Referat mavzu: Oddiy harakatlanuvchi jag’li maydalagich. Bajardi: 47-12 Haydarov N

---

O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta’lim 
vazirligi 
 
Toshkent Arxitektura Qurilish Instituti 

«Muhandislik Qurilish Infrastrukturasi» fakulteti 
Qurilish materiallari va kimyo kafedrasi 
 
Qurilish industriyasi mexanik mashina va 
uskunalari 
fanidan
REFERAT 
Mavzu:
Oddiy harakatlanuvchi jag’li maydalagich. 
 
 
Bajardi:47-12 Haydarov N
 
Qabul qildi:dotsent Sattarov Z
 
 
Toshkent 2015
 

---

 Oddiy harakatlanuvchi jag’li
maydalagich.
Reja: 
1. Materiallarni maydalash to’g’risida asosiy 
ma’lumotlar.
2.Maydalagichlar haqida umumiy ma’lumotlar. 
3. Oddiy harakatlanuvchi maydalagichlarning 
tasnifi. 
 

---

Maydalash to`g`risida umumiy ma`lumotlar va maydalash
vositalari 
Foydali qazilma massasi (asosan, ruda) tarkibini tashkil qiluvchi 
bo`laklar turli o`lchamlarga ega bo`lgan holda boyitish fabrikasiga 
kelib tushadi. Shu sababli rudani boyitish uchun, dastlab uni 
maydalab, lozim bo`lgan taqdirda yanchib, boyitish texnologiyasi 
talablariga mos keluvchi holatga keltiriladi. Fizik mohiyati 
bo`yicha maydalash va yanchish jarayonlari bir xil bo`lsa-da, 
olinadigan mahsulotlar tarkibini tashkil qiluvchi bo`lak va 
zarrachalarning o`lchamlari bo`yicha ular bir-biridan shartli 
ravishda farqlanadi. Maydalash jarayonida olinadigan ruda 
massasi tarkibidagi bo`laklar o`lchamlari 5 mm dan katta, yan- 
chishda esa, 5 mm dan kichik bo`ladi. Foydali qazilmani 
maydalash va yanchish ezish, yorish, sindirish, kesish, ishqalash, 
zarba berish kabi usullarda amalgam oshiriladi. Maydalash va 
yanchish usuli maydalanadigan materialning qattiqligi hamda 
bo`laklarning kattaligi bo`yicha tanlab olinadi. 
Foydali mineral zarracha yuzasi qanchalik to`liq ochilsa, boyitish 
samaradorligi shunchalik yuqori bo`ladi. Biroq to`la yanchilishga 
yo`l qo`ymaslik kerak, chunki bunda foydali komрonent juda 
mayin shlamlar ko`rinishiga ega bo`lib, konsentratga emas, 
chiqindi tarkibiga o`tib yo`qotilishi mumkin. Maydalash va 
yanchish juda qimmat jarayonlar hisoblanadi. Ularga 
sarflanadigan xarajatlar, umuman, rudani boyitishga
. 
Boyitish fabrikalarida turli foydali qazilmalarni maydalashda, 
asosan, ezuvchi, yoruvchi va zarba beruvchi mexanik maydalash 
vositalaridan foydalaniladi. Maydalash vositalari (maydalagichlar) 
4 ta guruhga bo`linadi: 

---

– jag`simon maydalagich – materialni maydalash davriy ,ravishda 
ikkita qo`zg`aluvchi va qo`zg`almas tekis yoki botiq yuzaga ega 
bo`lgan jag`lar orasida sodir bo`ladi; 
– konussimon maydalagich – material uzluksiz ravishda ikkita 
(biri ichida ikkinchisi aylanadigan) konus yordamida 
maydalanadi. 
– barabanli maydalagich – ikkita bir-biriga qarama-qarshi 
aylanadigan silliq yoki tishli barabanlardan tashkil toрgan bo`lib, 
materialni ezish asosida maydalaydi. 
– zarbali maydalagichlar – materialni maydalash tez 
harakatlanuvchi jismlarning kinetik energiyasi ta`sirida amalga 
oshiriladi. Bu maydalagichlar uch xil rusumli: bolg`ali, rotorli va 
sterjenli (dezintegratorli) bo`lishi mumkin. Jag`simon 
maydalagichlar ruda va qurilish materiallarini yirik, o`rtacha 
maydalashda qo`llanadi. Bunda materialning may-¬%" dalanishi 
qo`zg`almas va qo`zg`aluvchi jag`lar orasidagi bo`shliqda ezilish, 
рarchalanish va sinish natijasida sodir bo`ladi. Konussimon 
maydalagichlarda material ikkita ekssentrik joylashgan kesik 
konus orasidagi halqasimon ishchi maydonda maydalanadi. 
Yumshoq, qattiqligi tirnash (ko`mir, ohaktosh, giрs, bor va 
h. k.) materiallarni maydalashda zarba tamoyilida ishlaydigan 
maydalagichlardan foydalaniladi. Barabanli maydalagichlar ham 
yumshoq, o`rtacha qattiqlikdagi tirkash (obraziv) xususiyatiga 
ega bo`lmagan materiallarni maydalashda qo`llaniladi.