ãÿäÿð Ìåùìàíû þòöðäö. Ñ.Ðÿùèìîâ.
4. ãîø. Ãàáàã, ÿââÿë. Ìöùàðèáÿéÿ ãÿäÿð.
Éåíè äÿðñ èëè áàøëàíàíà ãÿäÿð. Äöíÿíÿ ãÿäÿð.
5. ãîø. Ìöãàéèñÿ ìÿíàñûíäà – êèìè.
Òÿáðèçèí öôöãëÿðè ãàðà êå÷ÿäÿí ãóðóëìóø áèð
àëà÷ûüûí è÷è ãÿäÿð ãàðà èäè. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.
Èíäè áó áàëàúà êÿíäúèéÿç Äèëàðà ö÷öí ..
Áàêû ãÿäÿð ÿçèçäè. ß.Ìÿììÿäõàíëû.
ÃßÄßÐ
2
èñ. [ÿð.] Òàëå, ãèñìÿò, ìöãÿääÿ-
ðàò, àëûí éàçûñû. Ãÿäÿð áöêöá áåëèìè, åéëÿéèá
êÿìàí, þëöðÿì! Õ.Íàòÿâàí. Åòèãàä åòñÿ ãÿçà-
éÿ, ãÿäÿðÿ; Þìðöíö âåðäè áó ñþçëÿð ùÿäÿðÿ.
À.Ñÿùùÿò. Âàëè áóéóðäó êè, ãÿì éåìÿñèí ÷îõ;
Ãÿäÿð éàçäûüûíà áèçäÿ ÷àðÿ éîõ. Ð.Ðçà.
ÃßÄßÐËßÍÌßÊ
ô. Àëíûíà éàçûëìàã,
áÿõòèíÿ éàçûëìàã, ãèñìÿòè îëìàã. Ãÿçà
ãÿäÿðëÿíèá öç âåðÿíäÿ äÿðä; Êÿìÿíäÿ
äöøÿíÿ “ãà÷” äåìÿê îëìàç. Àøûã Øÿìøèð.
ÃßÄßÐÑÈÇ
ñèô. äàí. Ñàéñûç, ñàéñûç-ùå-
ñàáñûç, ñàéà-ùåñàáà ýÿëìÿéÿí. Ãÿäÿðñèç
ãîøóí. Ãÿäÿðñèç ãàðûøãà.
100
ÃßÄßÌß
ÃßÄßÐÑÈÇ
ÃßÄÈÌ
ñèô. [ÿð.] 1. ×îõ êþùíÿ çàìàí-
ëàðà, ÷îõ óçàã êå÷ìèøÿ ìÿõñóñ âÿ àèä îëàí.
Ãÿäèì òàðèõ. Ãÿäèì õàëãëàð. Ãÿäèì àäÿòëÿð.
Ãÿäèì àáèäÿëÿð. Ãÿäèì ãàëà. Ãÿäèì ìÿäÿ-
íèééÿò ÿñÿðëÿðè. // ×îõ êþùíÿ. Äèâàðäà áÿ-
äÿííöìà áèð úöò ãÿäèì ýöçýö âàðäû. Ñ.Ùöñåéí.
Ýþéëÿðÿ áàø âóðàí ãÿäèì áèíàëàð; Äàéàí-
ìûø ÿââÿëêè ÿçÿìÿòèéëÿ. Ñ.Âóðüóí. Áèáèùåé-
áÿò Áàêûíûí ãÿäèì íåôò ðàéîíëàðûíäàí áèðè
ñàéûëûðäû. Ì.Ùöñåéí.
2. ìÿú. Êþùíÿ, òÿúðöáÿëè, ÿñêè. [Ðÿùèì áÿé]
áèð äöíéàýþðìöø, íå÷ÿ èëëÿð ïîëèñ èäàðÿëÿ-
ðèíäÿ ãÿäèì ìóðîâëàð, ïðèñòàâëàð, íà÷àëíèê-
ëÿð éàíûíäà õèäìÿò åòìèø øèðèíäèë, çÿðèô,
ýþäÿêáîéëó, àëòìûø ñèííèíè þòìöø áèð êèøè èäè.
ß.Ùàãâåðäèéåâ. [Ùàúû Ìóðàä:] Ìÿùÿððÿì
áÿé, .. íÿ ÿúÿá ãÿäèì äîñòóíóçó éàäûíûçà
ñàëäûíûç? Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.
ÃßÄÈÌÄßÍ
çÿðô ×îõ êþùíÿ çàìàíäàí,
÷îõ êþùíÿ äþâðäÿí áÿðè, êþùíÿäÿí, ÷îõäàí,
ÿñêèäÿí. Êÿíäëèëÿð .. ãîðõóëàðûíäàí óøàãëàðû
ýÿðìÿ ãàëàãëàðûíûí è÷èíäÿ ýèçëÿäèá, ó÷èòåëÿ
äåéèáëÿð êè, áèçèì êÿíääÿ ùå÷ ãÿäèìäÿí óøàã
îëìàç. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.
Ãÿäèìäÿí
ãàëìà – ãÿäèì äþâðëÿðäÿí ãàëìà. Áó äÿðÿ
àëìà äÿðÿ; Ãÿäèìäÿí ãàëìà äÿðÿ; Èñòÿðÿì
áèð áàü ñàëàì; Éàð ýÿëÿ àëìà äÿðÿ. (Áàéàòû).
ÃßÄÈÌÈ
ñèô. Êþùíÿ, ãÿäèìäÿí ìþâúóä
îëàí, ãÿäèì. Ãÿäèìè ãóëóíäóð Çàêèðè-õÿñòÿ;
Ìÿùÿááÿò åò îíà, áàðû, ýþðÿíäÿ. Ã.Çàêèð. Êå-
÷ÿð úèéÿðäÿí, îòóðìàç î ãàíëû ïåéêàíû; Êþíöë
ãÿäèìè îëàí àøèíàäû, ãîéìà ýåäÿ. Ñ.ß.Øèðâàíè.
ÃßÄÈÌËÈÊ
èñ. Ãÿäèì çàìàíëàðà àèä îëìà;
÷îõ êþùíÿëèê. Áó ïóëëàðûí ãÿäèìëèéèíÿ øöá-
ùÿ éîõäóð. Ãûç ãàëàñûíûí ãÿäèìëèéè ìöÿééÿí
åäèëìèøäèð. – Áóðäà ãÿäèì íàüûëäàí äà ãÿ-
äèìëèê; “Ìÿíÿì” äåñÿ, íîõòàëàíàð “ìÿ-
íÿìëèê”. Ì.Àðàç.
ÃßÄÈÐ
1
èñ. [ÿð.] Äÿéÿð, ãèéìÿò; åòèáàð,
ùþðìÿò, ùåéñèééÿò, ëÿéàãÿò.
Ãÿäð(èíè)
áèëìÿê – ëàéèãèíúÿ ãèéìÿòëÿíäèðìÿê, áèð
àäàìûí âÿ éà áèð øåéèí ãèéìÿòèíè, äÿéÿðèíè,
ÿùÿìèééÿòèíè áàøà äöøöá îíó ãîðóìàã,
ìöùàôèçÿ åòìÿê. Ôèðàãè ÷ÿêìÿéÿí àøèã
âöñàëûí ãÿäðèíè áèëìÿç; Úÿìèëÿ îëìàéàí
âàñèë úÿìàëûí ãÿäðèíè áèëìÿç. Íÿñèìè. Àøûã
ßëÿñýÿðèí ãÿäðèíè áèëñÿí; Éåðèí âàð ýþç öñòÿ,
ýÿç, ãàäàí àëûì! Àøûã ßëÿñýÿð. [Òàùèð:]
Óñòà, ìÿíè î ãÿäÿð äÿ àâàì ùåñàá åëÿìÿ.
Ìÿí çÿìàíÿìèçèí ãÿäðèíè éàõøû áèëèðÿì.
Ì.Ùöñåéí.
QßDÈR
2
klas. B a x qÿdÿr
1
1-ci mÿnada.
Sÿnÿ nÿ qÿdir dedim rÿhm qûl mÿnÿ, getmÿ.
X.Natÿvan.
QßDÈRBÈLßN
sif. Áèð àäàìûí, éà øåéèí
ãèéìÿòèíè, ÿùÿìèééÿòèíè áèëÿí, áàøà äöøÿí;
éàõøûëûã áèëÿí. Ãÿäèðáèëÿí àäàì. – Îäóí
ýþòöð, éàõøû éàð; Éàõøû äîüðà, éàõøû éàð;
Èéèäè ýöìðàù åéëÿð; Ãÿäèðáèëÿí, éàõøû éàð.
(Áàéàòû).
ÃßÄÈÐÁÈËÌßÇ
ñèô. Àäàìà ãèéìÿò ãîé-
ìàéàí, àäàìûí ãÿäðèíè áèëìÿéÿí; éàõøûëûã
áèëìÿéÿí. Ãÿäèðáèëìÿç àäàì. – Ùàã áèëèð êè,
ñÿíè íåúÿ èñòÿðÿì; Àé áèâÿôà, ãÿäèðáèëìÿç,
áÿðè áàõ! Ì.Ï.Âàãèô. Ýþçÿëèí áÿçèñè áÿäíèé-
éÿò îëóð; Ãÿäèðáèëìÿç îëóð, áèùöðìÿò îëóð.
Ã.Çàêèð. Ýþâùÿð ãàëûá ãÿäèðáèëìÿç ÿëèíäÿ;
Òÿðëàí îëóá ñàð ÿëèíèí äóñòàüû. Àøûã ßëÿñýÿð.
ÃßÄÈÐÁÈËÌßÇËÈÊ
èñ. Àäàìà ãèéìÿò
ãîéìàìà, àäàìûí ãÿäðèíè áèëìÿìÿ; éàõøû-
ëûã áèëìÿìÿ. Ãÿäèðáèëìÿçëèê, ìèëëè åòèíàñûç-
ëûã âÿ èíñàí òàëåéèíÿ áèýàíÿëèê ôàêòëàðûíäàí
áèðè äÿ Õÿçÿð äÿíèçèíäÿ “Ìåðêóðè” ýÿìèñèí-
äÿ áàòàí èêè éöç Èðàí âÿòÿíäàøûíûí (ñÿðíèøè-
íèí) ùÿéàò áàùàñûíûí, ãàí ïóëóíóí Èðàí êîí-
ñóëëóüó òÿðÿôèíäÿí éöç ãûðõ ìèí ðóáë ìöÿé-
éÿíëÿøäèðèëìÿñè ìÿñÿëÿñè èäè. “Ùîïùîïíàìÿ”.
ÃßÄÈÐÄÀÍ
ñèô. [ÿð. ãÿäð âÿ ôàðñ. ...äàí]
êþùí. á à õ ãÿäèðáèëÿí. Ãÿäèðäàí àäàìëàðû,
ìÿìëÿêÿòèí ãåéäèíÿ ãàëàíëàðû ÷ûðàã ýþòöðöá
ãàïû-ãàïû àõòàðûðàì. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.
ÃßÄÈÐÄÀÍËÛÃ
èñ. êþùí. á à õ ãÿäèðøö-
íàñëûã. [Âÿëèÿùä:] ..Áóíëàðû íÿçÿðÿ àëàðàã,
ñèçèí áó ãÿäÿð áþéöê ãÿäèðäàíëûüûíûçû òÿøÿê-
êöðñöç áóðàõìàã èñòÿìÿäèì. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.
ÃßÄÈÐ-ÃÈÉÌßÒ
á à õ ãÿäèð
1
. Íàïàê
îëàí ñÿíèí íÿ áèëèð ãÿäèð-ãèéìÿòèí; Çàòèíäÿ
àäÿìèí äÿõè àðû ýþùÿð ýÿðÿê. Íÿñèìè. Èíñà-
íûí êè åëìè îëìàäû, îíóí íÿ ãÿäèð-ãèéìÿòè
îëà áèëÿð, íÿ ùþðìÿòè. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.
Ãÿäèð-ãèéìÿòèíè áèëìÿê – á à õ ãÿäðèíè
áèëìÿê (“ãÿäèð
1
”äÿ). [Èìàìâåðäè:] Ìÿí þç
àáðûìûí ãÿäèð-ãèéìÿòèíè áèëèðÿì âÿ ãûçûìûí
ðöñâàé÷ûëûüûíû ùå÷ âÿäÿ ãÿáóë åòìÿðÿì.
ß.Ùàãâåðäèéåâ.
ÃßÄÈÐØÖÍÀÑ
[ÿð. ãÿäð âÿ ôàðñ. ...øöíàñ]
á à õ ãÿäèðáèëÿí. Ùåéô îëñóí áèâàõò ÿëèìèç-
äÿí ýåäÿí ðÿôèãÿìèçÿ êè, ùÿìèøÿ ãÿäèðøöíàñ
äîñòëàðûí öðÿéèíäÿ äèðèäèð. ß.Ùàãâåðäèéåâ.
101
ÃßÄÈÌ
ÃßÄÈÐØÖÍÀÑ
ÃßÄÈÐØÖÍÀÑËÛÃ
èñ. Ãÿäèð áèëìÿ; áèð
àäàìûí ìÿçèééÿòëÿðèíè ãèéìÿòëÿíäèðìÿ,
òÿãäèð åòìÿ, äÿéÿðèíè, ãèéìÿòèíè àíëàìà.
ÃßÄËßÌßÊ
á à õ ãÿääÿìÿê.
ÃßÄËßÍÌßÊ
á à õ ãÿääÿíìÿê.
ÃßÄËßÍÌÈØ
á à õ ãÿääÿíìèø. Ñàëìàí
ãÿäëÿíìèø ãûðìûçû êàðàíäàøû âÿ áèð äÿôòÿð
ýþòöðäö. Ñ.Ðÿùèìîâ.
ÃßÄËÈ-ÃÀÌßÒËÈ
á à õ ãÿää-ãàìÿòëè.
Äöðäàíÿ õàíûì éàøû àëòìûøà éàõûí ãÿäëè-
ãàìÿòëè áèð àðâàä èäè. ß.ßáöëùÿñÿí.
ÃßÄÐ
[ÿð.] êëàñ. á à õ ãÿäÿð
1
. Õîøäóð íÿ
ãÿäð åéëÿñÿ éàðûì úÿôà ìÿíÿ. Ôöçóëè. Áèð
çàìàí âàð èäè úàíäà èõòèéàð; Î ãÿäðè ýÿë-
ìÿäèí, òà îëäóì áèìàð. Ã.Çàêèð.
ÃßÄÒßÇß
ñèô. äàí. Òàìàìèëÿ òÿçÿ, ùå÷
èøëÿíìÿìèø, èñòèôàäÿäÿ îëìàìûø. Ãÿäòÿçÿ
ïàëòàð. – Åëÿ áèë áó ñààò éåíèúÿ òîïäàí êÿ-
ñèëìèø éîðüàíöçöëÿðè, ãÿäòÿçÿ ýþðöíÿí äþ-
øÿêëÿð, éàñòûãëàð, ìöòÿêêÿëÿð ùàìûñû òÿìèç èäè.
ß.Âÿëèéåâ.
̧龍
èñ. [ôàðñ.] 1. Ãóøëàðû, ùåéâàíëàðû
ñàëìàã ö÷öí ìÿôòèë âÿ éà àüàú ÷óáóãëàðûí-
äàí äöçÿëäèëìèø, éà ùþðöëìöø ãóòó øÿêèëëè
ãóðüó. Ãóø ãÿôÿñè. Òîéóã ãÿôÿñè. Òöëêöíö ãÿ-
ôÿñÿ ñàëäûëàð. – Ïÿíúÿðÿíèí ãàáàüûíäà àñû-
ëàí ãÿôÿñèí è÷ÿðèñèíäÿ áîç ðÿíýëè áèð òóòóãóøó
âàðäûð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. Ãóø, àéàüûíû [úÿëÿ-
äÿí] àçàä åòìÿê ö÷öí äàðòûíûðäû âÿ ÷àïàëà-
éûðäû. Áóíó ýþðäöêäÿ áèç ãàðàòîéóüóí öñòöíö
àëûðäûã. Ñåâèíÿ-ñåâèíÿ àïàðûá ãÿôÿñÿ ñàëûðäûã.
Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.
2. ìÿú. Ùÿáñ, ùÿáñõàíà, çèíäàí, äóñòàã-
õàíà ìÿíàñûíäà. Ðóçè-ùèúðàíäûð, ñåâèí, åé
ìöðüè-ðóùèì, êèì, áó ýöí; Áó ãÿôÿñäÿí ìÿí
ñÿíè, ÿëáÿòòÿ, àçàä åéëÿðÿì. Ôöçóëè. Îëäó ñÿí-
ñèç ÷ÿìÿí, åé ýöë, ìÿíè-øåéäàéÿ ãÿôÿñ; Íÿ
÷ÿìÿí, úöìëÿ úàùàíäûð ìÿíè-ðöñâàéÿ ãÿôÿñ.
Ñ.ß.Øèðâàíè. Ýÿëèí, òåç ó÷óðàã î äàø ãÿôÿñè;
Ýöëñöí ãàäûíëûüûí àüëàéàí ñÿñè! Ñ.Âóðüóí.
Ãÿôÿñ êèìè – úàíñûõûúû, äàðûñãàë (éåð
ùàããûíäà). Ìóüàí äöçöíäÿêè ñÿññèç ýåúÿëÿð;
Ñûõäû ßìèðõàíû áèð ãÿôÿñ êèìè. Ñ.Âóðüóí.
Ãÿôÿñäÿ ñàõëàìàã – àçàäëûãäàí ìÿùðóì
åòìÿê, äþðä äèâàð àðàñûíäà ñàõëàìàã. [Àë-
ìàç:] Áèç ãàäûíëàðûìûçû ãÿôÿñäÿ ñàõëàéàí
ÿëëÿðè ãûðìàëû, ãàäûíû àçàäëûüà ÷ûõàðìàëûéûã.
Ú.Úàááàðëû. Ãÿôÿñäÿí àçàä îëìàã – ùÿáñ-
äÿí àçàä îëìàã, àçàäëûüà ÷ûõìàã, ÷ÿòèíëèê-
äÿí ãóðòóëìàã. Ãÿôÿñÿ äöøìÿê – òóòóëìàã,
ýèðÿ êå÷ìÿê, òîðà äöøìÿê, ÿëÿ êå÷ìÿê. Õàí
ãÿôÿñÿ äöøìöø âÿùøè ùåéâàí òÿê þçöíö î éàí-
áó éàíà ÷ûðïûð. ß.Ùàãâåðäèéåâ. Ãÿôÿñÿ ñàë-
ìàã – ùÿáñÿ ñàëìàã, àçàäëûãäàí ìÿùðóì
åòìÿê, äþðä äèâàð àðàñûíäà ýèçëÿòìÿê. [Ìÿ-
ëÿê] ùèññ åäèðäè êè, áóðàäà, Àëëàùéàðûí åâèíäÿ
ãÿôÿñÿ ñàëûíìûø ãóø êèìè éàøàéûð. È.Øûõëû.
◊ Ãÿôÿñÿ äþíìÿê – ñîí äÿðÿúÿ çÿèôëÿ-
ìÿê, àðûãëàìàã, úàíñûçëàøìàã. Îíóí áÿäÿíè
áèð ãÿôÿñÿ äþíìöøäöð. Ãóðó ãÿôÿñ – ÷îõ
çÿèô, öçýöí, úàíñûç, àðûã àäàì ùàããûíäà. Ýþð-
äöì áó äöíéàíû – ãóðó ãÿôÿñäèð; Áèçëÿðÿ âåð-
äèéèí èáðÿòëè äÿðñäèð.. Í.Êÿñÿìÿíëè. Äþø
(êþêñ) ãÿôÿñè àíàò. – ñêåëåòèí, ãàáûðüàëàð-
äàí èáàðÿò îëàí è÷ÿðèñèíäÿ úèéÿðëÿðèí âÿ öðÿéèí
éåðëÿøäèéè äþø áîøëóüóíó òÿøêèë åäÿí ùèññÿñè.
[Êèøèíèí] ïÿðÿëÿðè ýåíèøëÿíäè, ñèíÿñè ãàëõûá-
åíäè, êþêñ ãÿôÿñè àç ãàëäû ïàðòëàñûí. È.Øûõëû.
ÃßÔßÑß
èñ. [ôàðñ.] 1. Á à õ ãÿôÿñ.
2. Êèòàá âÿ ñàèðÿ ãîéìàã ö÷öí ìÿðòÿáÿ-
ìÿðòÿáÿ äèâàðà áÿíä åäèëìèø âÿ áþëìÿëÿðÿ
àéðûëìûø òàõòàëàðäàí èáàðÿò ãóðüó. Êèòàá
ãÿôÿñÿñè. Äöêàí ãÿôÿñÿñè. – Áóðàäà íÿ
éîõäóð? ..Ãÿôÿñÿëÿðäÿ òîï-òîï ÷èò, ïàð÷à.
ß.ßáöëùÿñÿí.
3. Íàçèê òàõòàäàí äöçÿëäèëìèø âÿ éà ãÿôÿñ
øÿêëèíäÿ ùþðöëìöø àðàêÿñìÿ.
4. Äþø ãÿôÿñè, äþø ñöìöêëÿðè. Éàçûüûí è÷èíè,
è÷àëàòûíû åëÿ àïàðìûøäû êè, ãóðóúà ãÿôÿñÿñè
ãàëìûøäû. Ñ.Ðÿùèìîâ.
ÃßÔßÑßËÈ
ñèô. Ãÿôÿñÿñè îëàí (á à õ
ãÿôÿñÿ 2-úè ìÿíàäà). Ãÿôÿñÿëè êèòàáõàíà.
Ãÿôÿñÿëè äöêàí. // Ùþðýöëö, øÿáÿêÿëè. Ãà-
äûíëàðà ìÿõñóñ ãÿôÿñÿëè ëîæàëàð âàð, áèçè êèìñÿ
ýþðìÿç. À.Øàèã. Àäàìëàð áèð-áèðèíÿ ìàúàë
âåðìÿäÿí, ñîí âàãîíóí äÿìèð ãÿôÿñÿëè ïÿíúÿ-
ðÿñèíÿ áàõà-áàõà èðÿëè éåðèäèëÿð. Ìèð Úÿëàë.
ÃßÔÈË
ñèô. âÿ çÿðô [ÿð.] Ýþçëÿíèëìÿç, àí-
ñûç, õÿáÿðñèç. Òÿçÿ ñèëàù íþâëÿðèíè þéðÿíìÿê,
òåç-òåç ãÿôèë áàñãûíëà äöøìÿíè íàðàùàò
åòìÿê .. áþëöéöí ÿñàñ ìÿøüóëèééÿòè èäè.
ß.ßáöëùÿñÿí. Òóòóðëàð îíëàðû ãÿôèë àòÿøÿ;
Ýèçëÿéèð äîñòëàðû ãàëûí áèð ìåøÿ. Ì.Ðàùèì.
ÃßÔÈËÚß
á à õ ãÿôèëäÿí.
ÃßÔÈËÄßÍ
çÿðô Áèðäÿí, áèðäÿí-áèðÿ, ýþç-
ëÿíìÿäÿí, õÿáÿðñèç, àíñûçûí. Ãÿôèëäÿí âóð-
ìàã. – Íÿáèýèë ãÿôèëäÿí [áÿéëÿðèí] ãàáàüûíà
÷ûõûá àòëàðûíû ñàõëàäûëàð. “Ãà÷àã Íÿáè”.
102
ÃßÄÈÐØÖÍÀÑËÛÃ
ÃßÔÈËÄßÍ
..Ãÿôèëäÿí ýèðÿí ãîíàã åâ ñàùèáèíèí õÿúàëÿò
÷ÿêìÿñèíÿ ñÿáÿá îëà áèëÿð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.
Áèðäÿí òèíýÿ áàøûíäà ãÿôèëäÿí áèð äÿñòÿ ãûç
îíóí ãàðøûñûíà ÷ûõäû. ß.Ìÿììÿäõàíëû.
ÃßÔËßÒ
èñ. [ÿð.] 1. Ãàôèëëèê, õÿáÿðñèçëèê.
Ãûëìà áèçè ãÿôëÿò èëÿ ìÿäùóø; Ùÿìñþùáÿòèí
åéëÿìÿ ôÿðàìóø. Ôöçóëè. [Çèáà õàíûì:] Âàé
ñÿíèí ùàëûíà, âàé ñÿíèí ùàëûíà êè, ãÿôëÿò ýþ-
çöíö þðòöáäöð. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. Áöëáöë, êå-
÷èðòìÿ áàüäà ãÿôëÿòäÿ þìðöíö. Ñ.ß.Øèðâàíè.
Ãÿôëÿòäÿ îëìàã – õÿáÿðñèç îëìàã, áèëìÿ-
ìÿê. Ùÿãèãÿòäÿ äÿ ìÿí þç ñÿìèìè äîñòëàðûì
ùàããûíäà ãÿôëÿòäÿ îëìóøàì. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.
2. Úÿùàëÿò, àâàìëûã.
Ãÿôëÿòäÿ ñàõëà-
ìàã – ãÿñäÿí àéûëìàüà, áàøà äöøìÿéÿ ãîé-
ìàìàã, úÿùàëÿòäÿ ñàõëàìàã.
3. Äèããÿòñèçëèê, ãåéäñèçëèê, ùóøñóçëóã,
ñÿùëÿíêàðëûã.
Ãÿôëÿò åëÿìÿê (åòìÿê) –
äèããÿòñèçëèê, ãåéäñèçëèê ýþñòÿðìÿê; óíóòìàã,
íÿçÿðäÿí ãà÷ûðìàã; ñÿùëÿíêàðëûã åòìÿê.
[Àüà Êÿðèì:] Àüà Ìÿðäàí ùÿð íÿ èñòÿñÿ,
îíà éîë òàïàð; îíóí ìöãàáèëèíäÿ ýÿðÿê ãÿô-
ëÿò åëÿìÿìÿê. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.
◊ Ãÿôëÿò éóõóñó – ÿòðàôûíäà áàø âåðÿí
ùàäèñÿëÿðäÿí òàì õÿáÿðñèçëèê. Âàèç ñþçöíÿ
òóòìà ãóëàã, ãàôèë îëìà, êèì; Ãÿôëÿò éóõóñó-
íóí ñÿáÿáè îë ôÿñàíÿäèð. Ôöçóëè. ..Ãàäûíäàí
òÿñàäöôè þéðÿíäèéè ÿùâàëàò Õÿëèëè ñàíêè ãÿôëÿò
éóõóñóíäàí îéàòäû. Ì.Ùöñåéí.
ÃßÔËßÒßÍ
çÿðô [ÿð.] Ãÿôèëäÿí, áèðäÿí,
ýþçëÿíìÿäÿí, õÿáÿðñèç, òÿñàäöôÿí. [Ìöñéþ
Æîðäàí:] ßëáÿòòÿ, ñåùðäèð, ìàò ãàëìàëû èøäèð,
áèð òöðôÿòöëåéíäÿ ãÿôëÿòÿí Ïàðèæ õàðàá îëóáäóð.
Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. Ñó êÿíàðûíäà ãÿôëÿòÿí íà-
÷àð; Áèð ãóçó áèð ýöí îëäó ãóðäà äö÷àð. À.Ñÿù-
ùÿò. Àòàìûí ãÿôëÿòÿí þëöìö ñàüàëìàç áèð éàðà
êèìè óçóí ìöääÿò ãÿëáèìè àüðûòäû. À.Øàèã.
ÃßÙßÐ
äàí. á à õ ãÿùð. Óøàãëàðûí áåëÿ
êÿäÿðëè àüëàìàñûíû ýþðöíúÿ Ýþâùÿðÿ ãÿùÿð
öç âåðèðäè. ß.Âÿëèéåâ.
ÃßÙßÐËßÍÌß
“Ãÿùÿðëÿíìÿê”äÿí ô.èñ.
ÃßÙßÐËßÍÌßÊ
ô. Àúûã ÷ÿêìÿê, ùèä-
äÿòëÿíìÿê, àúûüûíäàí áîüóëìàã. // Ìöòÿÿñ-
ñèð îëìàã, êÿäÿðëÿíìÿê, êþâðÿëìÿê, äîëóõ-
ñóíìàã, áîüóëà-áîüóëà àüëàìàã. Áó ñþç-
ëÿðäÿí ñîíðà ãàäûí ãÿùÿðëÿíäè, ÷àðãàòûíûí
óúó èëÿ ýþçëÿðèíè ñèëäè. Ï.Ìàêóëó.
ÃßÙßÐËÈ
ñèô. Àúûãëû, ãÿçÿáëè, ùèääÿòëè.
Öôöã ãÿùÿðëè áèð öðÿê êèìè ñþêöëöð, äàëüàëàð
ùöúóì åäÿí îðäóëàð êèìè øÿôÿãëÿðÿ òþêöëöð,
êàèíàò îéàíûðäû. Ìèð Úÿëàë.
ÃßÙßÒ
èñ. [ÿð.] Ãûòëûã, éîõëóã; ãóðàãëûã-
äàí ìÿùñóëàòûí âÿ ñ.-íèí éåòèøìÿìÿñè, àç-
ëûüû, òàïûëìàìàñû.
Ãÿùÿò îëìàã, ãÿùÿòÿ
÷ûõìàã – òàïûëìàìàã, éîõà ÷ûõìàã.
◊ Áàøûíà (áàøûìà) èø (ñÿíÿò âÿ ñ.) ãÿ-
ùÿòäèð? (ãÿùÿò èäè?) – ëàçûìñûç, éåðñèç èø
ýþðÿí àäàìà äåéèëèð, éàõóä þç èøèíäÿí íàðà-
çûëûüû èôàäÿ åäèð. [Ùàúû Ãàðà:] Ñèçèí òÿãñèðèíèç
íÿ éåðÿ ñûüûøûð, íÿ ýþéÿ, .. áàøûíûçà ñÿíÿò ãÿ-
ùÿò îëóáäóð? Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. [Ìèðçÿ Úà-
âàä:] À ìÿëóí, .. ìÿýÿð áàøûíà èø ãÿùÿòäèð?
ß.Ùàãâåðäèéåâ.
ÃßÙßÒËßØÌß
“Ãÿùÿòëÿøìÿê”äÿí ô.èñ.
ÃßÙßÒËßØÌßÊ
ô. Ãûòëàøìàã, òàïûëìà-
ìàã, éîõà ÷ûõìàã.
ÃßÙßÒËÈÊ
èñ. Ãûòëûã, ìÿùñóëñóçëóã;
ãóðàãëûã íÿòèúÿñèíäÿ ìÿùñóë áèòìÿìÿñè
öçöíäÿí òþðÿéÿí àúëûã. Òÿáðèçäÿ áó ñààò ãÿ-
ùÿòëèêäèð âÿ ÿùàëè ÷þðÿê öçöíÿ ùÿñðÿòäèð.
Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. // Áèð øåéèí òàïûëìà-
ìàñû, àçëûüû, ÷àòûøìàìàñû; åùòèéàú.
ÃßÙ-ÃßÙ
á à õ ãÿùãÿùÿ.
Ãÿù-ãÿù
÷ÿêìÿê – á à õ ãÿùãÿùÿ ÷ÿêìÿê. Íà÷àë-
íèê Ãóðáàíÿëè áÿéÿ áàõûá, ãÿù-ãÿù ÷ÿêèá
äåäè. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. Ãîúà êåøèê÷è
ãÿù-ãÿù ÷ÿêèá ýöëäö. Ì.Ùöñåéí.
ÃßÙÃßÙß
èñ. [ÿð.] Áÿðêäÿí ýöëöø, ñÿñëÿ
ýöëìÿ. Áó ñþçÿ ãàðøû îòóðàí ñÿðõîøëàðäàí
ãåéðè-òÿáèè ãÿùãÿùÿëÿð åøèäèëäè. Ì.Ñ.Îðäó-
áàäè. Àéðûì ãûçûíûí áåëÿ þéöíìÿñèíäÿí, Êÿ-
ðèì áàáàíûí åëÿ ñöêóò èëÿ áöçöëöá äóðìàñûí-
äàí áèð ãÿùãÿùÿ ãîïäó. À.Øàèã. Àíúàã ãûçû
ãÿùãÿùÿ èëÿ ýöëÿíäÿ Ìèðçÿ Ùöñåéí ýöëöì-
ñöíÿðÿê àéàüà ãàëõäû. Ñ.Ðÿùìàí.
Ãÿù-
ãÿùÿ ÷ÿêìÿê – ãÿùãÿùÿ èëÿ ýöëìÿê;
áÿðêäÿí, ñÿñëÿ ýöëìÿê. Òàìàì ãîðõóíú áèð
ãÿùãÿùÿ ÷ÿêÿðÿê, èëäûðûì êèìè ÷àéà òÿðÿô
ãà÷ûð. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ. Ñèòàðÿ àòà-àíàñûíû
ýþðúÿê, ãÿùãÿùÿ ÷ÿêèá .. äåéèðäè: – Áèëìèð-
ñèíèç? Íèøàíëûìà ýöë éûüìàüà ýåòìèøäèì.
×ÿìÿíçÿìèíëè.
ÃßÙÌßÐ
á à õ ãàùìàð. [Ãàðû:] Áàëà, î,
õîçåéèíëÿð, íà÷àëíèêëÿð ö÷öí ãîðõóëó àäàì-
äûð. Ñÿíèí êèìè, ìÿíèì êèìè ôàüûðëàðûí îíóí
êèìè ãÿùìÿð ÷ûõàíû îëìàñàéäû, èíäè áèçèì
ýþçöìöçÿ îä ñàëìûøäûëàð. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ. Éåíè
äöíéà ãóðàí áèçèê; Ùàããà ãÿùìÿð äóðàí
103
ÃßÔËßÒ
ÃßÙÌßÐ
áèçèê. Ð.Ðçà. Ýèçëÿäÿðÿì ùèññèìè, ÿëàãÿìè
áèðòÿùÿð; Äåéÿðÿì éàõøû îëìàç, ÷ûõñàì
îüëàíà ãÿùìÿð. Ì.Ðàùèì.
ÃßÙÐ
èñ. [ÿð.] Ùèääÿò, ãÿçÿá, àúûã. ×åø-
ìèíäÿ ãÿçÿá éîõñà äèëè-çàðûì ö÷öíäöð; Ãÿùðè
î òÿáèáèí äèëè-áèìàðûì ö÷öíäöð. Ñ.ß.Øèðâàíè.
Êóéèíäÿ ìÿùðÿì åòäè ðÿãèáè ñÿôà èëÿ; Ãÿùð
èëÿ åòìÿäè ìÿíè ùÿì éàä, àüëàðàì. Õ.Íàòÿ-
âàí. Ãÿùð [Ìèðçÿ Ùöñåéíè] áîüäó, úèáèíäÿí
ãûðàüû ùàøèéÿëè áèð éàéëûã ÷ûõàðûá ýþçëÿðèíè
ñèëäè. Ñ.Ðÿùèìîâ.
2. Áèð ìÿùðóìèééÿò, ùàãñûçëûã âÿ ñ. öçöí-
äÿí äîüàí ùÿäñèç ðóùè ÿçàá âÿ èçòèðàá. Ôèðãÿ-
òèí ãÿùðè áÿíè éàãäû âÿ èíúèòäè, ÿçèçèì! Íÿñèìè.
Îí áèð àéäûð ìÿíèì öçöì ýöëìÿäè; Ãÿçà
ãÿùðè ìÿíäÿí ùå÷ öçöëìÿäè. Àøûã ßëÿñýÿð.
◊ Ãÿùð åòìÿê – 1) ìÿùâ åòìÿê, éîõ åò-
ìÿê. Õàëã áóýöíêö âÿ ñàáàùêû äöøìÿíëÿ-
ðèíè ãÿùð åäÿ áèëìÿçñÿ, þç òàëåéèíè ùÿëë åäÿ
áèëìÿç. Ñ.Ðÿùèìîâ; 2) úÿáð åòìÿê, çöëì
åòìÿê; úÿçàëàíäûðìàã, èçòèðàá âåðìÿê. Íåúÿ
ãÿùð åéëÿéÿñÿí, àøèãèíÿ ðÿùì åéëÿ; Êè, ñÿíèí
ðÿùìÿòèíÿ àøèãè-ùåéðàí ñóñàäû. Íÿñèìè.
Ãÿùð îëìàã – ìÿùâ îëìàã, éîõ îëìàã.
Ãÿùð îëñóí! – ìÿùâ îëñóí! éîõ îëñóí!
ÃßÙÐßÌÀÍ
[ôàðñ.] 1. ñèô. Ìöùàðèáÿäÿ,
éàõóä áàøãà áèð èøäÿ ãî÷àãëûã, ôÿäàêàðëûã
íöìóíÿñè ýþñòÿðÿí; èýèä. Ãÿùðÿìàí îðäó.
Ãÿùðÿìàí ÿñýÿð. // Èñ. ìÿíàñûíäà. Àçÿðáàé-
úàíûí ìèëëè ãÿùðÿìàíëàðû. – Ñåéð åäèí çàìà-
íûí ãÿùðÿìàíûíû; ßéíèíäÿ øèíåë âàð, ÷èé-
íèíäÿ òöôÿíý. Ñ.Âóðüóí. Áó ýöí àëãûø äåìÿê
ãÿùðÿìàíëàðà; Äöíéàäà ùÿð øåéäÿí ìÿíÿ
øèðèíäèð. Î.Ñàðûâÿëëè. // ñèô. Ãî÷àã, úÿñóð,
ãîðõìàç. [Úåéðàí] úÿñóð, ìÿòèí, ãÿùðÿìàí
áèð ãàäûí èäè. Ñ.Ùöñåéí.
2. èñ. Þç äþâðöíöí èúòèìàè ìöùèòèíèí ñÿ-
úèééÿâè õöñóñèééÿòëÿðèíè þçöíäÿ òÿúÿññöì
åòäèðÿí øÿõñ. Çÿìàíÿìèçèí ãÿùðÿìàíû.
3. èñ. ßäÿáè ÿñÿðäÿ èøòèðàê åäÿí øÿõñëÿðèí
ÿí áèðèíúèñè, áàøëûúàñû. Ðîìàíûí ãÿùðÿìàíû.
Ïéåñèí ãÿùðÿìàíû.
ÃßÙÐßÌÀÍÀÍß
[ôàðñ.] á à õ ãÿùðÿìàí-
úàñûíà. Øÿôèãÿ ãÿùðÿìàíàíÿ ÿòðàôà áàõûðäû.
È.Ìóñàáÿéîâ.
ÃßÙÐßÌÀÍÚÀÑÛÍÀ
çÿðô Ãÿùðÿìàíà,
èýèäÿ éàðàøàí áèð òÿðçäÿ; ãî÷àãëûãëà, ðÿøà-
äÿòëÿ; èýèäúÿñèíÿ. Ãÿùðÿìàíúàñûíà äþéöø-
ìÿê. Ãÿùðÿìàíúàñûíà ùÿðÿêÿò åòìÿê.
ÃßÙÐßÌÀÍÈ
èñ. ìóñ. Àçÿðáàéúàí õàëã
îéóí ùàâàëàðûíäàí áèðèíèí àäû. Éàëëû ìóñèãè-
ñèíèí ôîðìàñû âÿ þë÷öñö ÿñàñûíäà èíêèøàô åäÿ-
ðÿê ìåéäàíà ýÿëÿí Àçÿðáàéúàí ðÿãñëÿðèí-
äÿí áèðèñè äÿ “Ãÿùðÿìàíè” âÿ “Ïÿùëÿâàíè”
îéóí ùàâàëàðûäûð. ß.Áÿäÿëáÿéëè.
ÃßÙÐßÌÀÍËÀØÌÀÃ
ô. Ãî÷àãëàøìàã,
ãÿùðÿìàí îëìàã.
ÃßÙÐßÌÀÍËÛÃ
èñ. Èýèäëèê, ìöñòÿñíà ãî-
÷àãëûã, ðÿøàäÿò, úÿñóðëóã; ãÿùðÿìàíúà ùÿ-
ðÿêÿò. Ãÿùðÿìàíëûã äàñòàíû. Àíòèê úÿìèééÿ-
òèí “ãÿùðÿìàíëûã äþâðö”. Ãÿùðÿìàíëûã ýþñ-
òÿðìÿê. – Ãÿùðÿìàíëûã éàëíûç ñèëàù äåéèë, áè-
ëèê äÿ òÿëÿá åäèð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. ßøðÿô ùÿéà-
òûíäà ùÿëÿ ùå÷ áèð ãÿùðÿìàíëûã åëÿìÿìèøäè.
Ñ.Ðÿùìàí.
ÃßÙÐËßÍÌßÊ
á à õ ãÿùÿðëÿíìÿê.
ÃßÙÂß
èñ. [ÿð.] 1. Òðîïèê þëêÿëÿðäÿ áèòÿí
ãÿùâÿ àüàúûíûí ýèðäÿ ÿòèðëè äÿíëÿðè. Ãîâðóë-
ìóø ãÿùâÿ. Öéöäöëìöø ãÿùâÿ.
2. Áó äÿíÿíèí îâóíòóñóíäàí ùàçûðëàíàí
è÷êè. Ãÿùâÿ è÷ìÿê. Ãÿùâÿ áèøèðìÿê. Ãàðà
ãÿùâÿ. Ñöäëö ãÿùâÿ. – [ßáäöë:] Éîðóëìóøäóì,
äþíäöì ÷àéõàíàéà êè, áèð-èêè ôèíúàí ãÿùâÿ
è÷èì. ß.Ùàãâåðäèéåâ. // Ãÿùâÿ ñóððîãàòû.
Àðïà ãÿùâÿñè. Ïàëûä ãÿùâÿñè. Ñîéà ãÿùâÿñè.
◊ Ãÿùâÿ äÿéèðìàíû – á à õ äÿéèðìàí.
ÃßÙÂßÀËÒÛ
èñ. Ýöíîðòà éåìÿéèíäÿí
áèð íå÷ÿ ñààò ãàáàã éåéèëÿí éåìÿê âÿ éà
è÷èëÿí ãÿùâÿ, ÷àé âÿ ñ. Êöíúäÿêè ñòîë áàøûí-
äà ö÷ êèøè îòóðóá ãÿùâÿàëòû åäèðäè. À.Øàèã.
Àáàêÿðèí àðâàäû áþéöê ìÿúìÿéèäÿ ãÿùâÿàëòû
ýÿòèð(äè).. ß.ßáöëùÿñÿí.
ÃßÙÂß×È
èñ. 1. Ãÿùâÿõàíà; ãÿùâÿ ñà-
òûëàí éåð. // Ñèô. ìÿíàñûíäà. Éåòäè áèð ìÿðòÿ-
áÿéÿ ñóðÿòè-êàð; “Ïàðëàìàí” ãÿùâÿ÷è äöêàí
îëäó. Ì.ß.Ñàáèð.
2. Ãÿùâÿ ùàçûðëàéûá ñàòàí àäàì.
ÃßÙÂß×ÈËÈÊ
èñ. Ãÿùâÿ÷èíèí èøè, ïåøÿñè.
ÃßÙÂßÄÀÍ
èñ. [ÿð. ãÿùâÿ âÿ ôàðñ.
...äàí] È÷èíäÿ ãÿùâÿ äÿìëÿìÿê ö÷öí ãàá.
Ãÿùâÿäàíäàí ñòÿêàíëàðà ãÿùâÿ òþêìÿê.
ÃßÙÂßÕÀÍÀ
èñ. [ÿð. ãÿùâÿ âÿ ôàðñ.
...õàíÿ] Ãÿùâÿ è÷èëÿí éåð, êè÷èê éåìÿêõàíà.
Õóäàéàð áÿé îüëàíûí äàëûíúà äàð éîë èëÿ ýåäèá
ýèðäè ãÿùâÿõàíàéà. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.
ÃßÙÂßÉÈ
ñèô. Ãÿùâÿ ðÿíýëè, áîç èëÿ ñàðû
àðàñûíäà îëàí ðÿíý. Ãÿùâÿéè ïàð÷à. – [Ðÿèñ]
òöíä ãÿùâÿéè ðÿíýëè éóí ïàð÷àäàí ôðåí÷ âÿ
104
ÃßÙÐ
ÃßÙÂßÉÈ
øàëâàð ýåéìèøäè. È.ßôÿíäèéåâ. Ôÿëÿê ãÿùâÿéè
ñóäà ÿêñ åòìÿç, áó áÿëëèäèð... Øÿùðèéàð.
ÃßËÁ
èñ. [ÿð.] 1. Öðÿê (àäÿòÿí èíñàíûí
äàõèëè àëÿìè, îíóí ùèññëÿðèíèí, òÿÿññöðàòûíûí,
ÿùâàëè-ðóùèééÿñèíèí ñèìâîëó, ðÿìçè òÿçàùö-
ðö ìÿíàñûíäà èøëÿíèð). Áó òÿñàäöô îíóí ãÿë-
áèíäÿ áèð åòèìàä îéàíäûðäû. Ì.ß.Ñàáèð. Ùà-
ìàí ãûç áöòöí ñÿéàùÿò÷èëÿðèí ãÿëáèíè þçöíÿ
ìÿôòóí åòìèøäè. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. Õàâÿð éåíÿ
ãÿëáèíäÿ ñîíñóç áèð ðàùàò÷ûëûã âÿ ñÿàäÿò äóé-
äó. Ì.Èáðàùèìîâ. // ìÿú. Èíñàíûí ùÿéàò ìÿã-
ñÿäè, èäåàëû, îíó éàøàòäûðàí àìèë ìÿíàñûíäà.
[Ùöñåéí:] ..Ñÿùíÿ ìÿíèì ìÿãñÿäèì, èäåàëûì
âÿ ãÿëáèìäèð. Ñ.Ðÿùìàí.
2. ìÿú. Áèð øåéèí ÿñàñ ùèññÿñè, ÿí ìöùöì
éåðè, ìÿðêÿçè. Áàêû Àçÿðáàéúàíûí ãÿëáèäèð.
◊ Ãÿëá éîëäàøû – ñèðäàø, öðÿê äîñòó, ñÿ-
ìèìè äîñò. Àíúàã ùÿéàëû áèð ãûç ìÿíÿ ãÿëá
éîëäàøû îëà áèëÿð. Ìèð Úÿëàë. Ãÿëáè èíúèìÿê
– èíúèìÿê, õàòèðè ãûðûëìàã. Äåìÿê áó ùàëè-
çàðû îë ýöëè-ðöõñàðÿ ìöøêöëäöð; Ìÿáàäà èí-
úèéÿ ãÿëáè, áó äÿðäÿ ÷àðÿ ìöøêöëäöð. Ñ.ß.Øèð-
âàíè. Ãîé áÿäÿíèì ðàùÿò îëñóí, àììà ãÿë-
áèì èíúèìÿñèí. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. Ãÿëáè
ñåâèíìÿê – øàäëàíìàã, ôÿðÿùëÿíìÿê, ñå-
âèíìÿê. Ìÿíè ýþðÿð-ýþðìÿç ñåâèíäè ãÿëáè;
Äåäè êè, àòàíà ìÿíäÿí ñàëàì äå. Ñ.Âóðüóí.
Ãÿëáè ñûõûëìàã – öðÿéè ñûõûëìàã, äàðûõìàã.
ßýÿð èñòÿéèðñÿí êè, óøàüûí ãÿëáè ñûõûëìàñûí,
îíó ÷àüûð áóðà âÿ õîø äèë èëÿ îíó äàíûøäûð.
Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. Ãÿëáè ñûíìàã – á à õ
ãÿëáè èíúèìÿê. Ãÿëáèí ñûíìàñûí, íèýàðàí äà
ãàëìà. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. Ãÿëáè âóðìàã – öðÿéè
èøëÿìÿê, ñàü îëìàã, éàøàìàã, âàð îëìàã. Áèð
ñÿñ äóéäóì ãÿëÿì ÿëäÿí äöøöíúÿ: – Ìÿíèì
ö÷öí ãÿëáèí âóðñóí þëöíúÿ.. ß.Úàâàä. Ãÿëáè
éàíìàã – öðÿéè éàíìàã, ñîí äÿðÿúÿ éàçûüû
ýÿëìÿê, àúûìàã. Ãÿëáèì éàíàð, îíà äåéÿ-
ðÿì: “Àé éàçûã ÷îúóã! Ñÿí ñåâýèëè âÿòÿíúè-
ýèìèí ýöë ôèäàíûñàí”. À.Ñÿùùÿò. Ãÿëáè
éàðàëû – äÿðäëè, êÿäÿðëè, öðÿéèíäÿ äÿðäè
îëàí, ôÿëàêÿò öç âåðìèø. Åé ãÿëáè éàðàëû, ôèêðè
ïÿðèøàí; Ãÿëáèíäÿí êå÷ÿíè ãîðõìà, äå
ýÿëñèí. Á.Âàùàáçàäÿ. Ãÿëáèíäÿí êå÷ìÿê –
öðÿéèíäÿí êå÷ìÿê, óììàã. Ñàëàòûí áó ùà-
äèñÿäÿí ñîíðà àíàñûíûí ãÿëáèíäÿí êå÷ÿíëÿðè
áèëìÿñÿ äÿ, îíóí ñàêèòëÿøìÿñèíÿ ñåâèíäè.
È.Øûõëû. Ãÿëáèíÿ äÿéìÿê – 1) èíúèìÿê, ïÿðò
îëìàã, ãÿëáè ñûíìàã; 2) èíúèòìÿê, öðÿéèíÿ
òîõóíìàã, êþíëöíö ãûðìàã. Áèýàíÿ èëÿ ýÿç-
ìÿ, äåäèì, ãÿëáèíÿ äÿéäè; Úàíà, íÿ áèëèì,
ñÿí áó ãÿäÿð äÿéìÿäöøÿðñÿí? ß.Âàùèä;
Ñàëëàíûá-ñàëëàíûá þçöíö þéìÿ; Åëÿ ñöçýöí
áàõûá ãÿëáèìÿ äÿéìÿ. Àøûã ßëÿñýÿð. Ãÿëáè-
íÿ ýèðìÿê – áèðèíèí öðÿê ñèððèíè áèëìÿéÿ
÷àëûøìàã. Ãÿëáèíÿ òîõóíìàã – á à õ ãÿë-
áèíÿ äÿéìÿê 2-úè ìÿíàäà. Òîõóíìà ãÿë-
áèíÿ àâàðÿ ýöëöí.. Õ.Íàòÿâàí. Ãÿëáèíè à÷-
ìàã – áèðèíÿ èíàíàðàã öðÿéèíè à÷ìàã, öðÿ-
éèíäÿêèëÿðè à÷ûá ñþéëÿìÿê, öðÿê ñèððèíè à÷ûá
äåìÿê. Î çàìàí ãÿëáèíè áèçÿ åë à÷àð; Þç
öðÿê ñþçöíö äåéÿð äîéóíúà. Ñ.Âóðüóí. Ãÿë-
áèíè ÿëÿ àëìàã – êþíëöíö àëìàã, õîø ñþç-
ëÿðëÿ äèëÿ òóòìàã, øèðèí ñþçëÿðëÿ ðàçû åòìÿéÿ,
åòèìàäûíû, ìÿùÿááÿòèíè ãàçàíìàüà ÷àëûø-
ìàã. [Ýÿëäèéåâ] àõûðäà ãûçû ìåùðèáàí
äàíûøäûðìàüû âÿ áåëÿëèêëÿ, áÿëêÿ ãÿëáèíè ÿëÿ
àëìàüû êÿñäèðäè. Ìèð Úÿëàë. Ãÿëáèíè ãûðìàã
(èíúèòìÿê) – á à õ ãÿëáèíÿ äÿéìÿê 2-úè
ìÿíàäà. Ãÿëáèíè îâëàìàã – ÿëÿ ýÿòèðìÿê,
äèããÿòèíè úÿëá åòìÿê, ìÿùÿááÿòèíè ãàçàí-
ìàã, þçöíÿ ìÿôòóí åòìÿê. Îïåðàíûí à÷ûëûøû
Dostları ilə paylaş: |