Reja:
Yevropada temir yo’llarning kirib kelishi
Bug 'quvvati joriy etildi
Elektr energiyasi joriy etildi
Dizel quvvati joriy etildi
Vodorod quvvati joriy etildi
O’zbekistonda temir yo’llar qurilishi
Yevropa qadimdan turizm yuqori darajada rivojlangan dunyo regioni hisoblanadi. Fransiyaga yiliga 50 mln. dan ortiq, Italiya va Ispaniyaga 30-40 mln. kishi turistik sayohat qiladi. Shvetsariya, Portugaliya, Germaniya, Avstriya, Buyuk Britaniya, Gretsiya va boshqa shu kabi mamlakatlar ham jahonning yirik turistik markazlari hisoblanadi.
Yevropa aholisi, shaharlari zich joylashgan, sanoat va qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishi yuqori bo'lgan, transport va turizm rivojlangan regiondir. Bu esa atrof-muhitning ifloslanishiga ta’sir ko'rsatadi.
Bu borada birinchi o'rinda hududning asosiy joylarini egallagan sanoat - ishlab chiqarishlaning iflos chiqindilarini nazarda tutish kerak. Masalan, ko'mir konlari hamda Reyn, Rona, Luara va boshqa daryolardagi GES lar shular jumlasidandir.
Regionning atrof-muhitiga tobora jipslashib borayotgan qishloq xo'jaligi katta ta’sir ko'rsatmoqda. Avtomobil sanoatining yuqori darajada rivojlanishi, havoda yuk tashish hajmining kengayishi, dengizda kema qatnovlalarining ko'payishi ham atrof-muhitga salbiy ta’sir etmay qo'ymaydi. Oxirgi paytda dengizbo`yi va tog'li rayonlarda turizmning ham tez sur’atlar bilan rivojlanishi ham atrof-muhitga salbiy ta’sir ko'rsatmoqda. Ammo, umumiy o'xshashliklarga qaramasdan, ekologiya sohasida Yevropa regionlari o'rtasida, ayniqsa, G'arbiy va Sharqiy Yevropa o'rtasida tafovut mavjuddir.
Yevropada 1973-yilda atrof-muhitni muhofaza qilish to'g'risidagi Yevropa Ittifoqi davlatlarining birinchi dasturi qabul qilindi. Ikkinchi dastur esa 1977-yilda qabul qilindi. Ekologik muammolarni, atrof-muhitni har xil zararli ta’sirlardan saqlash, ekologik barqarorlikni yuzaga keltirish uchun tabiat resurslaridan oqilona foydalanish, ekologik ekspertizalarni tashkil etish maqsadida davlatlararo maxsus komissiya qarorlari qabul qilindi. XX asrning 80-90-yillarda tabiatni muhofaza qilish va ekologik muammolar to`g`risida 300 dan ortiq hujjatlar qabul qilindi.
Bu muammolar ichida toza havoni ifloslantiruvchi kislotali yomg'irdan saqlash Xalqaro konvensiyasi juda muhim o'rin egallaydi.
Shuningdek, tabiatni muhofaza qilish fondi Yevropa Ittifoqi tomonidan qo'llab- quvvatlana boshlandi. Bundan tashqari, 80-yillarning oxiri va 90-yillarda tabiatni muhofaza qilishning to'liq strategiyasi ishlab chiqildi. Atrof-muhitni bir me’yorda ushlab turish maqsadida, 90-yillarning boshlariga kelib, neft mahsulotlaridan, ko'mir va tabiiy gazdan oqilona foydalanish maqsadida Yevropa Ittifoqi tomonidan soliqlar tizimi muhokama qilingandan so'ng qabul qilinadi.
Yana shuni ta’kidlash mumkinki, har xil boshqa yo'nalishlar bo'yicha ham qator ishlar amalga oshirildi. Masalan, yo‘l harakati intensiv bo'lgan joylarda yashaydigan kishilar Yevropa Ittifoqi tomonidan 140 mln. dona velosiped bilan ta’minlandi. Shuningdek, Gretsiya, Niderlandiya, Daniyada ekologik muammolarni hal qilish uchun kengaytirilgan ishlar olib borildi. 1993-yil tabiatni muhofaza qilish, turizmni rivojlantirish borasida Yevropa Ittifoqi maxsus qarorlar qabul qildi. Bu qarashlardan asosiy maqsad, dengiz atroflarida, tog'li rayonlarda, milliy parklarda, qo riqxonalarda ekologik masalalarga, ekologik barqarorlikka ko'proq e’tibor benshdan iboratdir
Qadimgi tizimlar
Dalillar shuni ko'rsatadiki, uzunligi 6 dan 8,5 km gacha bo'lgan Diolkos bo'ylab qayiqlarni tashiydigan asfaltlangan yo'l Korinf istmi yilda Gretsiya miloddan avvalgi 600 yillardan boshlab.[1][2][3][4][5] Odamlar va hayvonlar tortib olgan g'ildirakli transport vositalari yivlarda yugurishdi ohaktosh, bu vagonlarning belgilangan marshrutdan chiqishiga yo'l qo'ymaslik uchun yo'l elementini taqdim etdi. Diolkoslar kamida 650 yil davomida, hech bo'lmaganda milodiy 1-asrgacha ishlatilgan.[5] Keyinchalik asfaltlangan yo'llar ham qurilgan Rim Misr.[6][7]
Oldindan bug'lang
1515 yilda, Kardinal Matteus Lang ning tavsifini yozgan Reisszug, a funikulyar temir yo'l Hohensalzburg qal'asi Avstriyada. Chiziq dastlab yog'och relslardan foydalanilgan va a kenevir tashish arqoni va inson yoki hayvon kuchi bilan boshqarilgan, a tramvay.[8] Ushbu yo'nalish hali ham mavjud va ishlamoqda, garchi yangilangan shaklda bo'lsa ham. Bu eng qadimiy operatsion temir yo'l bo'lishi mumkin.[9]
Minecart ko'rsatilgan De Re Metallica (1556). Qo'llanma pimi ikkita yog'och taxta orasidagi yivga mos keladi.
Vagon yo'llari (yoki tramvay yo'llari ), yog'och relslar va otlar bilan harakatlanadigan transport, 1550 yillarda ma'danli vannalarni minalarga va undan konlarga olib o'tishni engillashtirish uchun ishlatilganligi ma'lum. Tez orada ular Evropada mashhur bo'lib qoldilar va ularning faoliyatining namunasi tasvirlangan Georgius Agricola (rasm chapda) o'zining 1556 asarida De re metallica.[10] Ushbu chiziqda "Hund" aravachalari ishlatilib, unda taxta taxtalarda yurgizilmagan g'ildiraklar va yuk mashinasida vertikal pim taxtalar orasidagi bo'shliqqa o'rnatilib, uni to'g'ri yo'ldan ushlab turishdi. Konchilar vagonlarni chaqirishdi Xunde ("itlar") ular shov-shuvlardan.[11] XVI asrda Evropaning markaziy qismida vagon yo'llari haqida ko'plab ma'lumotlar mavjud.[12]
Dostları ilə paylaş: |