O’zbek klassik adabiyotining 15 asr oxiri 16 asr boshlarida yashab ijod etgan atoqlinamoyondalaridan biri Zahiriddin Muhammad Bobur o’zining qarama-qarshiligi murakkab va qisqa hayotida yangicha asarlar yaratgan bo’lsada ularning hammasi bizgacha yetib kelmagan
Boburning hozirgacha ilm hazinasiga kelib qo’shilgan asarlari uncha to’liq bo’lmagan bir devon, islom dini asoslarini davom ettiruvchi “Mubayyin” nomli sha’riy risolasi, “Volidiya” deb atagan tasavvufga oid bir kitobining nazm bilan tarjimasi, Bobur ixtiro etgan “Xatti Boburiy” nomi bilan mashxur bo’lgan alfabit jadvali hamda “Boburnoma” asaridan iboratdir.
Boburning hozirgacha ilm hazinasiga kelib qo’shilgan asarlari uncha to’liq bo’lmagan bir devon, islom dini asoslarini davom ettiruvchi “Mubayyin” nomli sha’riy risolasi, “Volidiya” deb atagan tasavvufga oid bir kitobining nazm bilan tarjimasi, Bobur ixtiro etgan “Xatti Boburiy” nomi bilan mashxur bo’lgan alfabit jadvali hamda “Boburnoma” asaridan iboratdir.
Boburdan qolgan ijodiy me’rosning eng muxim va eng yirigi O’rta Osiyo, Afgoniston, Xindiston va Eron xalklari tarixi, geografiyasi, etnografiyasiga oid va qimmatli ma’lumotlarni o’z ichiga olgan va o’sha davr o’zbek klassik adabiyoti va adabiy tilining yorqin namunasi bo’lgan «Boburnoma» asaridir.
Boburdan qolgan ijodiy me’rosning eng muxim va eng yirigi O’rta Osiyo, Afgoniston, Xindiston va Eron xalklari tarixi, geografiyasi, etnografiyasiga oid va qimmatli ma’lumotlarni o’z ichiga olgan va o’sha davr o’zbek klassik adabiyoti va adabiy tilining yorqin namunasi bo’lgan «Boburnoma» asaridir.
Asarning asl nomi «Boburiya» bo’lsa-da, uni «Vokeanoma», «Tuzuki Boburiy» «Vokeoti Boburiy» deb atadilar, keyinchalik asar «Boburnoma» degan nom bilan mashhur bulib ketdi.
«Boburnoma»ning dastlabki tarjimalari
Turkiyada amalga oshirilgan nashri ahamiyatga molikdir. Ushbu tarjimani yirik boburshunos professor Xikmat Boyir da’vati bilan o’zbek mumtoz adabiyotining bilimdonlaridan biri Rashid Raxmati Arat amalga oshirgan.
«Boburnoma»ning 1948-1949 va 1960 yillardagi kirill alifbosiga asoslangan o’zbekcha nashrlarini tayyorlashda mazkur turkcha tarjimadan xam foydalanilgan.
Bu asarning mavjud to’lik teksti 1857 yilda turkolog N.I.Ilminskiy tomonidan Qozonda tipografiya yuli bilan uzining to’rt betlik nashr printsplarini kursatgan ruscha suz boshisi bosilgan.
Bu asarning mavjud to’lik teksti 1857 yilda turkolog N.I.Ilminskiy tomonidan Qozonda tipografiya yuli bilan uzining to’rt betlik nashr printsplarini kursatgan ruscha suz boshisi bosilgan.
«Boburnoma»ni Yevropa olimlari tomonidan urganilishi.
«Boburnoma» Yevropada dastlab 1705 yilda Vitsen tarjimasida golland tilida chop etilgan. Lekin sal oldinrok 1697 yili fransuz sharqshunosi Bartolame Erbalo Molenli «Sharq kutubxonasi» qomusidagi «Bobur yoki Bobar» nomli maqolasida Alisher Navoiy va Zaxriddin muxammad Bobur tugrisida ilk bor ma’lumot bergan edi.