Reja suv haqida ma`lumot

№7 Ma`ruza SUVNING IFLOSLANISH TURLARI. LITOSFERA, UNING TUZILISHI VA CHEGARALARI. TUPROQ QATLAMI
Lektor: T.f.d., Ekologiya va hayot xavfsizligi xalqaro fanlar akademiyasi a`zosi Jumayeva D.J.
REJA
1. Suv haqida ma`lumot
2. Suvning ifloslanishi va ifloslanish turlari
3. Litosfera haqida ma`lumot
4. Litosferaning tuzilishi va chegaralari
5. Tuproqning fizik va kimyoviy xossalari
6. Tuproq qatlami va ahamiyati haqida tushuncha

Ekologik aforizmlar
«Mintaqaning yana bir muammosi suvni muhofaza qilish va tejash tadbirlari majmuini amaiga oshirish zaruriyati bilan bog‘liqdir. Bu tadbirlar suvning isrof bo'lishini eng kam darajaga keltirishni o ‘z ichiga oladi»
I.А.Karimov
Yer yuzidagi barcha mavjud suvlar gidrosferani tashkil etadi. Gidrosfera deganda okean, ko'l, daryo, er osti suvlari va muzlkilarni o'z ichiga olgan Yerning suv qobig'i tushuniladi. Sayyoramizda hayot dastlab suv muhitida paydo bo'lgan va tirik organizmlar uchun suvning ahamiyati beqiyosdir. Yer yuzida suv suyuq, qattiq va gazsimon holatda mavjud bo'lib, modda va energiya aylanma harakatida katta rol o'ynaydi. Ayniqsa atmosferadagi suv bug'lari va tuproq namligining ahamiyati katta. Suv tugamaydigan resurslarga kiradi va aylanma harakat natijasida suv resurslari doim tiklanib turadi. Yer kurrasida suv qatlami sayyoramizda termik rejimni tartibga solib turadi. Okean va dengizlardagi suvlar quyoshdan kelayotgan issiqlikni to'plab, qishda uning atrofini juda ham sovib ketishdan saqlab turadi.
Suv haqida ma`lumot

Suv ­Yer yuzasida hayot mavjudligining asosiy shartlaridan biridir. Lekin, hozirgi kunda, tabiatdagi barcha suvlardan bevosita foydalanib bo’lmaydi. Shu bilan birga "suv resurslari" tushunchasini barcha suvlarning sinonimi deb tushunmaslik kerak. Haqiqatan ham bu kategoriya faqatgina tabiatga xos bo’lmay, balki ijtimoiy­tarixiy va iqtisodiy bosqichlarda o’zgarib turadi. Hozirgi taraqqiyot bosqichida suv resurslari tabiatdagi barcha chuchuk va o’rtacha minerallashgan, tabiiy holda yoki sun’iy ravishda chuchuklashtirilgan, tozalangan suvlardan iborat bo’lib, ayni paytda xalq xo’jaligining barcha tarmoqlarida ishlatilayotgan va ishlatilishi mumkin bo’lgan suv manbalari yig’indisidir. Hajmi, miqdori, hosil bo’lish va joylashish o’rniga bog’liq holda suv manbalari mahalliy, regional va globalsuv resurslariga bo’linadi. Хalqaro bitimlarga asosan esa milliy, davlatlararo va umumiy (umuminsoniy) suv resurslari bir­biridan farqlanadi.