Sardor Alimboyev

---

Iqtisodiy tahlilning
mazmuni,
predmeti va
vazifalari.
BAJARDI: XO'JAMBERDIYEV XOTAMJON

---

REJA:
1. Iqtisodiy tahlilning fan sifatida shakllanishi va
rivojlanish tarixi 
2. Iqtisodiy fanlar tizimida iqtisodiy tahlilning o‘rni 
3. Iqtisodiy tahlilning asosiy tamoyillari 
4. Iqtisodiy tahlilning mazmuni predmeti va
vazifalari 

---

Iqtisodiy tahlil - bu muayyan iqtisodiy hodisalar, jarayonlar, harakatlar,
natijalarni o'rganish va ilmiy tadqiq qilishning o'zaro bog'liq usullari.
Iqtisodiyotda iqtisodiy jarayonlarning rivojlanish qonuniyatlari va
tendentsiyalarini aniqlash, samaradorlik ko'rsatkichlariga ijobiy yoki
salbiy ta'sir ko'rsatadigan asosiy omillarni aniqlash va baholash uchun
foydalaniladi. Iqtisodiy tahlil yordamida alohida tarmoqlar, birlashmalar
va korxonalar faoliyatini yaxshilash uchun foydalanilmayotgan zaxiralar
aniqlanadi. Iqtisodiy tahlil natijalari iqtisodiy jarayonlarni prognozlash va
uzoq muddatli rejalashtirish, shuningdek, yanada samarali rivojlantirish,
daromadli faoliyatni amalga oshirish bo'yicha dasturlar va tavsiyalar
ishlab chiqish uchun ishlatiladi.

---

 xo'jalik yurituvchi subyektlarning yaqin va uzoq davriylikdagi reja, 
prognoz ko'rsatkichlarini (ilmiy, iqtisodiy jihatdan) asoslash;
reja va prognoz ko'rsatkichlarining bajarilishiga, natijaga erishish
yuzasidan ularning ta‘sirchanligiga baho berish;
xo'jalik yurituvchi subyekt nazorat qilib turadigan iqtisodiy resurslarga, 
ularning samaradorligiga baho berish; 
faoliyatning iqtisodiy ko'rsatkichlariga, erishilgan natijalariga baho berish;
xo'jalik yurituvchi subyektning pul mablag'larini ko'paytirish, ularning
ko'payish vaqtini hisob-kitob qilish va natijaga erishishga umid qilishdagi
qobiliyatini baholash;
xo'jalik yurituvchi subyektning likvidligi, to'lovga qobiliyati, ishlayotgan
muhit o'zgarishlariga munosabat bildira olishini moliyaviy holatga ta‘sirini
baholash.
Iqtisodiy tahlil oldiga qo'yiladigan asosiy vazifalar:

---

Tahlil so'zi grekcha ―analyzis so'zini o'zbek tilidagi tarjimasi bo'lib, u
“bo'laman” yoki “ajrataman” degan ma‘noni bildiradi. Demak, tahlil deganda, 
tor ma‘noda butunni qismlarga (unsurlarga) ajratish, bo'laklarga bo'lish yo'li
bilan
uning tarkibiy qismini o'rganish tushiniladi.
iqtisodiy natijaviylikni o'stirish, faoliyatning tijorat hisobdorligi, 
daromadlarni orttirish va moliyaviy holatni yaxshilash yuzasidan ichki
imkoniyatlarini aniqlash va ularni yo'lga qo'yish chora-tadbirlarini
belgilash;
belgilangan chora-tadbirlarni tizimli ravishda amalga oshirishdan
iborat. 

---

Iqtisodiy tahlilning fan sifatida shakllanishi va rivojlanish tarixi murakkab jarayon hisoblanadi.
Ishlab chiqarish va odamlar farovonligi turli ijtimoiy, siyosiy va iqtisodiy omillarga, iqtisodiy
taraqqiyotning tub qonunlariga bo‘ysunadi. 
XII asrlar
Tahlil feodal
Britaniyada
manorial hisob va
audit (qishloq
xo‘jalik mulkida
hisob va nazorat
tizimi) ning
tarkibiy qismi
bo‘lgan.