, annem Latife
Çiğdemal ve amcam Mithat Çiğdemal’a, doğumundan beri yaşamıma büyük bir renk ve
sevgi katan kardeşim İlker Çiğdemal’a teşekkürlerimi sunuyorum.
II
ĠÇĠNDEKĠLER
TEŞEKKÜR
I
İÇİNDEKİLER II
TABLO LİSTESİ III
ŞEKİL LİSTESİ
IV
KISALTMA LİSTESİ
V
ÖZET
VI
ABSTRACT
VII
1. GİRİŞ VE AMAÇ
1
2. GENEL BİLGİLER
3
2.1 Kulak Anatomisi
3
2.1.1 Dış Kulak
3
2.1.2 Orta Kulak
4
2.1.3 İç Kulak
5
2.2 İşitme Fizyolojisi
6
2.3 Otoskleroz
8
2.3.1 Otoskleroz Tanımı ve Epidemiyoloji
8
2.3.2 Histopatoloji
9
2.3.3 Etyopatogenez
10
2.3.4 Otosklerozda Klinik Değerlendirme
13
2.3.5 Otosklerozda Odyolojik Değerlendirme
15
2.3.6 Otosklerozun Tedavisi
16
2.3.6.1 Medikal Tedavi
16
2.3.6.2 Cerrahi Tedavi
17
2.3.7 Otoskleroz Cerrahisnde Komplikasyonlar
21
2.3.7.1 İntraoperatif Komplikasyonlar
21
2.3.7.2 Postoperatif Komplikasyonlar
23
2.3.8 Revizyon Stapes Cerrahisi Endikasyonları 25
3. GEREÇ VE YÖNTEM
27
4. BULGULAR
29
5. TARTIŞMA
37
6. SONUÇLAR
44
KAYNAKLAR
45
ÖZGEÇMİŞ
50
III
TABLO LĠSTESĠ
Tablo no Sayfa no
Tablo 1: Preoperatif hava kemik aralığı değerlerine göre olgu sayıları
30
Tablo 2: Stapedotomi grubunun preoperatif hava kemik aralığı
30
değerlerine ve piston çaplarına göre olgu sayıları
Tablo 3: Stapedotomi ve stapedektomi gruplarının postoperatif
31
hava kemik aralığı değerlerine göre olgu sayıları
Tablo 4: Stapedotomi grubunun piston çaplarına ve
31
postoperatif hava kemik aralığı değerlerine göre olgu sayıları
Tablo 5: Tüm grupların preoperatif ve postoperatif
34
iĢitme sonuçları (0,5,1,2,3 kHz)
Tablo 6 : 4 kHz frekans iĢitme sonuçları
34
Tablo7:Ġntraoperatif ve postoperatif komplikasyonlar
35
Tablo 8 : Revizyon yapılan olguların revizyon öncesi ve sonrası iĢitme sonuçları
36
IV
ġEKĠL LĠSTESĠ
ġekil no Sayfa no
ġekil 1. Stapes ve çevresi.
19
ġekil 2. Stapedotomi operasyonunun aĢamaları.
20
ġekil 3. Hastaların operasyon öncesi baĢvuru Ģikayetlerine göre dağılımı.
29
ġekil 4. Operasyon sonrası kemik yolu kazançlarına göre olgu sayıları.
32
ġekil 5. Postoperatif hava kemik aralığı kazancına göre olgu sayıları.
33
V
KISALTMA LĠSTESĠ
Ark. : Arkadaşları
COL1A1 : Collagen type 1 alfa 1
dB : Desibel
DKY : Dış kulak yolu
HKA : Hava kemik aralığı
HYO : Hava yolu ortalaması
Hz : Hertz
KYO : Kemik yolu ortalaması
Maks : Maksimum
Mev : Measles virüs
Min : Minimum
mRNA : Mesajcı ribonükleik asit
NaF : Sodyum florür
OPG : Osteoprotogerin
RANK : Reseptör aktivatör nükleer kappa
RANKL : Reseptör aktivatör nükleer kappa ligand
RNA : Ribonükleik asit
RT-PCR : Revers Transkripcion- Polimeraz Chain Reaction
SNĠK : Sensörinöral işitme kaybı
TNF : Tümör nekrozis faktör
VI
ÖZET
Otoskleroz Cerrahisinde Fonksiyonel Sonuçlarımız
Amaç: Otoskleroz labirent kemik kapsülünün bazı bölgelerinde yeni kemik
oluşumlarıyla seyreden
organizmanın başka bir bölgesinde görülmeyen primer bir
hastalıktır. Stapes taban fiksasyonu ve koklear kemik resorpsiyonu sonucunda iletim ve
sensörinöral işitme kaybına yol açmaktadır.
Otosklerozun kesin bir tedavisi olmayıp
işitme kaybına yönelik olarak cerrahi müdahale veya işitme cihazı kullanımı
önerilmektedir. Bu çalışmada hastaların operasyon sonrası işitme sonuçlarının ve işitsel
başarı oranlarının değerlendirilmesi, ortaya çıkan komplikasyonlar ve bunların
tedavisinin değerlendirilmesi, revizyon cerrahilerinin nedenleri ve sonuçları,
stapedotomi ve stapedektomi sonuçlarının karşılaştırılması, operasyonda kullanılan
piston çaplarının işitme sonuçlarına ve fonksiyonel başarı oranlarına etkilerinin
karşılaştırılması ve bunların literatür ışığında tartışılması amaçlandı.
Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada Çukurova Üniversitesi Kulak Burun Boğaz
Anabilim Dalı’nda Ocak 1997 ile Haziran 2011 tarihleri arasında iletim tipi işitme kaybı
nedeniyle opere edilen ve klinik otoskleroz tanısı alan 273 hasta(299 opere edilen kulak)
incelendi. Hastalar yapılan operasyonun türüne göre stapedotomi ve stapedektomi
olarak iki gruba ayrıldı. Stapedotomi yapılan grupta kendi içerisinde kullanılan
pistonların çapına göre; 0,4 mm, 0,6 mm ve 0,8 mm olarak üç gruba ayrıldı ve bu
grupların arasındaki fonksiyonel başarı oranları hava yolu ve kemik yolu odyolojik
sonuçları karşılaştırıldı. Operasyon sırasında ya da operasyondan sonra ortaya çıkan
komplikasyonlar değerlendirildi ve kaydedildi. Revizyon cerrahiye ihtiyaç duyan
hastaların revizyon nedenleri ve revizyon operasyonların sonuçları değerlendirildi.
Bulgular: Opere edilen 299 olgunun 232’sinde (%77,6) fonksiyonel başarı
sağlandı. Bu oran stapedotomi grubunda %77,8 (214 olgu), stapedektomi grubunda %75
(18 olgu) olarak saptandı. İki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık
bulunamadı(p=0,53). Başarı oranları teflon pistonların çapına göre değerlendirildiğinde
0,4 mm’de %73,5; 0,6 mm’de %78; 0,8 mm’ de %81,8 olarak bulundu. Aralarında
istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu(p=0,74). Bu çalışmada yedi (%2,3) olguda
revizyon cerrahisi gerekti. Revizyon nedenleri iki olguda inkus uzun kolunda erezyon
ve nekroz, üç olguda protez yer değişikliği, bir olguda orta kulakta ve oval pencerede
fibröz doku oluşumu, bir olguda reperatif granülom oluşmasıydı. Revizyon cerrahisinde
başarı oranı %71,4 idi.Stapes cerrahisinin en önemli komplikasyonu olan total işitme
kaybı üç olguda (%1) ortaya çıktı. Literatür ile karşılaştırıldığında kabül edilebilir bir
oranla karşılaşıldı.
Sonuç: Sonuç olarak stapedotomi ve stapedektomi grupları arasında fonksiyonel
başarı oranları açısından anlamlı farklılık saptanmadı. Piston çapının fonksiyonel başarı
oranları üzerine istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi bulunamadı. Stapes cerrahisi,
yüksek başarı oranı ve düşük komplikasyon oranları ile otoskleroz tedavisinde başarılı
bir tedavi yöntemidir.
Anahtar Kelimeler: Otoskleroz, stapedotomi, piston çapı, stapes cerrahisi.
VII
ABSTRACT
Functional Outcomes in Otosclerosis Surgery
Aim: Otosclerosis is a primary disease of bony labyrinth capsule which is
characterized with new bone formation. Otosclerosis is resulted with conductive and
sensorineural type hearing loss by stapes footplate fixation and cochlear bone
resorption. There is no certain treatment for otosclerosis but hearing loss is corrected
whether by surgery or hearing aids. In this study we aimed to evaluate postoperative
audiologic results, audiologic success rates, complications and their management,
causes and results of revision surgery, comparison of stapedotomy or stapedectomy and
effect of piston diameter on functional audiologic success rates.
Material and Methods: We retrospectively analyzed 273 patients and their 299
ears who had clinical otosclerosis and operation in Cukurova University Faculty of
Medicine Otolaryngology Department in between january 1997 and june 2011 dates.
Patients are divided into 2 groups according to type of operation as stapedotomy and
stapedectomy. Patients in stapedetomy group also divided into 3 groups according to
diameter of teflon piston as 0,4mm, 0,6mm, 0,8mm and effect of piston diameter on
functional success rate is compared in between these groups. Intraoperative and
postoperative complications are evaluated and recorded. Causes and results of revision
surgery are evaluated and recorded.
Results: Functional success is achieved in 232 of 299 operated ears(77,6%). This
rate is calculated as 77,8%(214 ears) in stapedotomy group and 75% (18 ears) in
stapedectomy group. There is no statistically significant difference in between these
groups(p=0,53). Functional success rates according to piston diameter for 0.4mm,
0.6mm and 0.8mm groups are 73.5%, 78% and 81.8% respectively but this difference is
not statistically significant (p=0,74). In this study we performed 7 (2.3%) revison
surgery. Causes of revision operations are prosthesis dislocation (n=3), erosion and
necrosis of long process of incus(n=2), fibrous tissue formation around the oval
window(n=1), formation of reperative granuloma (n=1). Functional success rate is
calculated as 71.4% in revision surgery. Total hearing loss which is a very important
complication of stapes surgery is experienced in 3 patients (1%) similar with literature.
Conclusion: We didn’t find any significant difference between stapedotomy and
stapedectomy procedures. Also there is no any significant difference in functional
success rates according to piston diameters. As a result stapes surgery is a successful
and safe treatment modality with good functional success and low complication rates.
Key Words: Otosclerosis, stapedotomy, piston diameter, stapes surgery.
1
1. GĠRĠġ
VE AMAÇ
Otoskleroz, labirent kemik kapsülünün bazı bölgelerinde yeni kemik
oluşumlarıyla seyreden
organizmanın başka bir bölgesinde görülmeyen primer bir
hastalıktır
1
. Stapes taban fiksasyonu ve koklear kemik resorpsiyonu sonucunda iletim ve
sensörinöral işitme kaybına yol açmaktadır
2
.
Otoloji pratiğinde kronik otitis mediadan
sonra iletim tip işitme kaybının ikinci en sık nedeni klinik otosklerozdur. Toplumda
genel görülme sıklığı histolojik otoskleroz olarak % 10’dur. Bu olguların da % 10’ unda
klinik yakınma ortaya çıkmaktadır
3
.
Otosklerozun kesin bir tedavisi olmayıp işitme kaybına yönelik olarak cerrahi
müdahale veya işitme cihazı kullanımı önerilmektedir.
Otoskleroz cerrahisi otolojik cerrahinin yüz güldüren ameliyatlarından biridir.
Primer olgularda, özellikle koklear rezervi iyi olan ve hava kemik aralığı fazla olan
hastalarda % 90’lara varan işitme başarısı sağlanır. Bununla birlikte, ameliyat nedeniyle
% 0,5-3 oranlarında işitmeyi tam kaybetme olasılığı da bulunmaktadır
4,5,6
. Otoskleroz
cerrahisinde amaç, hastalığa bağlı kemikçik zincirdeki hareketsizliği gidererek ses
iletimini tekrar sağlamaktır bu amaçla tarihsel süreç içerisinde birçok teknik
kullanılmıştır. 19. yüzyıl sonunda ortaya atılan stapes mobilizasyonu erken dönemde iyi
sonuçlar verirken zamanla enfeksiyon ve iç kulak hasarı ile bu teknik terk edilmiştir.
1930’lu yıllarda Lempert lateral semisürküler kanalın fenestrasyonu tekniği ile stapes
cerrahisini yeniden yaygınlaştırmıştır. İlk kez stapedektomiyi Shea tariflemiş, stapes
tabanını total olarak çıkarıp oval pencereyi ven grefti ile örterek teflon protez
kullanımını başlatmıştır
7
. 1969’da Schuknecht ve Applebaum stapes tabanına açtıkları
küçük pencereye küçük çaplı teflon piston yerleştirdiler ve bunu stapedotomi olarak
tanımladılar
8
. Otosklerozda oval pencereye yerleştirilen protezlerin çok çeşitli çapta
tabanları mevcuttur. Piston çapları sıklıkla 0,3-0,8 mm arasında değişmektedir.
Bu çalışmada Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Anabilim
Dalı’nda 1997-2011 yılları arasında iletim tip işitme kaybı nedeniyle opere edilen ve
klinik otoskleroz tanısı alan, operasyon sonrası odyolojik ve klinik takipleri olan 273
hasta değerlendirildi. Çalışmada hastaların operasyon sonrası işitme sonuçlarının ve
işitsel başarı oranlarının değerlendirilmesi, ortaya çıkan komplikasyonlar ve bunların
tedavisinin değerlendirilmesi, revizyon cerrahilerinin nedenleri ve sonuçları,
stapedotomi ve stapedektomi sonuçlarının karşılaştırılması, operasyonda kullanılan
2
piston çaplarının işitme sonuçlarına ve fonksiyonel başarı oranlarına etkilerinin
karşılaştırılması ve bunların literatür ışığında tartışılması amaçlandı.
Dostları ilə paylaş: |