Tədris Terapevtik Klinikanın HƏKİm rezidenti Mirzəyeva Zinyət



Yüklə 1,37 Mb.
Pdf görüntüsü
tarix07.01.2017
ölçüsü1,37 Mb.
#4826

Tədris Terapevtik Klinikanın 

HƏKİM Rezidenti Mirzəyeva Zinyət

1


2

Metabolizm       karbohidrat

lipid

amin turşu və zülal



bilirubin

hormonal


Ekskreksiya        öd turşuları

xolesterol

bilirubin

Hemotoloji         laxtalanma faktorlarının sintezi



Detoksikasiya     bilirubin(birləşdirmə)

ammonium(zərərsizləşdirmə)

alkoqol(etil spirti)

dərman maddələri

Depo                      qlikogen



lipidlər

amin turşu  və zülal

dəmir və mis

vitaminlər

İmmunoloji                faqositoz(bakteriya və xarici substratlar)



sekresiya(İgA)

humorol müdafiə

3


Qlikogenin depolaşdırılması və parçalanması 

Qlükoneogenez 



Qlükozanın pentoza mono fosfat yolunda 

parçalanması

Qalaktoza və fruktozanın qlükozaya



çevrilməsi 

Qlükozanın digər monosaxaridlərə və yağa 



çevrilməsi

4


5

Yağ turşularının sintezi və oksidləşməsi

Yağ turşularından triqliseridin əmələ gəlməsi



Fosfolipidin sintezi

Lipoproteinlərin sintezi



Keton cisimlərinin sintezi

Xolesterolun biyosintezi



Öd turşularının və ödün əmələ gəlməsi

6


7

Dezaminləşmə

Transaminləşmə



Endogen amin turşuların sintezi

Plazma zülallarının sintezi



Sidik cövhəri sintezi

Sidik turşusu sintezi



Kreatinin sintezi

Porfirin sintezi



Öd turşuları sintezi

8


9

bilirubinin əmələ gəlməsi

bilirubinin qəbulu



bilirubinin birləşdirilməsi

bilirubinin ifrazı



10

11

Laxtalanma

faktorlarından

faktor


I

(fibrinogen), II (protrombin), və V, VII, IX ,

X.in sintezi

Hemoglobinin parçalanması



Döldə eritrositlərin əmələ gətirilməsi

12


Amin turşular qaraciyərdə dezaminə edilir və

əmələ gələn amin qrupu ammonyaka çevrilir, 

ammonyak da sidik cövhərinə çevrilir.

Xolesterol dəyişmədən vəya öd turşusuna 



çevrilərək ödə ifraz edilir.

Steroid hormonlar qaraciyərdə metabolizmə



uğrayır.

Bir çox dermanlar P450 sisteminə daxil



endoplazmik redikulyar fermentlər

tərəfindən metobolizmə uğrayır və inaktivə

edilir.

13


14

15

16

Qlikogen


Dəmir və Mis

Vitamin D və B



12

17


Kupffer hüceyrələri- faqositoz, anticism

əmələ gətirmə və humoral müdafiə rol 

oynayır.


18

19

 HÜCEYRƏ ZƏDƏLƏNMƏSİ 

Zədələnmiş hepatositlərdən fermentlərin

ifrazıyla bağlıdır.

• Xolestaz

Birləşmiş bilirubin və ALP retansiyonu ilə 

əlaqədardır.

• Funksiyonal hüceyrə kütləsinin azalması

Protrombin və albumin sintezində azalmayla 

nəticələnir.



Hepatitlər

Sirroz


Kəskin qaraciyər nekrozu

20

Şok vəya ürək çatişmazlığı nəticəsində əmələ 



gələn uzun müddətli billiyar tıxanma da 

qaraciyərin hüceyrə zədələnməsinə səbəb ola bilir.



İntrahepatik xolestaz

Ekstrahepatik xolestaz



21

Qanda xolesterolun artmasıyla ksantomatozis, 

bilirubinin artmasıyla sarılıq, 

Öd turşusu artmasıyla qaşıntı meydana gəlir.

Yağda həll olan vitaminlər isə sovrulmur

22

Virus hepatitlərində

Xlorpromazin və halotan kimi dərmanların 

təsiriylə

Alkoqolun təsiriylə

Hamiləlikdə

Qaraciyər infiltrasiyalarında 

İntrahepatik billiyar atrezi, xolangit və billiyar 

sirrozda ortaya çıxır

Çox vaxt hüceyrə zədələnməsiylə birlikdə 



inkşaf edir

23

Qaraciyərdən xaric öd yollarında daş, şiş, kista, 

parazit və xaricdən təzyiq

Öd yollarının atreziyası

Ödün qatılaşma sindromu 

Öd kanallarının fibrozu zamanı meydana çıxır



Qaraciyər hüceyrə zədələnməsini təyin 

edən testlər 

Xolestazı aşkarlayan testlər 



Qaraciyər disfunksiyasını təyin edən

testlər



Qaraciyər xəstəliklərinin etiologiyasını 



müəyyənləşdirən testlər 

İnfiltrasiya



Biokimyəvi olmayan testlər(müayinələr)

24


Serumda transaminazların (ALT və AST) 

təyini 



Serumda laktat dehidrogenazanın (LDH, LD) 



təyini

Serumda qlutamat dehidrogenazanın (GLDH) 



təyini 

İzositrat dehidrogenazanın (ICDH) təyini 



Malat dehidrogenazanın təyini 

Alkol dehidrogenazanın təyini 



25

Kəskin viruslu hepatitlərdə

klinik simptomlardan 1-2 gün vəya bir neçə həftə

əvv əldən yüksəlməyə başlayır

7-12ci  günündə normadan 20-50 və bəzən 100 qat

yüksək olur 

2ci həftədən etibarən  isə düşməyə başlayır .

Ağırlaşma yoxdusa 3-5ci həftədə normal səviyyəyə

enir.


Fermentin qanda miqdarının 6 aydan sonra da

yüksək olması prosesin xronikləşdiyini göstərir 

26




Fulminan hepatitdə ilk 1-2 gün serumda

transaminazalar yüksək olur.Sonra sarılıq

artır ,lakin transaminazaların aktivliyi düşür .



Toksik hepatitdə və qaraciyərə təsir



göstərən infeksiyon mononukleozda da 

serumda transaminazalar yüksəlir. 



Sirrozda və qaraciyər karsinomalarında AST 

daha çox olmaqla qanda transaminazalar 4-

5dəfə artır, lakin ALT/AST nisbəti 1’dən kiçik 

qalır


27

28

Kəskin virus hepatitdə ALT və ASTa görə daha az olmaqla

qanda  LDH.ın aktivliyi artır; ən çox da LDH

5

izofermenti 



artır

Kəskin toksik qaraciyər zədələnmələrində  həddən yüksək 

LDH aktivliyinə rast gəlinir



İnfeksiyon mononukleoz nəticəsində yaranan hepatik zədədə 

LDH


2

və LDH


5

izofermentləri birlikdə yüksəlir.



Xronik qaraciyər xəstəliklərində isə LDH aktivliyində cüzi

dəyişikliklər olur



Qaraciyərə metastaz vermiş karsinomalarda çok yüksək 

LDH aktivitliyinə rast gəlinir



Serumda alkalen fosfotaza (ALP) aktivliyinin 

təyini  

Serumda qamma qlutamiltransferaza( -GT, 



GGT)  aktivliyinin təyini

Serumda 5



'

-Nukleotidazanın (5



'

-NT) 


aktivliyinin təyini 

Serumda leysin aminopeptidazanın (LAP) 



aktivitliyinin təyini 

Bilirubin



29

30

Qaraciyər xəstəliklərində, öd kanallarını 

örtən hüceyrələrin ferment sintezi həddən 

çox olduqda serumda ALP aktivliyi 

yüksəlir ...



31

Sirroz, metastatik xərçəng və hepatik 

infiltrasiyanın rast gəlindiyi qaraciyər 

xəstəliklərində çox əhəmiyyətli bir göstəricidir .



Xolestazda serumda GGT səviyyəsi normadan 5-

30 qat yüksək olur



Alkoqol mənşəli qaraciyərdə -xronik hepatit və

alkoqol mənşəli olmayan sirroz göstəricilərinə 

nisbətən serumda GGT səviyyəsi daha yüksək 

olur.


Virus mənşəli hepatitlərdə də GGT.in artması 

xarakterdi.



32

Qaraciyər xəstəliklərinin bütün 

növlərində,xüsusən qaraciyərin paranxim 

xəstəliklərində artır. 



33

Xolestazda və hepatitdə artması 

xarakterdir.



Qaraciyərin qəbul, birləşdirmə və sekresiya 

disfunksiyalarını təyin edən testlər

Qaraciyərin əmələ gətirmə disfunksiyasını



təyin edən  testlər

Qaraciyərin müxtəlif metabolik 



funksiyalarında pozulmanı göstərən testlər

Qaraciyərin detoksifikasiya funksiyasının 



inc

ələmə


testi

34


35

Serumda öd piqmentlərinin (bilirubin, öd duzları) 

səviyyə təyini

Sidikdə bilirubin və bilirubinin parçalanma 

məhsulu olan urobilinogenin təyini

BSP testi 

 İndosiyanin yaşılı testi


36

Serumda zülalların təyini 

Qaraciyərin flokulasiya(presipitasiya) testləri

Qanama ve laxtalanma zamanı 

təyini(koaqulyasyon testlər)

Xolinesterazanın təyini

Lesitin Xolesterol Asil Transferaza (LCAT)təyini 


37



Serumda albuminin səviyyəsi-Xroniki qaraciyər

zədələnməsi, Portal sirroz və Billiyar sirrozda

azalır..



Serumda



1

-globulinin səviyyəsi-, hepatoselülyar

çatışmazlıq və

1

-antitripsin azlığında azalır..



Toxuma

zədələnməsinin

olduğu

infeksiyon,



qızdırmalı xəstəliklərdə,iltihabi və maliqnizasiya

proseslərində isə artır..



Serumda

2

-globulinin

səviyyəsi-fulminan

qaraciyər nekrozunda azalır..Xolestaz, iltihabi və

maliqnizasiya proseslərində isə artır..




Serumda

-globulinin

səviyyəsi-

hepatoselülyar çatışmazlıqda azalır; Xolestaz,

iltihabi və maliqnizasiya proseslərində isə

artır..



Serumda -globulinin səviyyəsi-bütün 

qaraciyər xəstəliklərində artar. Xroniki aktiv 

hepatitdə IgG , Alkoqol mənşəli sirrozda IgA 

Billiyar sirrozda isə IgM.in artması 

xarakterdi..

38


39

Serumda qlükozanın səviyyə testi

Oral qlükozanın tolerans(şəkər yüklənməsi) testi

Qalaktoza və fruktozanın tolerans testləri

Serumda NPN birləşmələrinin təyini 

Serumda total xolesterolun səviyyə testi

Serumda dəmirin səviyyə testi


40

Hippürik asit testi

(C6H5CONHCH2COOH)



HB

s

Ag və digər hepatitlərin antigen və anticism

markerlərinin təyini,..BU test hepatit növünün

təyini üçün önəmlidi.



AFP yüksəkliyi,..Bu

isə karaciyər şişlərində

xarakterdi



ANA, antimitoxondriyal anticism, saya əzələ



anticismləri  isə Xroniki hepatitdə pozitivdir.

ɑ



1 antitripsin çatışmazlığı 

böyüklərdə 

xroniki qaraciyər zədələnməsində,uşaqlarda isə 

neonatal hepatit və infaltil sirroza xarakterdir.

41


İmmunoqlobulinlər (İgM,İgG)

Total qlobulin



Protein elektroforezi

CRP,Revmotoid faktoru,Haptoqlobin



42

Qaraciyər sintiqrafiyası

Ultrasonoqrafiya



43

Biokimyəvi bölmədə

olunan testlər

ALT,AST,GGT,ALP,LDH,CRP,Total bilirubin,Dirək 

bilirubin,indirək bilirubin,kreatin,amilaza

İmmunologiya bölmədə



olunan testlər

Hepatit A(HAVM ,HAVT),Hepatit B(HBS,AHBS,HBCT, 

HBCM,HBE,HBET),HCV,AFP

PZR bölməsində



olunan testlər

HBV HCV(virus yükü) (ROSH TaqMan)

Hemostaziologiya bölməsində



olunan testlər

Protrombin zamanı (CORMAY KG1

)

44


HBsAg


-Virusun səthində yaranan komplex 

antigendi..Pozitiv olması xəstədə HBV 

antigenlərinin olduğunu göstərir.

HBcAg



-Virusun özək hissəsiylə əlaqəli 

antigendi.Bu antigenə qarşğı 3 növ anticism əmələ

gəlir.HBCM,HBCG,HBCT(İgM+İgG)

HBeAg



-Virusun nukleokapsidiylə sıx 

əlaqəlidi.Pozitiv çıxması xəstənin kəskin yayıcı 

olduğunu göstərir.

Anti HBeAg



(HBET),

Anti HBsAg

(HBST),

Anti 


HBcAg(HBCT

)  her 3ü orqanizmdə antigenlərə qarşı 

immun cavab nəticəsində ə/g anticismlərdi. 

45


ALT


(10-60)     U/L

AST



(10-37)     U/L

GGT



(7-60)       İU/L

ALP



(50-136)   U/L

LDH



(100-190)U/L

CRP



(0-5)          mg/L

BILIRUBIN TOTAL



(0,3-1)       mg/dL

BILIRUBIN DIRƏK              (0-0,2)      mg/dL



BİLİRUBİN İNDİRƏK         (0-0,8)       mg/dL  

KREATİN                                (0,6-1,3)    mg/dL



AMİLAZA                               (10-100)     İU/L

PROTROMBİN ZAMANI  (10-14,3)    san.



46

NÖVLƏR

NEQATİV

ŞÜBHƏLİ

POZİTİV

HBsAg


<

0,13


-

>= 0,13


Anti HBsAg

<8

8-12


>12

HCV


<1,0

-

>=1,0



HBeAg

<0,10

-

>=0,10



Anti HBeAg

>=0,50


0,4-0,5

<0,4

HBcT


>=1,4

1,0-1,4


<1,0

HBcM


<5

5-10


>=10

HAVT


<15

15-20


>=20

HAVM


<0,4

0,4-0,5


>0,5

47


Klinik biokimya əl kitabı. Prof.Dr.İdris 

Mehmetoğlu

Tibbi mikrobiologiya immunologiya və klinik 



mikrobiologiya təcrübə məşğələlərinə

rəhbərlik.. Zakir Qarayev,Ramin Bayramlı

Клиническая оценка результатов 



лабораторных 

исследований.Г.И.Назаренко,А.А.Кишкун



Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK



ADÜTF Biyokimya AD 2004

48

Yüklə 1,37 Mb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin